Udane procesy kształtowania w społeczeństwie sprzeczności. Możliwości oporu i rozsądku

Heinz Sünker

doi:10.18778/2450-4491.04.08

Autor

Heinz Sünker Bergische Universität Wuppertal

DOI:

https://doi.org/10.18778/2450-4491.04.08

Słowa kluczowe:

Bildung (kształtowanie), dorastanie, polityzacja, rasizm, demokracja

Abstrakt

Punktem wyjścia analiz jest przekonanie o związku pomiędzy stosunkami społecznymi i możliwościami kształtowania się ludzi. Autor uzasadnia ten pogląd, powołując się na analizy innych teoretyków. W tym kontekście stawia pytanie o możliwości udanego dorastania i kształtowania się dzieci i młodzieży w społeczeństwach kapitalistycznych, gdzie podważana jest zasada równości ludzi i promowany jest egoizm, który stanowi podstawę wymiany rynkowej.
Materiałem, w którym autor odnajduje egzemplifikacje powiązań między indywidualnym rozwojem dzieci a warunkami, w jakich żyją, jest książka Harper Lee Zabić drozda. Powieść napisana jest z perspektywy małej dziewczynki i oddaje znaczące dla jej biografii doświadczenia z dwóch lat życia.
Autor rekonstruuje warunki i procesy kształtowania się dwójki rodzeństwa, zwracając m.in. uwagę na to, jak tworzy się opór jako postawa i jako potencjał działania alternatywnego wobec nacisków społecznych. Przywołując doświadczenia historyczne (rasizmu, faszyzmu, stalinizmu), autor przypomina, że szukanie więzi wyrażające się w ślepym podporządkowaniu władzy państwa, partii albo wodza pociągało za sobą tragiczne dla ludzkości skutki.

Biogram autora

Heinz Sünker - Bergische Universität Wuppertal

Emerytowany profesor Bergischen Uniwersytet w Wuppertalu (od sierpnia 2016 r. zatrudniony w ramach Rudolf-Carnap-Senior-Professor); przez ponad 25 lat pracował na Uniwersytecie w Wuppertalu na stanowisku profesora pedagogiki społecznej/polityki społecznej. Główne obszary zainteresowań badawczych: krytyczna teoria społeczeństwa i polityki społecznej, teoria pedagogiki społecznej, badania dzieciństwa, narodowy socjalizm, teoria kształtowania.

Bibliografia

Adorno T. W. (1966) Negative Dialektik, Frankfurt/M., Suhrkamp.
Google Scholar

Adorno T. W. (1971) Erziehung zur Mündigkeit, Frankfurt/M., Suhrkamp.
Google Scholar

Adorno T.W. (1986) Dialektyka negatywna, tłum. K. Krzemieniowa, Warszawa, PWN.
Google Scholar

Adorno T. W. (2004) Contra Paulum w: Adorno T. W., Horkheimer M., Briefwechsel, t. II, 1938–1944, Suhrkamp.
Google Scholar

Adorno T. W. (2006) Zur Lehre von der Geschichte und von der Freiheit, Frankfurt/M., Suhrkamp.
Google Scholar

Benner D. (1983) Das Normproblem in der Erziehung und die Wertediskussion, „Zeitschrift für Pädagogik“ 29 (18 zesz. specjalny).
Google Scholar

Bourdieu P. (2004) Der Staatsadel, Konstanz, Universitätsverlag Konstanz.
Google Scholar

Bühler-Niederberger D., Sünker H. (2008) Theorie und Geschichte der Kindheit und des Kinderlebens w: Lebensalter und Soziale Arbeit: Kindheit, H. Sünker, T. Swiderek (red.), Baltmannsweiler, Schneider Verlag Hohengehren.
Google Scholar

Castells M. (1998) The Information Age, Vol. III, End of Millennium, Malden/Oxford.
Google Scholar

Claußen B. (1988) Politische Persönlichkeit und politische Repräsentation, Frankfurt/M., Suhrkamp.
Google Scholar

Crompton R. (2004) Class and Stratification. An Introduction to Current Debates, 2 wyd., Cambridge.
Google Scholar

Gould St. J. (1995) Das Lächeln des Flamingos, Frankfurt/M., Suhrkamp.
Google Scholar

Hartmann M. (2002) Der Mythos von den Leistungseliten. Spitzenkarrieren und soziale Herkunft in Wirtschaft, Politik, Justiz und Wissenschaft, Frankfurt/M., Suhrkamp.
Google Scholar

Heydorn H. J. (1979) Über den Widerspruch von Bildung und Herrschaft, Frankfurt/M., Suhrkamp.
Google Scholar

Horkheimer M. (b.d.) Traditionelle und kritische Theorie w: tenże, Kritische Theorie der Gesellschaft, t. II. (kserokopia).
Google Scholar

Horkheimer M. (1983) Teoria tradycyjna a teoria krytyczna, tłum. J. Łoziński. „Colloquia Communia” 2.
Google Scholar

Kant I. (1964) Über Pädagogik w: Kant I., Schriften zur Anthropologie. Geschichtsphilosophie. Politik und Pädagogik, cz. 2., von W. Weischedel (red.), t. 10, Wiesbaden, Suhrkamp.
Google Scholar

Kant I. (1999) Immanuel Kant o pedagogice, tłum. D. Sztobryn, Łódź, DAJAS.
Google Scholar

Lämmert E. (1972) Bauformen des Erzählens, wyd. 5, Stuttgart, Metzler.
Google Scholar

Lee H. (1978), Zabić drozda, tłum Z. Kierszys, Warszawa, Wydawnictwo Książka i Wiedza.
Google Scholar

Marcuse H. (1965) Phillosophie und kritische Theorie w: tenże, Kultur und Gesellschaft I., Frankfurt/M. (Filozofia a teoria krytyczna, tłum. J. Łoziński w: Szkoła frankfurcka, J. Łoziński (red.), Kolegium Ortyckie, Warszawa 1985–1987).
Google Scholar

Moran-Ellis J. (2013) Children as Social Actors, Agency and Social Competence: Sociological Reflections for Early Childhood, “neue praxis”, vol. 43.
Google Scholar

Moran-Ellis J., Sünker H. (2008) Power, Culture and Children – is Giving Children a Voice Sufficient? w: Symbolic Power in Cultural Contexts, J. Houtsonen, A. Antikainen (red.), Sense Publishers, Rotterdam Taipei.
Google Scholar

Moran-Ellis J., Sünker H. (2013) Adult Trust and Children’s Democratic Participation w: Participation, Citizenship and Trust in Children’s Lives, H. Warming (red.), Palgrave Macmillan, Basingstoke.
Google Scholar

Moran-Ellis J., Bandt A., Sünker H. (2014) Children’s Well-Being and Politics w: Handbook Child Well-Being, A. Ben-Arieh i in. (red.), vol. I, Dordrecht et al., Springer Science+Business.
Google Scholar

Muschg A. (1977) Gottfried Keller, München, Suhrkamp.
Google Scholar

Muschg W. (1982) Nachwort w: J. W. Goethe: Wilhelm Meisters Wanderjahre, Frankfurt/M., Suhrkamp.
Google Scholar

Nelson L. (1948) Die sokratische Methode w: tenże, Drei Schriften zur kritischen Philosophie, Wolfenbüttel, Wolfenbütteler Verlagsanstalt, s. 15–48.
Google Scholar

Richter E., Sünker H. (1997) Die Jugendfrage und die Konstitution des Sozialen – Von der Gewalt zur Vernunft – und retour? w: Den Umgang mit Fremden neu lernen, F. Böversen (red.), Bielefeld, Kleine.
Google Scholar

Schmied-Kowarzik W. (1979) Konzepte einer radikalen Kritik der bürgerlichen Erziehung w: Erziehungswissenschaft der Gegenwart, K. Schaller (red.), Bochum, Kamp.
Google Scholar

Siemsen A. (1948) Die gesellschaftlichen Grundlagen der Erziehung, Hamburg, Oetinger.
Google Scholar

Sonnemann U. (1969) Negative Anthropologie. Vorstudien zur Sabotage des Schicksals, Reinbek bei Hamburg, Rowohlt.
Google Scholar

Sünker H. (1989) Pädagogik und Politik für Kinder: Gesellschaftliche Entwicklungen und Herausforderungen w: Wohl und Wehe der Kinder. Pädagogische Vermittlungen von Kindheitstheorie, Kinderleben und gesellschaftlichen Kindheitsbildern, W. Melzer, H. Sünker (red.), Weinheim, Beltz Juventa.
Google Scholar

Sünker H. (2004) Kindheitsforschung und Bildungsforschung – Kinderpolitik und Bildungspolitik w: Grundbegriffe der Ganztagsbildung, H.-U. Otto, Th. Coelen (red.), Wiesbaden, Wiesbaden, Fachverlage GmbH.
Google Scholar

Sünker H. (2013) Über den Widerspruch zwischen Bildung und kapitalistischer Demokratie. Mehr als eine Polemik, „Widersprüche“ 33. R. (zesz. 130).
Google Scholar

Thompson E. P. (1980) Plebeische Kultur und moralische Ökonomie, Frankfurt/M., Suhrkamp.
Google Scholar

Vester M. (1970) Die Entstehung des Proletariats als Lernprozeß. Zur Soziologie der Arbeiterbewegung, Frankfurt/M., Suhrkamp.
Google Scholar

Vester M. i in. (2001) Soziale Milieus im gesellschaftlichen Strukturwandel, Frankfurt/M., Suhrkamp.
Google Scholar

Walzer M. (1983) Spheres of Justice. A Defense of Pluralism and Equality, New York.
Google Scholar