Parki w Uniejowie i Turku ostojami rodzimej flory leśnej w rolniczym krajobrazie środkowej Polski

Leszek Kucharski; Błażej Chmielecki; Karolina Figurska

doi:10.18778/2299-8403.08.11

Autor

Leszek Kucharski Uniwersytet Łódzki, Wydział Biologii i Ochrony Środowiska, Katedra Geobotaniki i Ekologii Roślin, Zakład Ochrony Przyrody, 90-237 Łódź, ul. Banacha 1/3
Błażej Chmielecki Absolwent kierunku ochrona środowiska i Studium Doktoranckiego Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Łódzkiego, 90-237 Łódź, ul. Banacha 1/3
Karolina Figurska Uniwersytet Łódzki, Wydział Biologii i Ochrony Środowiska, 90-237 Łódź, ul. Banacha 1/3

DOI:

https://doi.org/10.18778/2299-8403.08.11

Słowa kluczowe:

refugium, flora, synantropizacja, park, Uniejów, Turek

Abstrakt

Badaniami objęto florę roślin naczyniowych parku zamkowego w Uniejowie i parku miejskiego im. Żerminy Składkowskiej w Turku. Pierwszy z ogrodów został założony w dolinie Warty, drugi w dolinie niewielkiego cieku o nazwie Folusz. W sezonach wegetacyjnych 2018–2019 przeprowadzono spisy roślin naczyniowych w obu obiektach. Wśród odnotowanych gatunków wydzielono grupy: socjologiczno-ekologiczne, siedliskowe oraz geograficzno-historyczne. Bazując na analizie flory w zakresie spektrum geograficzno-historycznego określono dla badanych obiektów wybrane wskaźniki antropogenicznych zmian. W charakteryzowanych obiektach odnotowano łącznie 314 gatunków roślin naczyniowych. Flora parku zamkowego w Uniejowie obejmuje 217 gatunków, a w parku miejskim im. Żerminy Składkowskiej stwierdzono 202 taksony roślin naczyniowych. We florach badanych ogrodów odnotowano 217 gatunków rodzimych i 97 obcego pochodzenia. Parki są siedliskiem dla takich gatunków jak: Gagea pratensis, Thalictrum flavum, Galium schultesi oraz Corydalis intermedia. Szatę roślinną założenia ogrodowego w Uniejowie charakteryzuje wyższy wskaźnik naturalności flory (25%), niż flory parku w Turku (10,9%). Rezultatem tego są wyższe wskaźniki obrazujące antropogeniczne przemiany obiektu leżącego w Turku. Parki wokół zabytkowych obiektów (zamków, pałaców, dworów) oraz duże parki miejskie stanowią refugia flory naturalnych siedlisk w krajobrazie antropogenicznym.

Bibliografia

Andrzejewski H., Kurowski J.K., Park zamkowy w Uniejowie. Ścieżka edukacyjno-turystyczna, Urząd Miasta, Uniejów 2004.
Google Scholar

Borowska-Stefańska M., Wojtczak M., Zagospodarowanie parków w Turku i Koninie – studium porównawcze, „Biuletyn Uniejowski” 2018, t. 7, s. 119–133.
Google Scholar

Borysiak J., Pawlaczyk P., Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe, [w:] Poradnik ochrony siedlisk i gatunków, t. 5, red. J. Herbich, Ministerstwo Środowiska, Warszawa 2004, s. 203–241.
Google Scholar

Brzeg A., Wojterska M., Zespoły roślinne Wielkopolski, ich stan poznania i zagrożenie, [w:] Szata roślinna Wielkopolski i Pomorza Południowopomorskiego. Przewodnik sesji terenowych 52 Zjazdu PTB, red. M. Wojterska, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań 2001, s. 39–110.
Google Scholar

Celka Z., Rośliny naczyniowe grodzisk Wielkopolski, „Prace Zakładu Taksonomii Roślin Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu”, nr 9, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań 1999.
Google Scholar

Chmiel J., Flora roślin naczyniowych wschodniej części Pojezierza Gnieźnieńskiego i jej antropogeniczne przeobrażenia w wieku XIX i XX, Prace Zakładu Taksonomii Roślin Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, nr 1, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań 1993.
Google Scholar

Chmiel J., Zróżnicowanie przestrzenne flory jako podstawa ochrony przyrody w krajobrazie rolniczym, Prace Zakładu Taksonomii Roślin Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, nr 14, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań 2006.
Google Scholar

Chmielecki B., Kucharski L., Gatunki inwazyjne w dolinie środkowej Warty, „Biuletyn Uniejowski” 2018, t. 7, s. 77–95.
Google Scholar

Figurska K., Dendroflora parku miejskiego w Turku – jej stan i ochrona, Uniwersytet Łódzki, Wydział Biologii i Ochrony Środowiska, Łódź, maszynopis pracy magisterskiej 2016.
Google Scholar

Górzyński M., Zabytki miasta Turku i powiatu tureckiego, t. 2, cz. 2, Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna im. Włodzimierza Pietrzaka w Turku, Turek 2009.
Google Scholar

Grabowska E., Flora rezerwatu „Skarpa Ursynowska” pod wpływem antropopresji, „Przegląd Przyrodniczy” 2016, t. 27, z. 2, s. 3–27.
Google Scholar

Jackowiak B., Antropogeniczne przemiany flory roślin naczyniowych Poznania, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Seria Biologia, nr 42, Poznań 1990.
Google Scholar

Jakubowska-Gabara J., Kucharski L., Ginące i zagrożone gatunki flory naczyniowej zbiorowisk naturalnych i półnaturalnych Polski Środkowej, „Fragmenta Floristica et Geobotanica Series Polonica” 1999, t. 6, s. 55–74.
Google Scholar

Kucharski L., Chmielecki B., Dendroflora parku zamkowego w Uniejowie – stan obecny i zmiany, „Biuletyn Uniejowski” 2014, t. 3, s. 5–22.
Google Scholar

Kutyna I., Berkowska E., Młynkowiak E., Struktura geograficzno-historyczna flor zróżnicowanych biotopów oraz wybrane wskaźniki antropogeniczne, „Folia Pomeranae Universitatis Technologiae Stetinensis, Agricultura, Alimentaria, Piscaria et Zootechnica” 2013, t. 302, z. 25, s. 95–112.
Google Scholar

Mirek Z., Piękoś-Mirkowa H., Zając A., Zając M., Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski, W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków 2002.
Google Scholar

Olaczek R., Funkcje parków wiejskich, [w:] Ochrona i kształtowanie środowiska przyrodniczego, t.2., Zakład Ochrony Przyrody PAN, Kraków 1978, s. 285–309.
Google Scholar

Olaczek R., Parki wiejskie ostoją rodzimej flory leśnej, „Chrońmy Przyrodę Ojczystą” 1972, t. 28, z. 2, s. 5–22.
Google Scholar

Olaczek R., Park w Uniejowie – zagadnienie regeneracji naturalnego zespołu roślinnego. „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Botanica” 1976, Ser. II, t. 2, s. 81–107.
Google Scholar

Olaczek R. (red.), Park im. Marszałka Józefa Piłsudskiego, [w:] Parki i ogrody Łodzi, t. 7, Stowarzyszenie Film–Przyroda–Kultura, Łódź 2019.
Google Scholar

Paszek I., Gawenda-Kempczyńska D., Załuski T., Struktura flory naczyniowej parku dworskiego w Laskowicach, „Nauka Przyroda Technologie, Leśnictwo” 2017, t. 11, z. 3, s. 253–264.
Google Scholar

Sobisz Z., Szmyt Z., Park podworski w Jaworach – interesujący obiekt przyrodniczy Parku Krajobrazowego „Dolina Słupi”, „Słupskie Prace Biologiczne” 2015, t. 12, s. 187–208.
Google Scholar

Sobisz Z., Truchan M., Parki podworskie północnej części Wysoczyzny Damnickiej, „Słupskie Prace Biologiczne” 2006, t. 3, s. 91–99.
Google Scholar

Sudnik-Wójcikowska B., Czasowe i przestrzenne aspekty procesu synantropizacji flory na przykładzie wybranych miast Europy Środkowej, Wyd. Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 1998.
Google Scholar

Szczurowski Ł., Oklejewicz K., Różnorodność florystyczna dawnego parku dworskiego w Rzeszowie–Zalesiu, „Polish Journal for Sustainable Development” 2018, t. 22, z. 1, s. 97–106.
Google Scholar