Małżeństwo a związki partnerskie w świetle wybranych regulacji polskiego prawa podatkowego

Ireneusz Nowak

doi:10.18778/1509-877X.03.03

Autor

Ireneusz Nowak Adiunkt w Katedrze Prawa Podatkowego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego

DOI:

https://doi.org/10.18778/1509-877X.03.03

Słowa kluczowe:

małżeństwo, konkubinat, związki partnerskie, prawo podatkowe, podatki, preferencje podatkowe

Abstrakt

Artykuł poświęcony jest problematyce pozycji małżeństwa na gruncie wybranych regulacji polskiego prawa podatkowego w stosunku do tzw. związków partnerskich. Autor wykazał, że w świetle art. 18 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej małżeństwo to związek kobiety i mężczyzny (związek monogamiczny osób o odmiennej płci), znajdujący się pod ochroną i opieką Rzeczypospolitej Polskiej i stanowiący, tzw. samoistną wartość konstytucyjną. Wywieść z tego należy, że także w obszarze polskiego prawa podatkowego brak jest podstaw prawnych do zrównania związków partnerskich (hetero- lub homoseksualnych) z małżeństwem. Dlatego tylko i wyłącznie małżeństwo korzysta z preferencji podatkowych, ponieważ ustawodawca preferuje je jako podstawę stosunków rodzinnych w przeciwieństwie do związków partnerskich, stanowiących wyłącznie kategorię stanów faktycznych a nie instytucję prawną. Ponadto zdaniem Autora małżeństwo potrzebuje pilnego i kompleksowego wsparcia systemowego, w tym również podatkowego, ponieważ z małżeństwem powinno być jak z przyzwoitością – może się nie opłaca w sensie ekonomicznym, ale warto je wspierać i wspomagać, np. „mechanizmami podatkowoprawnymi”.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Bibliografia

Babiarz S., Komentarz do art. 111 o.p., [w:] S. Babiarz, B. Dauter, B. Gruszczyński, R. Hauser, A. Kabat, M. Niezgódka-Medek, J. Rudowski, Ordynacja podatkowa. Komentarz, Warszawa 2017, Lex/el.
Google Scholar

Babiarz S., Spadek i darowizna w prawie cywilnym i podatkowym, Warszawa 2012.
Google Scholar

Babiarz S., Mariański A., Nykiel W., Ustawa o podatku od spadków i darowizn. Komentarz, Warszawa 2010.
Google Scholar

Bała P., Invocatio dei w Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 r. w perspektywie porównawczej i historycznej, http://www.bibliotekacyfrowa.pl/Content/39049/016.pdf.
Google Scholar

Banach J., Zwolnienie z podatku od spadków i darowizn nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych przez osoby najbliższe, „Biuletyn Skarbowy” 2009, nr 6.
Google Scholar

Banaszak B., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz 2012, Legalis/el.
Google Scholar

Banaszak B., Zieliński M., Konstytucyjne i ustawowe pojęcie rodziny, „Monitor Prawniczy” 2014, nr 7.
Google Scholar

Banaszkiewicz B., „Małżeństwo jako związek kobiety i mężczyzny”. O niektórych implikacjach art. 18 Konstytucji RP, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 2013, nr 3.
Google Scholar

Banaszkiewicz B., Problem konstytucyjnej oceny instytucjonalizacji związków homoseksualnych, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 2004, nr 2.
Google Scholar

Bartosiewicz A., Pojęcie podatnika w świetle przepisów Ordynacji podatkowej, „Kwartalnik Prawa Podatkowego” 2009, nr 3–4.
Google Scholar

Biblia Ekumeniczna, Towarzystwo Biblijne w Polsce, Warszawa 2017.
Google Scholar

Biegalski A., Pełnomocnik strony w postępowaniu podatkowym, „Prawo i Podatki” 2009, nr 8.
Google Scholar

Biel S., Biel K., Kobiety między miłością a zdradą. Medytacje biblijne, Kraków 2012.
Google Scholar

Błaszczyk A., Podatek od spadków i darowizn – zwolnienie nabycia rzeczy i praw majątkowych przez osoby najbliższe, [w:] J. Glumińska-Pawlic (red.), Doradca podatkowy obrońcą praw podatnika, Katowice 2008.
Google Scholar

Boć J. (red.), Konstytucje Rzeczypospolitej oraz komentarz do Konstytucji RP z 1997 roku, Wrocław 1998.
Google Scholar

Bogucki S., Komentarz do art. 9 pkt 10 lit. b) u.p.c.c., [w:] S. Bogucki, A. Dumas, W. Stachurski, K. Winiarski, Podatek od czynności cywilnoprawnych. Komentarz dla praktyków, Gdańsk 2014.
Google Scholar

Bogucki S., Cudak A., Pietrasz P., Stachurski W., Winiarski K., Wrzesińska-Nowacka A., Podatek od spadków i darowizn. Komentarz, Gdańsk 2015.
Google Scholar

Borkowski J., Adamiak B., Komentarz do art. 33 k.p.a., [w:] B. Adamiak, J. Borkowski, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz 2017, Legalis/el.
Google Scholar

Borkowski J., Adamiak B., Komentarz do art. 138b o.p., [w:] B. Adamiak, J. Borkowski, P. Borszowski, R. Mastalski, J. Zubrzycki, Ordynacja podatkowa. Komentarz 2017, Wrocław 2017.
Google Scholar

Borszowski P., Komentarz do art. 4a u.p.s.d., [w:] P. Borszowski, J. Wantoch-Rekowski, A. Nita, K. Stelmaszczyk, K. Musiał, Ustawa o podatku od spadków i darowizn. Komentarz 2017, Lex/el.
Google Scholar

Borysiak W., Komentarz do art. 18 Konstytucji RP, [w:] M. Safjan, L. Bosek (red.), Konstytucja RP. Tom I. Komentarz do art. 1–86 (2016), Legalis/el.
Google Scholar

Bosmans P., Szczęście na cały rok, Wrocław 2001.
Google Scholar

Brzeziński B., Glosa do wyroku NSA z dnia 21 lutego 2001 r., I SA/Gd 1012/99, „Przegląd Orzecznictwa Podatkowego” 2002, nr 3.
Google Scholar

Brzeziński B., Jezierski J., Konkubinat a polskie prawo podatkowe, „Nowe Prawo” 1990, nr 4–6.
Google Scholar

Brzeziński B., Jezierski J., Pozycja rodziny w polskim prawie podatkowym, [w:] J. Głuchowski (red.), Studia podatkowe, Toruń 1991.
Google Scholar

Brzeziński B., Olesińska A., Zagadnienia odpowiedzialności w prawie podatkowym, [w:] B. Brzeziński, A. Olesińska, J. Pustuł (red.), Odpowiedzialność i sankcje w prawie podatkowym, Toruń 2017.
Google Scholar

Chustecka K., Podatek od spadków i darowizn. Praktyka i orzecznictwo, Warszawa 2010.
Google Scholar

Dębowska-Romanowska T., O pojęciu i skutkach „wniosku wyrażonego we wspólnym zeznaniu rocznym” o łączne opodatkowanie małżonków – w rozumieniu art. 6 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, [w:] Regulacje prawno-podatkowe i rozwiązania finansowe. Pro publico bono. Księga jubileuszowa Profesora Jan Głuchowskiego, Toruń 2002.
Google Scholar

Dowgier R., Komentarz do art. 111 o.p., [w:] L. Etel (red.), Ordynacja podatkowa. Komentarz aktualizowany 2018, Lex/el.
Google Scholar

Etel L. (red.), Prawo podatkowe. Zarys wykładu, Warszawa 2013.
Google Scholar

Filipczyk H., Podatek od czynności cywilnoprawnych. Komentarz 2015, Lex/el.
Google Scholar

Goettel A., Kontrowersje wokół przesłanek zwolnienia od podatku pożyczek udzielanych osobom bliskim (na kanwie wyroku sądu administracyjnego), „Monitor Podatkowy” 2011, nr 6.
Google Scholar

Goettel A., Podatkowoprawne skutki zawarcia i ustania małżeństwa 2016, Lex/el.
Google Scholar

Goettel M., Niektóre aspekty wspólnego opodatkowania małżonków, „Przegląd Podatkowy” 2001, nr 4.
Google Scholar

Goettel M. (red.), Lemonnier M. (red.), Goettel A., Orłowski J., Pahl B., Tyrakowski M., Wardencka K., Zięty J.J., Instytucje prawa cywilnego w konstrukcji prawnej podatków 2011, Lex/el.
Google Scholar

Gołaszewski P., Komentarz do art. 33 k.p.a., [w:] R. Hauser, M. Wierzbowski (red.), Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz 2018, Legalis/el.
Google Scholar

Gomułowicz A., Małecki J., Podatki i prawo podatkowe 2006, Lex/el.
Google Scholar

Gomułowicz A., Małecki J., Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych. Komentarz 2003, Lex/el.
Google Scholar

Górczak K., Konkubent zapłaci podatek i od darowizn, i od spadku, http://podatki.gazetaprawna.pl/artykuly/401357,konkubent_zaplaci_podatek_i_od_darowizn_i_od_spadku.html.
Google Scholar

Halberda J., Zniesienie separacji, „Rejent” 2004, nr 2.
Google Scholar

Ignaczak K., Komentarz do art. 138b o.p., [w:] H. Dzwonkowski (red.), Ordynacja podatkowa. Komentarz 2018, Legalis/el.
Google Scholar

Jaklewicz T., Konstytucyjne prawa wierzących, https://www.gosc.pl/doc/2142934.Konstytucyjne-prawa-wierzacych.
Google Scholar

Kabat A., Komentarz do art. 138b o.p., [w:] S. Babiarz, B. Dauter, B. Gruszczyński, R. Hauser, A. Kabat, M. Niezgódka-Medek, J. Rudowski, Ordynacja podatkowa. Komentarz, Warszawa 2017, Lex/el.
Google Scholar

Kardach T., Karlikowska M., Ulgi rodzinne w podatkach dochodowych od osób fizycznych w wybranych państwach OECD, „Kwartalnik Prawa Podatkowego” 2001, nr 3–4.
Google Scholar

Karwat P., Jak uniknąć nieporozumień z organami podatkowymi przy ustanawianiu i odwoływaniu pełnomocnictwa?, „Prawo i Podatki” 2006, nr 4.
Google Scholar

Kędziora R., Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz 2017, Legalis/el.
Google Scholar

Klink M., Instytucja małżeństwa w polskim prawie podatkowym, [w:] I. Czaja-Hliniak (red.), Nauka prawa finansowego po I dekadzie XXI wieku. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Apoloniuszowi Kosteckiemu, Kraków 2012.
Google Scholar

Kolendowicz R., Podmiotowość podatkowoprawna przy konstrukcji łącznego opodatkowania dochodów małżonków, „Kwartalnik Prawa Podatkowego” 2012, nr 4.
Google Scholar

Komorowski B., Rodzina ma strategiczne znaczenie i potrzebuje wsparcia, http://wiadomosci.onet.pl/kraj/prezydent-rodzina-ma-strategiczne-znaczenie-i-potrzebuje-wsparcia/drz2v.
Google Scholar

Komorowski B., Rodzinę trzeba traktować jako inwestycję, http://www.prezydent.pl/aktualnosci/wizyty-krajowe/art,348,rodzine-trzeba-traktowac-jako-inwestycje.html.
Google Scholar

Komorowski B., Z wielodzietnością jak z przyzwoitością. Nie opłaca się, ale warto, http://www.tvn24.pl/wiadomosci-z-kraju,3/komorowski-z-wielodzietnoscia-jak-z-przyzwoitoscia-nie-oplaca-sie-ale-warto,431126.html.
Google Scholar

Koperkiewicz-Mordel K., Podatek dochodowy od osób fizycznych, [w:] M. Sęk (red.), Prawo podatkowe. Podręcznik dla Podyplomowego Studium Prawa Podatkowego, t. 2, Łódź 2014.
Google Scholar

Koperkiewicz-Mordel K., Podatek od spadków i darowizn, [w:] W. Nykiel (red.), Prawo podatkowe w Polsce. Podręcznik akademicki, Warszawa 2018.
Google Scholar

Kostecki A., Podmiotowość podatkowa małżonków, „Państwo i Prawo” 1965, nr 1.
Google Scholar

Kotowska I.E. (red.), Dobry Klimat dla rodziny. Program polityki rodzinnej Prezydenta RP 2013, Warszawa 2013.
Google Scholar

Kowalski G., Założenia prawa rodzinnego w świetle Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, [w:] P. Kasprzyk, P. Wiśniewski (red.), Prawo rodzinne w dobie przemian, Lublin 2009.
Google Scholar

Kukulski Z., Komentarz do art. 6 u.p.d.o.f., [w:] W. Nykiel, A. Mariański (red.), Komentarz do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych 2015, Gdańsk 2015.
Google Scholar

Kukulski Z., Strzelec D., Prawo podatkowe, Warszawa 2012.
Google Scholar

Litwińczuk H., Opodatkowanie rodziny, Warszawa 1989.
Google Scholar

Łętowska E., Woleński J., Instytucjonalizacja związków partnerskich a Konstytucja RP z 1997 r., „Państwo i Prawo” 2013, nr 6.
Google Scholar

Łyko Z., Nauki Pisma Świętego, Warszawa 1989.
Google Scholar

Majewicz M., Opodatkowanie dochodów rodziny w Polsce w latach 1992–1994, Warszawa 1994.
Google Scholar

Malarski R., Zdanie odrębne do uchwały SN z dnia 25 lutego 2016 r., I KZP 20/15, Lex/el.
Google Scholar

Mariański A., O potrzebie zmiany praktyki stosowania prawa podatkowego. Glosa do wyroku TK z dnia 18 lipca 2013 r., (SK 18/09), „Monitor Podatkowy” 2013, nr 11.
Google Scholar

Mariański A., Odpowiedzialność osób trzecich za zobowiązania. Podstawy i wyłączenia, Gdańsk 2004.
Google Scholar

Masior M., Wpływ uregulowań prawnopodatkowych na ochronę rodziny, „Kwartalnik Prawa Podatkowego” 2015, nr 2.
Google Scholar

Mastalski R., Prawo podatkowe, Warszawa 2012.
Google Scholar

Matan A., Zastępstwo procesowe w ogólnym postępowaniu administracyjnym, Katowice 2001.
Google Scholar

Matyszewska E., Darowizny między małżonkami: po separacji też jest ulga podatkowa, http://podatki.gazetaprawna.pl/artykuly/346338,darowizny_miedzy_malzonkami_po_separacji_tez_jest_ulga_podatkowa.html.
Google Scholar

Musiał K., Komentarz do art. 4 u.p.s.d., [w:] P. Borszowski, J. Wantoch-Rekowski, A. Nita, K. Stelmaszczyk, Ustawa o podatku od spadków i darowizn. Komentarz 2017, Lex/el.
Google Scholar

Münnich M., Małżonkowie jako strona procedur podatkowych uregulowanych w Ordynacji podatkowej, [w:] M. Popławski (red.), Ordynacja podatkowa. Zagadnienia proceduralne, Białystok 2011.
Google Scholar

Myck M., Kundera M., Oczkowska M., Finansowe wsparcie rodzin w Polsce: obecny system i przykłady modyfikacji w systemie podatkowym, http://www.prezydent.pl/dla-rodziny/kwota-wolna-od-podatku/.
Google Scholar

Nikołajew J., Leśniewska G., Rola rodziny w kształtowaniu społeczeństwa obywatelskiego, „Management and Business Administration. Central Europe” 2012, nr 2.
Google Scholar

Nowak I., Obowiązek alimentacyjny a prawo podatkowe – wybrane aspekty, „Toruński Rocznik Podatkowy” 2015/el.
Google Scholar

Nowak I., Opodatkowanie alimentów, [w:] J.M. Łukasiewicz, I. Ramus (red.), Prawo alimentacyjne. Zagadnienia systemowe i proceduralne, t. I, Toruń 2015.
Google Scholar

Nowak I., Podatek od spadków i darowizn, [w:] M. Sęk (red.), Prawo podatkowe. Podręcznik dla Podyplomowego Studium Prawa Podatkowego, t. 3, Łódź 2014.
Google Scholar

Nowak I., Przychody ze stosunku pracy a wspólne opodatkowanie małżonków, [w:] R. Frey (red.), Świadczenie pracy jako przedmiot zobowiązania umownego, Kielce 2013.
Google Scholar

Nowak I., Skutki pominięcia pełnomocnika w sprawie podatkowej, [w:] R. Frey (red.), Przemiany prawa publicznego i prywatnego na początku XXI wieku, Kielce 2012.
Google Scholar

Nowak I., Udzielenie pełnomocnictwa a jego cofnięcie w postępowaniu podatkowym – wybrane aspekty, „Przegląd Podatków Lokalnych i Finansów Samorządowych” 2013, nr 2.
Google Scholar

Nowak I., Wspólne opodatkowanie małżonków na gruncie podatku dochodowego od osób fizycznych – postulaty de lege lata i de lege ferenda, [w:] B. Kucia-Guściora, M. Münnich, A. Zdunek (red.), Stanowienie i stosowanie prawa podatkowego w Polsce. Sankcje i preferencje w prawie podatkowym, Lublin 2015.
Google Scholar

Nowak I., Zwolnienie dla osób najbliższych na podstawie art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn w świetle orzecznictwa i poglądów doktryny, „Toruński Rocznik Podatkowy” 2012/el.
Google Scholar

Nowak I., Rutkowski B., Pełnomocnictwo w świetle ordynacji podatkowej – stan obecny a planowane zmiany, „Toruński Rocznik Podatkowy” 2014/el.
Google Scholar

Nykiel A., Podmiotowość podatkowoprawna. Wybrane zagadnienia, „Państwo i Prawo” 2000, nr 3.
Google Scholar

Nykiel W., Ulgi i zwolnienia w konstrukcji prawnej podatku, Warszawa 2002.
Google Scholar

Ofiarski Z., Ogólne prawo podatkowe. Zagadnienia materialnoprawne i proceduralne 2013, Lex/el.
Google Scholar

Ofiarski Z., Ustawa o opłacie skarbowej. Ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych. Komentarz 2018, Lex/el.
Google Scholar

Olesińska A., Odpowiedzialność osób trzecich za zobowiązania podatkowe, Lubin 2000.
Google Scholar

Olesińska A., Polskie prawo podatkowe. Zarys systemu, Toruń 2012.
Google Scholar

Olesińska A., Wspólność majątkowa małżeńska a ogólne prawo podatkowe, [w:] Regulacje prawnopodatkowe i rozwiązania finansowe. Pro publico bono. Księga jubileuszowa Profesora Jana Głuchowskiego, Toruń 2002.
Google Scholar

Olesińska A., Pustuł J. (red.), Odpowiedzialność i sankcje w prawie podatkowym, Toruń 2017.
Google Scholar

Pilich M., Związki quasi-małżeńskie w polskim prawie prywatnym międzynarodowym, „Państwo i Prawo” 2011, nr 2.
Google Scholar

Pomorski P., Podatek dochodowy od osób fizycznych, [w:] P. Smoleń, W. Wójtowicz (red.), Prawo podatkowe, Warszawa 2017.
Google Scholar

Rusinek M., Podatek od spadków i darowizn. Komentarz do zmian wprowadzonych ustawą z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, Lex/el.
Google Scholar

Siostrzonek-Sergiel A., Kilka uwag na temat zakresu konstytucyjnej ochrony rodziny, „Monitor Prawniczy” 2015, nr 23.
Google Scholar

Skrzydło W., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz 2013, Lex/el.
Google Scholar

Słotwińska-Rosłanowska E., Zmiana demograficznego modelu rodziny a ewolucja prawa rodzinnego w kontekście kohabitacji w Europie, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach” 2017, nr 309.
Google Scholar

Smoleń P., Kształtowanie obciążenia w podatku od spadków i darowizn, Lublin 2006.
Google Scholar

Smyczyński T., Ochrona rodziny w Konstytucji RP, „Państwo i Prawo” 1994, nr 2.
Google Scholar

Smyczyński T., Rodzina i prawo rodzinne w świetle nowej Konstytucji, „Państwo i Prawo” 1997, nr 11–12.
Google Scholar

Stachurski W., Komentarz do art. 138b o.p., [w:] L. Etel (red.), Ordynacja podatkowa. Komentarz 2017, Lex/el.
Google Scholar

Stachurski W., Komentarz do art. 138b o.p., [w:] L. Etel (red.), Ordynacja podatkowa. Komentarz aktualizowany 2018, Lex/el.
Google Scholar

Stachurski W., Komentarz do art. 4a. u.p.s.d., [w:] S. Bogucki, A. Cudak, P. Pietrasz, W. Stachurski, K. Winiarski, A. Wrzesińska-Nowacka, Podatek od spadków i darowizn. Komentarz, Gdańsk 2015.
Google Scholar

Startek K., Pełnomocnictwo w prawie podatkowym, „Przegląd Podatkowy” 2008, nr 5.
Google Scholar

Stefaniuk M., Preambuła do Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 roku w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, „Annales Universitatis Μariae Сurie-Skłodowska Lublin-Polonia Sectio g”, 2003/2004, vol. L/LI.
Google Scholar

Strus Z., Znaczenie artykułu 18 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskie, „Palestra” 2014, nr 9.
Google Scholar

Szyszka M. (red.), Rodzina polska. Wybrane aspekty funkcjonowania, https://docplayer.pl/5135994-Rodzina-polska-wybrane-aspekty-funkcjonowania.html.
Google Scholar

Świaczny S., Nierozerwalność małżeństwa a rozwiązanie małżeństwa naturalnego w prawie kanonicznym, Katowice 2004.
Google Scholar

Święch K., Pozycja rodziny w polskim prawie podatkowym 2013, Lex/el.
Google Scholar

Tarka A., Konkubenci na oku fiskusa, http://www.rp.pl/artykul/793727,890055-Podatek-od-darowizny-w-konkubinacie.html.
Google Scholar

Winczorek P., Komentarz do Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Warszawa 2008.
Google Scholar

Wojewoda M., Małżeństwa jednopłciowe i związki partnerskie w polskim rejestrze stanu cywilnego?, „Studia Prawno-Ekonomiczne” 2017, t. CIII.
Google Scholar

Wójtowicz W., Kontrowersje wokół „prorodzinności” systemu podatkowego, „Kwartalnik Prawa Podatkowego” 2000, nr 2.
Google Scholar

Wójtowicz W., Problem „prorodzinności” podatku dochodowego od osób fizycznych, [w:] T. Dębowska-Romanowska, A. Jankiewicz (red.), Konstytucja, ustrój, system finansowy państwa. Księga pamiątkowa ku czci Profesor Natalii Gajl, Warszawa 1999.
Google Scholar

Wójtowicz W., Teoretyczne modele opodatkowania dochodów osób fizycznych, [w:] P. Smoleń, W. Wójtowicz (red.), Prawo podatkowe, Warszawa 2017.
Google Scholar

Wójtowicz W., Smoleń P., Podatek dochodowy od osób fizycznych – prorodzinny czy neutralny, Warszawa 1999.
Google Scholar

Zubik M., Podmioty konstytucyjnych wolności, praw i obowiązków, „Przegląd Legislacyjny” 2007, nr 2. http://www.prezydent.pl/dla-rodziny/program-polityki-rodzinnej-prezydenta-rp/.
Google Scholar