Walory przyrodnicze i kulturowe doliny Pisi
DOI:
https://doi.org/10.18778/2299-8403.05.11Słowa kluczowe:
flora, roślinność, zabytki, ochrona przyrody, dolina PisiAbstrakt
Pisia to lewostronny dopływ Neru płynący we wschodniej części gminy Uniejów. Jej dolina obejmuje 11,8 km2, z czego ponad 50% to łąki, 30% pola, 7% lasy, a ponad 10% obejmują inne formy użytkowania. Do najcenniejszych składników środowiska przyrodniczego doliny należą następujące siedliska: zmiennowilgotne łąki trzęślicowe (6410) i ziołorośla nadrzeczne (6430) oraz chronione i ginące gatunki roślin: goździk pyszny Dianthus superbus, groszek błotny Lathyrus palustris, gnidosz błotny Pedicularis palustris, turzyca darniowa Carex cespitosa i kukułka szerokolistna Dactylorhiza majalis. Faunę reprezentują m.in.: jeleń szlachetny Cervus elaphus, bóbr europejski Castor fiber, żuraw zwyczajny Grus grus, łabędź niemy Cygnus olor, dudek zwyczajny Upupa epos, kruk zwyczajny Corvus corax i myszołów zwyczajny Buteo buteo. Wartość przyrodniczą obszaru wzbogacają pomnikowe drzewa oraz zabytki kultury materialnej: dwory w Kozankach Podleśnych i w Bronowie. Zaproponowano objęcie doliny Pisi ochroną w formie obszaru chronionego krajobrazu oraz utworzenie na jej części zespołu przyrodniczo-krajobrazowego.Bibliografia
Baranowski J., Mańkowa A., Mapa geologiczna Polski. A – mapa utworów powierzchniowych. 1:200 000. Arkusz Kalisz, Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa 1970.
Google Scholar
Buliński M., Potrzeba ochrony dolin rzecznych na niżu jako terenów o szczególnych wartościach przyrodniczych, „Przegląd Przyrodniczy” 1995, Vol. 6(3–4).
Google Scholar
Czarnecka H. (red.), Podział hydrograficzny Polski, cz. I: Zestawienia liczbowo-opisowe, IMGW, Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, Warszawa 1983.
Google Scholar
Dadlez R., Marek S., Pokorski J., Mapa geologiczna Polski bez utworów kenozoiku 1:1 000 000, Ministerstwo Środowiska i Państwowy Instytut Geologiczny, Wydawnictwo Kartograficzne Polskiej Agencji Ekologicznej, Warszawa 2002.
Google Scholar
Denisiuk Z., Roślinność łąk turzycowych w dolinie Warty (klasa Scheuchzerio-Caricetea fusca), PTPN, „Pr. Kom. Nauk Rol. i Kom. Nauk Leśn.” 1967, Vol. 23(2).
Google Scholar
Fabijanowska K., Znaczenie zabytkowych parków w krajobrazie dolin rzecznych, [w:] Krajobraz dolin rzecznych po katastrofie. Materiały z konferencji. 15–16.09.1998, Politechnika Krakowska, Kraków 1998.
Google Scholar
Forysiak J., Zmiany vistuliańskiej doliny Balin-Chropy w holocenie (dorzecze środkowej Warty). Sympozjum „Transformacja dolin plejstoceńskich w holocenie”, Uniwersytet Śląski, Katowice 2000.
Google Scholar
Forysiak J., Rozwój doliny Warty między Burzeninem i Dobrowem po zlodowaceniu warty, „Acta. Geogr. Lodz.” 2005, Vol. 90.
Google Scholar
Gacka-Grzesikiewicz E., Idea ochrony dolin rzecznych, [w:] Materiały z międzynarodowej konferencji pt. „Bug – europejski korytarz ekologiczny”. Lublin 25–26 marca 1999, Katedra Ochrony Środowiska KUL, Lublin 1999.
Google Scholar
Gacka-Grzesikiewicz E., Cichocki Z., Program ochrony dolin rzecznych w Polsce, Instytut Ochrony Środowiska, Warszawa 2001.
Google Scholar
German K., Konfl ikt funkcji przyrodniczych i antropogenicznych w dnach dolin, [w:] Krajobraz dolin rzecznych po katastrofie. Materiały z konferencji. 15–16.09.1998, Politechnika Krakowska, Kraków 1998.
Google Scholar
Gorączko M., Gorączko A., Cechy regionalne w budownictwie na terenie gminy Uniejów, „Biuletyn Uniejowski” 2013, nr 2.
Google Scholar
http://www.bdl.lasy.gov.pl/.
Google Scholar
Jakubowska-Gabara J., Kucharski L., Ginące i zagrożone gatunki flory naczyniowej zbiorowisk naturalnych i półnaturalnych Polski Środkowej, „Fragm. Flor. Geobot. Ser. Polonica” 1999, Vol. 5.
Google Scholar
Kałamucka W., Ochrona dolin rzecznych w systemie obszarów chronionych na przykładzie województwa lubelskiego, „Czasopismo Techniczne” 2007, z. 7-A.
Google Scholar
Kamiński J., Forysiak J., Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski 1:50 000. Arkusz Uniejów (558), PIG, Warszawa 2008.
Google Scholar
Karta Topograficzna Królestwa Polskiego (tzw. „kwatermistrzostwa”), 1:126 000, 1822–1839.
Google Scholar
Kącki Z., Załuski T., Zmiennowilgotne łąki trzęślicowe, [w:] J. Herbach (red.), Poradnik ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 – podręcznik metodyczny, t. 3, Ministerstwo Środowiska, Warszawa 2004.
Google Scholar
Kijowski A., Rączkowski W., Przekształcenia sieci osadniczej dolin rzecznych w Wielkopolsce i ich rola w planowaniu przestrzennym, [w:] Doliny rzeczne. Przyroda – Krajobraz – Człowiek, Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, t. 7, Komisja Krajobrazu Kulturowego PTG, Sosnowiec 2007.
Google Scholar
Kobojek E., Położenie fizycznogeograficzne miasta i gminy Uniejów, „Biuletyn Uniejowski” 2012, nr 1.
Google Scholar
Kobojek E., Kobojek S., Doliny rzeczne regionu łódzkiego. Geneza, cechy przyrodnicze i antropogeniczne przekształcenia, Wydział Nauk Geograficznych, Uniwersytet Łódzki, Łódź 2005.
Google Scholar
Kucharski L., Przyrodnicze wartości rzek i ich dolin w Polsce środkowej, [w:] Krajobraz dolin rzecznych po katastrofie. Materiały z konferencji. 15–16.09.1998, Politechnika Krakowska, Kraków 1998.
Google Scholar
Kucharski L., Szata roślinna łąk Polski Środkowej i jej zmiany w XX stuleciu, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 1999.
Google Scholar
Kucharski L., Naturalna i półnaturalna roślinność nieleśna, [w:] J.K. Kurowski (red.), Szata roślinna Polski środkowej, Towarzystwo Ochrony Krajobrazu, Wydawnictwo EKO-GRAF, Łódź 2009.
Google Scholar
Kucharski L., Kopeć D. (red.), Pradolina Bzury–Neru. Monografia przyrodnicza obszaru Natura 2000, Towarzystwo Przyrodników Ziemi Łódzkiej, Łódź 2014.
Google Scholar
Kucharski L., Michalska-Hejduk D., Kopeć D., Zmiennowilgotne łąki trzęślicowe Molinion caeruleae W. Koch 1926, [w:] R. Olaczek (red.), Czerwona księga roślin województwa łódzkiego. Zagrożone rośliny naczyniowe. Zagrożone zbiorowiska roślinne, Ogród Botaniczny w Łodzi, Uniwersytet Łódzki, Łódź 2012.
Google Scholar
Lewandowski K., Jeziora, [w:] K.A. Dobrowolski, K. Lewandowski (red.), Ochrona środowisk wodnych i błotnych w Polsce: stan i perspektywy, Ofic. Wyd. Inst. Ekol. PAN, Dziekanów Leśny 1998.
Google Scholar
Mańkowska A., Mapa geologiczna Polski. A – mapa utworów powierzchniowych. 1:200 000. Arkusz Konin, Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa 1974.
Google Scholar
Mappa szczegulna Woiewodztwa Łęczyckiego K. de Perthéesa, 1:225 000, 1793.
Google Scholar
Matuszkiewicz W., Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005.
Google Scholar
Michalska-Hejduk D., Forysiak J., Roślinność nieleśna nieczynnej doliny Balin–Chropy w dorzeczu środkowego Neru i jej uwarunkowania siedliskowe, [w:] T. Heese, W. Puchalski (red.), Bliskie naturze kształtowanie dolin rzecznych, Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, Koszalin 2004.
Google Scholar
Mioduszewski W., Rola torfowisk w kształtowaniu zasobów wodnych małych zlewni rolniczych, [w:] Krajobraz dolin rzecznych po katastrofie. Materiały z konferencji. 15–16.09.1998, Politechnika Krakowska, Kraków 1998.
Google Scholar
Mokras-Grabowska J., Rzeńca J., Województwo Łódzkie. Przewodnik turystyczny, Regionalna Organizacja Turystyczna Województwa Łódzkiego, Łódź 2007.
Google Scholar
Mróz W., Ziołorośla górskie (Adenostylion alliarie) i ziołorośla nadrzeczne (Canvolvuletalia sepium), [w:] J. Herbach (red.), Poradnik ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 – podręcznik metodyczny, t. 3, Ministerstwo Środowiska, Warszawa 2004.
Google Scholar
Nowacki A., Objaśnienia do Szczegółowej Mapy Geologicznej Polski 1:50 000. Arkusz Dąbie (551), PIG, Warszawa 1995.
Google Scholar
Nowacki K., Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski 1:50 000. Arkusz Dąbie (551), PIG, Warszawa 1993.
Google Scholar
Okruszko H., Dembek W., Oświecimska-Piasko Z., Geomorfologia a mokradła jako problem naukowy, „Woda – Środowisko – Obszary Wiejskie” 2001, Vol. 1(3).
Google Scholar
Olaczek R., Zespoły szuwarowe i turzycowe dolin Bzury i Zianu, Zeszyty Naukowe UŁ, Ser. 2, Nr 23, 1967.
Google Scholar
Olaczek R., Antropogeniczne czynniki przekształcenia dolin rzecznych, [w:] J. Kołtuniak (red.), Rzeki. Kultura – cywilizacja – historia, t. 9, Biblioteka Zespołu Organizatorów Przestrzennego Muzeum Odry, Katowice 2000.
Google Scholar
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Wartkowice na lata 2010–2013 z perspektywą do roku 2017, Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr III/8/10 Rady Gminy Wartkowice z dnia 29 grudnia 2010 r.
Google Scholar
Rdzany Z., Szmidt A., Tarnawska K., Rola procesów glacjalnych w kształtowaniu rzeźby południowego obrzeża Kotliny Kolskiej, „Biuletyn Uniejowski” 2013, nr 2.
Google Scholar
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 21.07.2004 r. w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 (Dz.U. z 2004 r. Nr 229, poz. 2313).
Google Scholar
Rozporządzenie Wojewody Konińskiego Nr 21 (Dz.U. W. Konin. Nr 53, poz. 313 z dnia 17.12.1998 r.).
Google Scholar
Rozporządzenie Wojewody Łódzkiego Nr 5/2009 (Dz.U. W. Łódz. Nr 75, poz. 709 z dnia 31.03.2009 r.).
Google Scholar
Rozporządzenie Wojewody Łódzkiego Nr 6/2009 (Dz.U. W. Łódz. Nr 75, poz. 710 z dnia 31.03.2009 r.).
Google Scholar
Rozporządzenie Wojewody Sieradzkiego (Dz.U. W. Sier. Nr 3, poz. 9 z dnia 19.02.1998 r.).
Google Scholar
Sęczkowska M., Solarski B., Sztompka L., Wójcik H., Piękno Ziemi Łęczyckiej, Towarzystwo Naukowe Płockie Oddział w Łęczycy, Towarzystwo Miłośników Ziemi Łęczyckiej w Łęczycy 2010.
Google Scholar
Smętkiewicz K.M., Smętkiewicz K.K., Walory przyrodnicze gminy Uniejów – formy ochrony przyrody, „Biuletyn Uniejowski” 2012, nr 1.
Google Scholar
Szymczak J. (red.), Przewodnik po Łęczycy i Regionie Łęczyckim, Towarzystwo Miłośników Ziemi Łęczyckiej, Oddział Towarzystwa Naukowego Płockiego w Łęczycy, 2008.
Google Scholar
Twardy J., Forysiak J., Kittel P., Dynamika procesów morfogenetycznych uruchomionych i zintensyfikowanych wskutek pradziejowej działalności ludzkiej w pradolinie warszawsko-berlińskiej, „Acta Geogr. Lodz.” 2004, Vol. 83.
Google Scholar
Witosławski P., Michalak-Bim A., Rzadkie i zagrożone gatunki roślin naczyniowych uroczyska Wielenin k. Uniejowa, „Przyroda Polski Środkowej” 2001, Vol. 2(1).
Google Scholar
Zarzycki K., Szeląg Z., Red list of the vascular plants in Poland, [w:] Z. Mirek, K. Zarzycki, W. Wojewoda, Z. Szeląg (red.), Red list of plants and fungi in Poland, W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków 2006.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
