Społeczne i przestrzenne determinanty wyboru przez uczniów miejsc nauki na poziomie ponadpodstawowym w Polsce

Abstrakt

Polskie regulacje nakładają na młodzież obowiązek kształcenia do ukończenia 18. roku życia, a prowadzenie szkolnictwa na poziomie ponadpodstawowym stanowi zadanie własne samorządu powiatowego. Jednocześnie, brak rejonizacji oraz zróżnicowanie oferty kształcenia na tym etapie edukacyjnym przekładają się na dojazdy uczniów spoza powiatów do położonych na ich terenie szkół. Dlatego też badanie uczniów uczęszczających do szkół średnich oraz podejmowanych przez nich decyzji odnośnie do miejsca i charakteru pobierania nauki stanowi interesujący przedmiot rozważań, zwłaszcza w kontekście ośrodków regionalnych pełniących funkcje ponadpowiatowe w zakresie edukacji na tym etapie. Artykuł podnosi kwestię wpływu czynników społecznych i przestrzennych na wybór miejsca edukacji na poziomie średnim oraz na plany po zakończeniu pobierania nauki na tym etapie. Zespół autorski zbadał również postrzeganie przez uczniów wpływu statusu administracyjnego miasta pobierania nauki na jakość oferty edukacyjnej. Analizy dokonano m.in. na podstawie badania ankietowego, które objęło grupę młodzieży z liceów ogólnokształcących, techników i szkół branżowych z dziesięciu polskich miast. Wśród branych pod uwagę miast znalazły się zarówno stolice województw, jak i miasta niewojewódzkie w randze ośrodków regionalnych. Uzyskane przez zespół autorski wyniki wskazują na to, że na wybory edukacyjne młodzieży wpływają przede wszystkim wykształcenie rodziców i typ placówki edukacyjnej, natomiast rozwinięcie funkcji edukacyjnej miasta nie przekładało się na częstsze dojazdy uczniów z dalszych odległości. Podobnie na plany po zakończeniu nauki szkolnej wpływ miały przede wszystkim typ szkoły oraz wykształcenie matki i ojca. Zauważono również zróżnicowane postrzeganie przez uczniów ośrodków pobierania nauki pod względem ich faworyzacji bądź marginalizacji. Artykuł dostarcza wieloaspektowej analizy pozwalającej lepiej zrozumieć przyczyny dokonywania przez młodzież konkretnych wyborów przestrzennych odnośnie do miejsca ich obecnej edukacji i przyszłych wyborów życiowych.