Co może blokować wykorzystanie potencjału twórczego? Psychologiczne inhibitory samorealizacji
DOI:
https://doi.org/10.18778/2450-4491.16.18Słowa kluczowe:
teorie samorealizacji, syndrom oszusta, kompleks Jonasza, syndrom wysokiego maku, mentalność krabaAbstrakt
W artykule przywołuję wybrane definicje i teorie samorealizacji z obszaru pedagogiki i psychologii (zwłaszcza psychologii pozytywnej). Odwołuję się też do kilku teorii potrzeb, które zawierają jako osobną kategorię potrzebę samorealizacji. Następnie dokonuję kompilacji zaproponowanych przez przedstawicieli wspomnianych dyscyplin (zwłaszcza Abrahama Maslowa) lub analizowanych przez współczesnych badaczy-psychologów inhibitorów procesu samorealizacji, takich jak: syndrom oszusta, kompleks Jonasza, syndrom wysokiego maku, mentalność kraba. Opisane inhibitory dotyczą zwłaszcza obszaru interakcji międzyludzkich i ujawniać się mogą w ramach grup społecznych, takich jak np. środowiska pracy.
Bibliografia
Adler A. (1986) Sens życia, tłum. M. Kreczowska, Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar
Aydın G. Z., Oğuzhan G. (2019) The “Crabs in a Bucket” Mentality in Healthcare Personnel: A Phenomenological Study, “Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi”, nr 12(4), s. 618–630, https://doi.org/10.17218/hititsosbil.628375
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.17218/hititsosbil.628375
Bulloch H. C. M. (2017) Ambivalent Moralities of Cooperation and Corruption: Local Explanations for (under)Development on a Philippine Island, “The Australian Journal of Anthropology”, nr 28(1), s. 56–71, https://doi.org/10.1111/taja.12173
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1111/taja.12173
Clance P. R., Imes S. (1978) The Imposter Phenomenon in High Achieving Women: Dynamics and Therapeutic Intervention, “Psychotherapy: Theory, Research & Practice”, nr 15(3), s. 241–247, https://doi.org/10.1037/h0086006
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1037/h0086006
Czapiński J. (red.) (2004) Psychologia pozytywna, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar
Dąbrowski K. (1979) Dezintegracja pozytywna, Warszawa, Państwowy Instytut Wydawniczy.
Google Scholar
Filarowska M., Schier K. (2018) Zespół impostora, czyli o poczuciu intelektualnej fałszywości, „Psychoterapia”, nr 185(2), s. 35–45.
Google Scholar
Frankl V. E. (2019) Człowiek w poszukiwaniu sensu, tłum. A. Wolnicka, Warszawa, Wydawnictwo Czarna Owca.
Google Scholar
Gottlieb M., Chung A., Battaglioli N., Sebok‐Syer S. S., Kalantari A. (2020) Impostor Syndrome among Physicians and Physicians in Training: A Scoping Review, “Medical Education”, nr 55(2), s. 116–124, https://doi.org/10.1111/medu.13956
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1111/medu.13956
Górniewicz J., Rubacha K. (1993) Droga do samorealizacji czyli w poszukiwaniu tożsamości, Toruń, Wydawnictwo C&T.
Google Scholar
Gromkowska-Melosik A. (2014) Pedagogika ekologiczna w: Z. Kwieciński, B. Śliwerski (red.), Pedagogika. Podręcznik akademicki, cz. 1, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar
Holt J. (2018) When Einstein Walked with Gödel: Excursions to the Edge of Thought, New York, Farrar, Straus and Giroux.
Google Scholar
Jančina M., Kubicka D. (2014) Kierowanie własnym rozwojem. Kontekst teoretyczny zjawiska, „Psychologia Rozwojowa”, nr 19(4), s. 31–48, https://doi.org/10.4467/20843879PR.14.023.2962
Google Scholar
Kaufman S. B. (2020) Transcend: The New Science of Self-Actualization, [wersja Kindle], Los Angeles, TarcherPerigee.
Google Scholar
Kocowski T. (1982) Potrzeby człowieka. Koncepcja systemowa, Wrocław, Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Google Scholar
Langford J., Clance P. R. (1993) The Impostor Phenomenon: Recent Research Findings Regarding Dynamics, Personality and Family Patterns and their Implications for Treatment, “Psychotherapy”, nr 30(3), s. 495–501, https://doi.org/10.1037/0033-3204.30.3.495
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1037/0033-3204.30.3.495
Lasquety-Reyes J. (2016) In Defense of Hiya as a Filipino Virtue, “Asian Philosophy”, nr 26(1), s. 66–78, https://doi.org/10.1080/09552367.2015.1136203
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1080/09552367.2015.1136203
LaVelle J. M., Jones N.D., Donaldson S. I. (2022) Addressing the Elephant in the Room: Exploring the Impostor Phenomenon in Evaluation, “American Journal of Evaluation”, nr 0(0). https://doi.org/10.1177/10982140221075243
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1177/10982140221075243
Limont W. (2013) „Stań na ramionach gigantów”, czyli uczeń zdolny jako problem wychowawczy, „Psychologia Wychowawcza”, nr 45(3), s. 125–138, https://doi.org/10.5604/00332860.1094506
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.5604/00332860.1094506
Limont W. (2014) „Inny świat? Czy nieznany ich własny?” Potencjał rozwojowy, wzmożona pobudliwość psychiczna a zdolności, „Psychologia Wychowawcza”, nr 47(5), s. 9–27, [online:] https://e-psychologiawychowawcza.pl/resources/html/article/details?id=139185 (dostęp: 22.08.2022).
Google Scholar
Łuczaj K. (2021) Doznawanie klasy w perspektywie mikrosocjologicznej. Przypadek pracowników naukowych, „Przegląd Socjologii Jakościowej”, nr 17(2), s. 6–25, https://doi.org/10.18778/1733-8069.17.2.01
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.18778/1733-8069.17.2.01
Mancl A. C., Penington B. (2011) Tall Poppies in the Workplace: Communication Strategies Used by Envious Others in Response to Successful Women, “Qualitative Research Reports in Communication”, no. 12(1), pp. 79–86, https://doi.org/10.1080/17459435.2011.601701
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1080/17459435.2011.601701
Maslow A. (1971) The Farther Reaches of Human Nature, New York, Penguin Group.
Google Scholar
Maslow A. (1986) W stronę psychologii istnienia, tłum. I. Wyrzykowska, Warszawa, Instytut Wydawniczy PAX.
Google Scholar
Maslow A. (2006) Motywacja i osobowość, tłum. J. Radzicki, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar
Obuchowski K. (1986) Wprowadzenie w: A. Adler, Sens życia, Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar
Obuchowski K. (2000) Galaktyka potrzeb. Psychologia dążeń ludzkich, Poznań, Wydawnictwo Zysk i S-ka.
Google Scholar
Peeters B. (2003) The Tall Poppy Syndrome: On the Re-Emergence in Contemporary Australia of an Ancient Greek and Latin Motive, “Classicvm”, nr 29(2), s. 22–26.
Google Scholar
Piechowski M. M. (2015) „Jak ptak, wysokim lotem”: wzmożone pobudliwości psychiczne u osób zdolnych, „Psychologia Wychowawcza”, nr 8, s. 122–137, https://doi.org/10.5604/00332860.1178712
Google Scholar
Pietrasiński Z. (1990) Rozwój człowieka dorosłego, Warszawa, Państwowe Wydawnictwo „Wiedza Powszechna”.
Google Scholar
Pietrasiński Z. (2008) Ekspansja pięknych umysłów, Warszawa, Wydawnictwo CIS.
Google Scholar
Rank O. (1968) Art and Artist: Creative Urge and Personality Development, New York, Agathon Press.
Google Scholar
Robinson K., Aronica L. (2017) Uchwycić żywioł, tłum. A. Baj, Gliwice, Element.
Google Scholar
Rogers C. R. (1991) Terapia nastawiona na klienta. Grupy spotkaniowe, tłum. A. Dodziuk, E. Knoll, Wrocław, Thesaurus Press.
Google Scholar
Stephen E. C. (2009) Kierkegaard: An Introduction, Cambridge, Cambridge University Press.
Google Scholar
Stiegler B. (2009) The Theater of Individuation: Phase-Shift and Resolution in Imondon and Heidegger, “Parrhesia”, nr 7, s. 46–57.
Google Scholar
Szasz T. (1960) The Myth of Mentall Illness, “American Psychologists”, nr 15, s. 113–118, https://doi.org/10.1037/h0046535
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1037/h0046535
Szmidt K. J. (2010) ABC kreatywności, Warszawa, Difin.
Google Scholar
Szmidt K. J. (2013) Pedagogika twórczości, Sopot, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Google Scholar
Therivel W. A. (1999) Why Mozart and Not Salieri, “Creativity Research Journal”, nr 12(1), s. 67–76, https://doi.org/10.1207/s15326934crj1201_8
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1207/s15326934crj1201_8
Wróblewska M. (2014) Kompetencje twórcze w dorosłości. Uwarunkowania. Rozwój. Indywidualizacja, Białystok, Wydawnictwo Uniwersyteckie Trans Humana.
Google Scholar
Zamiara K. (1995) Materiały z historii psychologii, Poznań, Instytut Kulturoznawstwa Uniwersytetu im. A. Mickiewicza.
Google Scholar
Poulsen B. (2012) Revisiting the Myth of Mental Illness and Thomas Szasz, “Psychology Today”, https://www.psychologytoday.com/us/blog/reality-play/201209/revisiting-the-myth-mental-illness-and-thomas-szasz (dostęp: 22.08.2022).
Google Scholar
Spacey S. (2015) Crab Mentality, Cyberbullying and “Name and Shame” Rankings, https://www.semanticscholar.org/paper/Crab-Mentality%2C-Cyberbullying-and-%22Name-and-Shame%22-Spacey/3e43a0f74b4111c41513f2e0d0a13c92e79efb18 (dostęp: 22.08.2022).
Google Scholar
