Od redaktorów: Analiza dyskursu a prawda o dyskursie

Magdalena Nowicka-Franczak; Łukasz Kumięga

doi:10.18778/1733-8069.16.4.01

Authors

Magdalena Nowicka-Franczak Zakład Badań Komunikacji Społecznej, Katedra Socjologii Kultury, Instytut Socjologii, Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny, Uniwersytet Łódzki, 90-214 Łódź, ul. Rewolucji 1905 r. 41/43 https://orcid.org/0000-0002-4535-4246
Łukasz Kumięga Zakład Lingwistyki Stosowanej, Instytut Badań nad Edukacją i Komunikacją, Politechnika Śląska, ul. Hutnicza 9-9A, 44-100 Gliwice https://orcid.org/0000-0002-8034-3593

DOI:

https://doi.org/10.18778/1733-8069.16.4.01

Keywords:

discourse analysis, interdisciplinarity, homogeneity, heterogeneity, critique

Abstract

The paper aims at introducing this special issue on interdisciplinary discourse studies. The editors of the volume locate the titular problem in the context of challenges that discourse analysis has to face as a research perspective in the 21st century. Firstly, it is about explicating an analysis’ heuristic goal, which is connected with the unveiling of the mechanisms that serve to force heterogenous and discursively constructed facts and moral truths. Secondly, there is a dilemma – both ideological and methodological – as to whether discourse researchers should orient themselves towards a neutral analysis, or if they should undertake engaged research projects aiming at social and communicational change. Thirdly, another challenge concerns a choice between disciplinarily homogeneous and heterogeneous research conduct, and using the latter to reinforce critical responsiveness in discourse studies. In the final part of this paper, the authors present articles published in the volume herein as well as their central methodological premises.

Downloads

Download data is not yet available.

Author Biographies

Magdalena Nowicka-Franczak, Zakład Badań Komunikacji Społecznej, Katedra Socjologii Kultury, Instytut Socjologii, Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny, Uniwersytet Łódzki, 90-214 Łódź, ul. Rewolucji 1905 r. 41/43

Magdalena Nowicka-Franczak pracuje w Zakładzie Badań Komunikacji Społecznej w Uniwersytecie Łódzkim. Jej zainteresowania naukowe obejmują debatę publiczną w Polsce i Europie Środkowo-Wschodniej, pamięć zbiorową II Wojny Światowej i Zagłady, postfoucaultowską analizę dyskursu i teorię postkolonialną. Stypendystka Instytutu Nauk o Człowieku w Wiedniu oraz Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Jej książka Niechciana debata. Spór o książki Jana Tomasza Grossa (2017) została wyróżniona Nagrodą im. Stanisława Ossowskiego, przyznawaną przez Polskie Towarzystwo Socjologiczne.

Łukasz Kumięga, Zakład Lingwistyki Stosowanej, Instytut Badań nad Edukacją i Komunikacją, Politechnika Śląska, ul. Hutnicza 9-9A, 44-100 Gliwice

Łukasz Kumięga, lingwista, dyskursolog, zainteresowany związkami języka z procesami społecznymi. Adiunkt w Instytucie Badań nad Edukacją i Komunikacją na Politechnice Śląskiej oraz dyrektor Akademickiego Centrum Języka Niemieckiego i Kultury Niemieckiej w Gliwicach. Autor monografii o demonstracjach ulicznych ruchów ekstremistyczno-prawicowych w Niemczech, współredaktor monografii wieloautorskich z zakresu interdyscyplinarnych związków lingwistyki z innymi naukami humanistycznymi oraz społecznymi. Obecnie prowadzi badania na pograniczu języka, dyskursu, edukacji i migracji.

References

Angermuller Johannes (2018) Truth after post-truth: for a Strong Programme in Discourse Studies. „Palgrave Communications”, vol. 4, no. 30 [dostęp 30 października 2020 r.]. Dostępny w Internecie: https://doi.org/10.1057/s41599-018-0080-1
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1057/s41599-018-0080-1

Czyżewski Marek (1996) „Das versteh ich nich”. Grenzen der Argumentation und andere kommunikative Merkmale in der sprachlichen Beratung [w:] Rainer Kokemohr, Hans-Christoph Koller, Hrsg., „Jeder Deutsche kann das verstehen”. Probleme im interkulturellen Arbeitsgespräch. Weinheim: Deutscher Studien Verlag, s. 25–36.
Google Scholar

Czyżewski Marek (2013) Teorie dyskursu i dyskursy teorii. „Kultura i Społeczeństwo”, nr 2, s. 3−25.
Google Scholar

Elias Norbert (2003) Zaangażowanie i neutralność. Przełożył Janusz Stawiński. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Hartung Marion (1996) Intrakulturelle Kommunikation in einer Schriftkultur Wissen und Können [w:] Rainer Kokemohr, Hans-Christoph Koller, Hrsg., „Jeder Deutsche kann das verstehen”. Probleme im interkulturellen Arbeitsgespräch. Weinheim: Deutscher Studien Verlag, s. 133–174.
Google Scholar

Koller Hans-Christoph (1999) Lesarten. Über das Geltendmachen von Differenzen im Forschungsprozeß. „Zeitschrift für Erziehungswissenschaft”, vol. 2, s. 195–209.
Google Scholar

Kopytowska Monika, Kumięga Łukasz (2017) Krytyczna analiza dyskursu: konteksty, problemy, kierunki rozwoju [w:] Marek Czyżewski i in., red., Analiza dyskursu publicznego. Przegląd metod i perspektyw badawczych. Warszawa: Wydawnictwo Sedno, s. 177–207.
Google Scholar

Nonhoff Martin (2017) Discourse Analysis as Critique. „Palgrave Communications”, vol. 3. [dostęp 30 października 2020 r.]. Dostępny w Internecie: http://dx.doi.org/10.1057/palcomms.2017.74
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1057/palcomms.2017.74

Nowicka-Franczak Magdalena (2017) Dylematy (nie)zaangażowanego badania dyskursu w czasach społeczno-politycznego przesilenia. „Czas Kultury”, nr 4 (195), s. 12−20.
Google Scholar

Rose Nikolas, O’Malley Pat, Valverde Mariana (2006) Governmentality. „Annual Review of Law and Social Science”, vol. 2, s. 83−104.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1146/annurev.lawsocsci.2.081805.105900

Świrek Krzysztof (2018) Teorie ideologii: Na przecięciu marksizmu i psychoanalizy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Wodak Ruth (2001) What CDA is about – A Summary of its History, Important Concepts and Its Developments [w:] Ruth Wodak, Martin Meyer, eds., Methods of Critical Discourse Analysis. London: Sage, s. 1−14.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.4135/9780857028020.n1