Efektywność ekonomiczna w ekonomicznej analizie prawa

Abstrakt

Celem artykułu jest identyfikacja kategorii ekonomicznej efektywności na gruncie L&E. Zgodnie z podstawową tezą L&E efektywność ta jest fundamentalną wartością prawa. W opracowaniu podjęto dyskusję z tą tezą. Z jednej strony, kontrowersje dotyczące przedmiotowej tezy wynikają z braku jej jednoznacznego rozumienia. Z drugiej, prawo funkcjonuje od wieków, natomiast kwestia jego ekonomicznej efektywności podnoszona jest od kilkudziesięciu lat. Podstawową wartością, której podporządkowane było prawo „od zawsze”, jest sprawiedliwość. Stąd podjęto również problem zróżnicowanego podejścia do relacji pomiędzy ekonomiczną efektywnością a sprawiedliwością w L&E. Krytyczna analiza piśmiennictwa pozwoliła na sformułowanie argumentów za i przeciw dominacji jednej z tych wartości w praktyce stanowienia i stosowania prawa. Rozpoznano znaczne różnice w poglądach w tym zakresie. Jednocześnie uznano za prawdziwe przyjęte założenie, że efektywność ekonomiczna jest wartością realizowaną w prawie obok sprawiedliwości. Podjęty problem jest ważny z praktycznego punktu widzenia. Konsensus w teorii przyczyniłby się do wypracowania modelu umożliwiającego ocenę regulacji prawnych, z przyjęciem za jej kryteria ekonomicznej efektywności i sprawiedliwości.