Pokolenie historyczne: wyłanianie społeczno-pedagogicznej ramy epistemologicznej

Ewa Marynowicz-Hetka

doi:10.18778/2450-4491.15.02

Auteurs

Ewa Marynowicz-Hetka Uniwersytet Łódzki https://orcid.org/0000-0002-4036-8876

DOI :

https://doi.org/10.18778/2450-4491.15.02

Mots-clés :

pokolenie, generacja, pokolenie historyczne, ponowne podjęcie, uwspólnianie doświadczenia, Helena Radlińska

Résumé

Przedmiotem artykułu jest ponowne podjęcie studiów nad konceptem pokolenia historycznego, sformułowanego przez Helenę Radlińską w latach 30. XX w., zorientowanych na odkrywanie jego wyłaniania się z dyskursu jej współczesnego oraz odnoszonych do aktualnego dyskursu, podejmującego zagadnienie pokolenia i pokoleniowości. Główny cel tekstu stanowi próba odkrycia podstawowych elementów społeczno-pedagogicznej ramy epistemologicznej tego konceptu, która pozwala oświetlić proces stawania się pokoleniem historycznym poprzez uwspólnianie doświadczenia.

Biographie de l'auteur

Ewa Marynowicz-Hetka, Uniwersytet Łódzki

Ewa Marynowicz-Hetka – pedagog społeczny, profesor nauk humanistycznych, emerytowany profesor Uniwersytetu Łódzkiego, d.h.c. Uniwersytetu w Ostrawie. Redaktor naczelny czasopisma „Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne”, wydawanego przez Wydział Nauk o Wychowaniu UŁ i Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego. Jej zainteresowania badawcze dotyczą namysłu nad podstawami działania pedagoga społecznego w polu praktyki, kształcenia do profesji społecznych i działania w polu pracy socjalnej/społecznej, epistemologicznych i metodologicznych przesłanek konstruowania narzędzi analizy aktywności w polu praktyki. Ostatnio ukazały się jej książki: Pedagogika społeczna. Pojmowanie aktywności w polu praktyki (2019), Social Pedagogy: Comprehending Activity in the Field of Practice (2020).

Références

Artwińska A., Fidelis M., Mrozik A., Zawadzka A. (2016) Pożytki z «pokolenia». Dyskusja o «pokoleniu» jako kategorii analitycznej, „Teksty Drugie”, nr 1, s. 347–365, https://doi.org/10.18318/td.2016.1.21.
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18318/td.2016.1.21

Artwińska A., Mrozik A. (2016) O pokoleniach z perspektywy niemieckiej, „Teksty Drugie”, nr 1, s. 253–263, https://doi.org/10.18318/td.2016.1.16.
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18318/td.2016.1.16

Bachelard G. (2002[1938]) Kształtowanie umysłu naukowego. Przyczynek do psychoanalizy wiedzy obiektywnej, tłum. D. Leszczyński, Gdańsk, Słowo/obraz terytoria.
View in Google Scholar

Barbier J.-M. (2016) Leksykon analizy aktywności. Konceptualizacje zwyczajowych pojęć, tłum. i oprac. E. Marynowicz-Hetka, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
View in Google Scholar

Barbier J.-M. (2022a) Construits ďexpérience et construits ďanalyse, https://www.innovation-pedagogique.fr/article11488.html [dostęp: 15.02.2022].
View in Google Scholar

Barbier J.-M.(2022b) Penser en termes de transformations conjointes, https://www.innovation-pedagogique.fr/article11987.html [dostęp: 26.04.22].
View in Google Scholar

Bouglé C. (1907[1922]) Qu’est-ce que la sociologie, Paris, Alcan.
View in Google Scholar

Bouglé C. (1922) Leçons de sociologie sur l’évolution des valeurs, Paris, Armand Colin.
View in Google Scholar

Braudel F. (1999) Historia i trwanie, przedmowa B. Geremek, W. Kula, tłum. B. Geremek, Warszawa, Wydawnictwo Czytelnik.
View in Google Scholar

Burska L. (2005) „Pokolenie” – co to jest i jak używać?, „Teksty Drugie. Teoria literatury, krytyka, interpretacja”, nr 6, s. 17–32, http://rcin.org.pl/Content/52502/WA248_69663_P-I-2524_burska-pokolenie.pdf [dostęp: 5.04.2022].
View in Google Scholar

Coavoux S. (2011) Karl Mannheim, Le problème des générations. Lectures, https://doi.org/10.4000/lectures.6081
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.4000/lectures.6081

Dewey J. (1968[1947]) Expérience et éducation, tłum. M. A. Carroi, Paris, Librairie Armand Colin.
View in Google Scholar

Działoszyński B. (2013) Opóźniony start. Przedmowa do drugiego wydania w: B. Skarga, Narodziny pozytywizmu polskiego 1831–1864, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 11–36.
View in Google Scholar

Jullien F. (2009) Les transformations silencieuses, Paris, Éditions Grasset et Fasquelle.
View in Google Scholar

Jullien F. (2017) Une seconde vie. Commencer véritablement d’exister, Paris, Éditions Grasset.
View in Google Scholar

Jullien F. (2019) Politique de la décoïncidence, Paris, Édition ĽHerne.
View in Google Scholar

Kamińska A. (2007) Kategoria pokolenia w badaniach nad społeczeństwem i kulturą, „Kultura i Historia”, nr 11, http://www.kulturaihistoria.umcs.lublin.pl/pl/archives/113 [dostęp: 16.05.2022].
View in Google Scholar

Kamiński A. (1959) Prehistoria polskich związków młodzieży, Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
View in Google Scholar

Kowalski S. (1980) Pedagogika społeczna Heleny Radlińskiej a socjologia wychowania, „Biuletyn TWWP, Człowiek w Pracy i w Osiedlu”, 2/92/XIX, 3/93/XIX, numer tematyczny Pedagogika społeczna Heleny Radlińskiej, I. Lepalczyk, J. Badura (red.), s. 60–77
View in Google Scholar

Listy o pedagogice społecznej, Helena Radlińska, Aleksander Kamiński, Adam O. Uziembło (1997), W. Theiss (red.), Warszawa, Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
View in Google Scholar

Mannheim K. (1992/1993[1928]) Problem pokoleń, tłum. A. Mizińska-Kleczkowska „Colloquia Communia”, nr 1/12, s. 136–169.
View in Google Scholar

Mannheim K. (2015[1928]) Problem pokoleń w: Pokolenia albo porządkowanie historii, red. i oprac. H. Orłowski, tłum. J. Kałążny, Poznań, Wydawnictwo Nauka i Innowacje, s. 81–129.
View in Google Scholar

Marynowicz-Hetka (2019) Pedagogika społeczna. Pojmowanie aktywności w polu praktyki, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
View in Google Scholar

Marynowicz-Hetka E. (2021a) Analyse transversale des activités et paradigme de la transformation, „Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne”, nr 2(13), s. 48–65, https://doi.org/10.18778/2450-4491.13.05
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/2450-4491.13.05

Marynowicz-Hetka E. (2021b) Wartości w procesie kształcenia do pracy socjalnej/społecznej: perspektywa społeczno-pedagogiczna w: Praca socjalna Polsce. Wokół wolności i obywatelskości, M. Łuszczyńska, E. Grudziewska, M. Łuczyńska (red.), Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, s. 55–68.
View in Google Scholar

Mentré F. (1920) Les générations sociales, Paris, Bossard.
View in Google Scholar

Mauger G. (2013) « Modes de génération » des « générations sociales », „Sociología Histórica”, nr 2, s. 111–130.
View in Google Scholar

Mikołajewicz W. (1994) Wychowanie poza wymiar jednego pokolenia, „Acta Universitatis Lodziensis.
View in Google Scholar

Folia Paedagagogica et Psychologica”, numer tematyczny: Helena Radlińska – portret pedagoga (rozprawy, wspomnienia, materiały), I. Lepalczyk, B. Wasilewska (red.), nr 34, s. 103–112.
View in Google Scholar

Neun O. (2015) Krytyka pojęcia pokolenia Karla Mannheima w: Pokolenia albo porządkowanie historii, red. i oprac. H. Orłowski, tłum. J. Kałążny, Poznań, Wydawnictwo Nauka i Innowacje, s. 130–155.
View in Google Scholar

Ossowska M. (1963) Koncepcja pokolenia, „Studia Socjologiczne”, nr 2, s. 47–51.
View in Google Scholar

Orłowski H. (2015) Pokolenia albo porządkowanie historii w: Pokolenia albo porządkowanie historii, red. i oprac. H. Orłowski, tłum. J. Kałążny, Poznań, Wydawnictwo Nauka i Innowacje, s. 7–78.
View in Google Scholar

Pinder W. (2015[1926]) Problem historycznej równoczesności w: Pokolenia albo porządkowanie historii, red. i oprac. H. Orłowski, tłum. J. Kałążny, Poznań, Wydawnictwo Nauka i Innowacje, s. 155–176.
View in Google Scholar

Pokolenia albo porządkowanie historii (2015), wstęp i oprac. H. Orłowski, red. R. Traba, H. Thünemann, tłum. I. Drozdowska-Broering, J. Kałążny, Poznań, Wydawnictwo Nauka i Innowacje.
View in Google Scholar

Radlińska H. (1935) Stosunek wychowawcy do środowiska społecznego. Szkice z pedagogiki społecznej, Warszawa, Nakładem „Naszej Księgarni”, Spółki Akcyjnej Związku Nauczycielstwa Polskiego.
View in Google Scholar

Radlińska H. (1936) Wychowanie dorosłych w: Encyklopedia wychowania, S. Łempicki, W. Gottlieb, B. Suchodolski, J. Włodarski (red.), tom I, Wychowanie, cz. 2, Warszawa, Wydawnictwo „Naszej Księgarni”, Spółka Akcyjna Związku Nauczycielstwa Polskiego, s. 815–837.
View in Google Scholar

Radlińska H. (1964) Listy o nauczaniu i pracy badawczej w: H. Radlińska, Z dziejów pracy społecznej i oświatowej, H. Radlińska, wstęp J. Hulewicz, wybór i oprac. W. Wyrobowa-Pawłowska, Wrocław–Warszawa–Kraków, Zakład Narodowy imienia Ossolińskich – Wydawnictwo, s. 329–478.
View in Google Scholar

Schelsky H. (1958) Die Skeptische Generation, Diederichs Verland.
View in Google Scholar

Skarga B. (2013) Narodziny pozytywizmu polskiego 1831–1864, wyd. II, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
View in Google Scholar

Skarga B. (1967) Ortodoksja i rewizja w pozytywizmie francuskim, Warszawa, PWN. Słownik języka polskiego, [hasło:] pokolenie, https://sjp.pwn.pl/sjp/pokolenie;2503544.html [dostęp: 5.05.2022].
View in Google Scholar

Szczepański J. (1980) Aktualność pedagogiki społecznej, „Biuletyn TWWP, Człowiek w Pracy i w Osiedlu”, 2/92/XIX, 3/93/XIX, numer tematyczny Pedagogika społeczna Heleny Radlińskiej, I. Lepalczyk, J. Badura (red.), s. 7–13.
View in Google Scholar

Theiss W. (1997) Radlińska, Warszawa, Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
View in Google Scholar

Weigel S. (2015) Pokolenie, genealogia, płeć. Historia koncepcji pokolenia i jej naukowej konceptualizacji od końca XVIII wieku w: Pokolenia albo porządkowanie historii, H. Orłowski (red.), tłum. J. Kałążny, Poznań, Wydawnictwo Nauka i Innowacje, s. 193–225.
View in Google Scholar

Witkowski L. (2014) Niewidzialne środowisko. Pedagogika kompletna Heleny Radlińskiej jako krytyczna ekologia idei, umysłu i wychowania. O miejscu pedagogiki w przełomie dwoistości w humanistyce, Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
View in Google Scholar

Wyka K. (1939) Rozwój problemu pokolenia, „Przegląd Socjologiczny”, t. 7, nr 1/2 s. 159–192.
View in Google Scholar