The Sociology of Translation: At the Intersection of Social Sciences and the Humanities. "The Case of The Golden Key, or the Adventures of Buratino"

Marcin Kosman

doi:10.18778/1733-8069.16.2.05

Autor

Marcin Kosman University of Warsaw https://orcid.org/0000-0003-1811-9723

DOI:

https://doi.org/10.18778/1733-8069.16.2.05

Słowa kluczowe:

habitus, pole, socjologia przekładu, zwrot kulturowy w badaniach nad przekładem

Abstrakt

Artykuł omawia związek pomiędzy naukami o przekładzie (translation studies) oraz socjologią. Uważa się, iż osiągnięcia przekładoznawstwa mogą okazać się użyteczne w analizie danego społeczeństwa. Powstało jednak relatywnie niewiele opracowań w tej kwestii. W celu uzasadnienia poglądu głoszącego, iż translation studies mogą współgrać z naukami o społeczeństwie, skupiono się na sowieckiej adaptacji „Pinokia” Collodiego: „Złoty kluczyk, czyli niezwykłe przygody pajacyka Buratino” pióra Aleksieja Tołstoja. Wybory tłumacza są zdeterminowane przez trendy i normy panujące w sowieckim społeczeństwie. Te normy zostały również zanalizowane zgodnie z koncepcjami pola i habitusu Pierre’a Bourdieu oraz założeniami szkoły manipulistów. Połączenie socjologii z przekładoznawstwem daje zatem interdyscyplinarną perspektywę na zjawiska społeczne.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Biogram autora

Marcin Kosman - University of Warsaw

Marcin Kosman holds M.A. degrees in Linguistics and Applied Psychology from the Jagiellonian University. He was awarded twice with the Scholarship of the Minister of Science and Higher Education for Outstanding Achievements. His research interests include the sociology of translation; language contacts between Polish, English, and Russian; as well as political discourse.

Bibliografia

Abdallah, Kristiina. 2014. “The Interface between Bourdieu’s Habitus and Latour’s Agency: The Work Trajectories of Two Finnish Translators.” Pp. 111-132 in Remapping Habitus in Translation Studies, edited by G. M. Vorderobermeier. Amsterdam: Rodopi.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1163/9789401210867_009

Balina, Marina. 2008. “Creativity through Restraint: The Beginnings of Soviet Children’s Literature.” Pp. 1-18 in Russian Children’s Literature and Culture, edited by M. Balina and L. Rudova. New York: Routledge.
Google Scholar

Baluch, Alicja. 2008. Od form prostych do arcydzieła. Cracow: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej.
Google Scholar

Berman, Antoine. 2000. “Translation and the Trials of the Foreign.” Pp. 284-297 in The Translation Studies Reader, edited by L. Venuti. New York: Routledge.
Google Scholar

Bourdieu, Pierre. 1984. Distinction. A Social Critique of the Judgement of Taste. Cambridge: Harvard University Press.
Google Scholar

Bourdieu, Pierre. 1990. In Other Words: Essays Towards a Reflexive Sociology. Stanford: Stanford University Press.
Google Scholar

Bourdieu, Pierre. 1991. Language & Symbolic Power. Cambridge: Cambridge University Press.
Google Scholar

Branson, Rachel. 2014. “Carving the Perfect Citizen: The Adventures of Italian Pinocchio in the Soviet Union and the United States.” Honors Projects 2 . Retrieved June 11, 2 019 https://digitalcommons.iwu.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1010&context=crisscross
Google Scholar

Clark, Katerina. 1985. The Soviet Novel: History as Ritual. Chicago: University of Chicago Press.
Google Scholar

Collodi, Carlo. 1958. Le avventure di Pinocchio: storia di un buratino. Firenze: Casa Editrice Adriano Salani.
Google Scholar

Czech, Magdalena. 2011. „Tłumaczenie społecznego świata. Socjologia i przekład.” Kultura i Polityka 10:19-28.
Google Scholar

De-you, Yang. 1987. “On Marshak’s Russian Translation of Robert Burns.” Studies in Scottish Literature 22:10-29.
Google Scholar

Dudek, Anna. 2018. “Heart of Message. An Overview of Stylistic Devices Used by Jacek Dukaj in Serce ciemności.” TranslatoLogica: A Journal of Translation, Language, and Literature 2:97-110.
Google Scholar

Duszak, Anna and Fairclough Norman. 2008. Krytyczna analiza dyskursu. Interdyscyplinarne podejście do komunikacji społecznej. Cracow: Universitas.
Google Scholar

Eberharter, Markus. 2014. “Socjologiczne spojrzenie na rolę tłumaczy literatury. Na przykładzie Wandy Kragen i recepcji literatur niemieckojęzycznych w Polsce po 1945 roku.” Rocznik Przekładoznawczy. Studia nad teorią, praktyką i dydaktyką przekładu 9:115-128.
Google Scholar

Fairclough, Norman. 1995. Critical Discourse Analysis: The Critical Study of Language. London: Longman.
Google Scholar

Fernández Guerra, Ana. 2012. “Translating Culture: Problems, Strategies and Practical Realities.” Art and Subversion 1:1-27.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.15291/sic/1.3.lt.1

Fitzpatrick, Sheila. 2002. Education and Social Mobility in the Soviet Union 1921-1934. Cambridge: Cambridge University Press.
Google Scholar

Foucault, Michel. 1972. The Archaeology of Knowledge. London: Tavistock.
Google Scholar

Gómez Castro, Cristina. 2008. “Translation and Censorship in Franco’s Spain: Negotiation as a Pathway for Authorization.” Pp. 63-76 in Proceedings of the 7th Annual Portsmouth Translation Conference, edited by C. O’Sullivan. Portsmouth: University of Portsmouth.
Google Scholar

Gorky, Maxim. 1953. Sobranie sochinenij v 30 tomah. Tom 27. Statʹi, doklady, rechi, privetstvija. 1933–1936. Moskva: GIHL.
Google Scholar

Gouanvic, Jean-Marc. 2005. “A Bourdieusian Theory of Translation.” The Translator 11(2):147-163.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1080/13556509.2005.10799196

Gumprez, John J. and Dell Hymes. 1972. Directions in Sociolinguistics. The Ethnography of Communication. New York: Holt, Rinehart and Winston.
Google Scholar

Heilbron, Johan and Sapiro Gisèle. 2007. “Outline for a sociology of translation. Current issues and future prospects.” Pp. 93-108 in Constructing a Sociology of Translation, edited by M. Wolf and A. Fukari. Amsterdam, Philadelphia: John Benjamins.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1075/btl.74.07hei

Hejwowski, Krzysztof. 2004. Kognitywno-komunikacyjna teoria przekładu. Warsaw: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Heydel, Magda. 2009. „Zwrot kulturowy w badaniach nad przekładem.” Teksty Drugie 6:21-33.
Google Scholar

Holmes, James S. 1988. Translated!: Papers on Literary Translation and Translation Studies. Amsterdam: Rodopi.
Google Scholar

Inghilleri, Moira. 2003. “Habitus, Field and Discourse: Interpreting as a Socially Situated Activity.” Target 15(2):243-268.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1075/target.15.2.03ing

Kaliszewska-Henczel, Magdalena. 2017. „Kręte ścieżki baśni i wszędobylskość Kopciuszka – o rozmaitych sposobach interpretacji literatury baśniowej.” Zeszyty Naukowe Uczelnianej Rady Doktorantów Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego 4:8-23.
Google Scholar

Kaloh Vid, Natalia. 2013. “Translation of Children’s Literature in the Soviet Union: How Pinocchio Got a Golden Key.” International Research in Children’s Literature 1:90-103.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.3366/ircl.2013.0082

Kleczkowska, Katarzyna. 2011. „Kiedy dzieło wymyka się twórcy. Losy pajacyka Pinokio od powieści Carla Collodiego po kulturę współczesną.” Maska 12:85-98.
Google Scholar

Klimovich, Natalya. 2018. “Manipulative Strategies in the Translations of Literary Texts Carried Out in the Soviet Union.” Journal of Siberian Federal University. Humanities & Social Sciences 3:543-550.
Google Scholar

Kosman, Marcin. 2017. “Toto, we are in the Soviet Union. Jaka Kraina Oz istnieje w Związku Radzieckim?” Konteksty Kultury 14(4):55-69.
Google Scholar

Kvartnik, Tatyana A. 2014. Literatura, Universal’nyy spravochnik shkol’nika, 100 samykh vazhnykh tem. Moskva: Eksmo.
Google Scholar

Lefevere, André. 1992. Translation, Rewriting, and the Manipulation of Literary Fame. London, New York: Routledge.
Google Scholar

Lefevere, André. 2000. “Mother Courage’s Cucumbers: Text, System and Refraction in a Theory of Literature.” Pp. 233-249 in The Translation Studies Reader, edited by L. Venuti. New York: Routledge.
Google Scholar

Lepenies, Wolf. 1988. Between Literature and Science: The Rise of Sociology. Cambridge: Cambridge University Press.
Google Scholar

Lisheng, Liu. 2016. “Hanna, S. (2016). Bourdieu in translation studies: The socio-cultural dynamics of Shakespeare translation in Egypt. New York, NY: Routledge. 231p.” Linguistica Antverpiensia, New Series – Themes in Translation Studies 15:303- 308.
Google Scholar

Meylaerts, Reine. 2008. “Translators and (Their) Norms: Towards a Sociological Construction of the Individual.” Pp. 91- 102 in Beyond Descriptive Translation Studies: Investigations in Homage to Gideon Toury, edited by A. Pym, M. Shlesinger and D. Simeoni. Amsterdam, Philadelphia: John Benjamins.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1075/btl.75.08mey

Munday, Jeremy. 2012. Introducing Translation Studies: Theories and Applications. London, New York: Routledge.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.4324/9780203121252

Petelin, Victor V. 1978. Aleksey Tolstoy. Moskva: Molodaya gvardiya.
Google Scholar

Safiullina, Nailya and Rachel Platonov. 2012. “Literary Translation and Soviet Cultural Politics in the 1930s: The Role of the Journal Internacional’naja Literatura.” Russian Literature 72:239-269.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/j.ruslit.2012.08.005

Schiffrin, Deborah, Deborah Tannen, and Heidi E. Hamilton. 2001. The Handbook of Discourse Analysis. Oxford: Blackwell Publishers.
Google Scholar

Sikorska, Liliana. 2002. An Outline History of English Literature. Poznan: Wydawnictwo Poznańskie.
Google Scholar

Simeoni, Daniel. 1998. “The Pivotal Status of the Translator’s Habitus.” Target 10(1):1-39.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1075/target.10.1.02sim

Skorospelova, Yekaterina B. 2003. Russkaya proza XX veka. Ot A. Belogo («Peterburg») do B. Pasternaka («Doktor Zhivago»). Moskva: TEIS.
Google Scholar

Snell-Hornby, Mary. 2006. The Turns of Translation Studies: New Paradigms or Shifting Viewpoints? Amsterdam, Philadelphia: John Benjamins.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1075/btl.66

Struve, Gleb. 1941. “Alexei Tolstoy.” The Tablet, October 11. Retrieved May 22, 2019 http://archive.thetablet.co.uk/article/11th-october-1941/14/alexei-tolstoy-learn-from-mr-gleb-struve-lecturer-
Google Scholar

Szymańska, Katarzyna. 2010. „Przekład literacki – manipulacja: refrakcja i instytucja patronatu według André Lefevre’a i Manipulation School.” Polisemia 2 . Retrieved J une 2 6, 2 019 http://www.polisemia.com.pl/numery-czasopisma/numer-2-2010-2/przeklad-literacki---manipulacja
Google Scholar

Tahir-Gurcaglar, Şehnaz. 2003. “The Translation Bureau Revisited: Translation as Symbol.” Pp. 113-129 in Apropos of Ideology, edited by M. Calzada-Pérez. Manchester: St. Jerome.
Google Scholar

Temple, Bogusia. 2006. “Representation Across Languages: Biographical Sociology Meets Translation and Interpretation Studies.” Qualitative Sociology Review 2(1):7-21.
Google Scholar

Tolstoy, Aleksey N. 1951. Zolotoy klyuchik, ili Priklyucheniya Buratino. Moskva-Kiyev: Gosudarstvennoye Izdatel’stvo Khudozhestvennoy Literatury.
Google Scholar

Tryuk, Małgorzata. 2011. „Tłumacz w sytuacjach konfliktowych i kryzysowych. Ujęcie socjologiczne.” Pp. 375-390 in Przekład jako produkt i kontekst jego odbioru, edited by I. Kasperska and A. Żuchelkowska. Poznan: Wydawnictwo Rys.
Google Scholar

Valerio, Anna. 2013. “Translation and Ideology: A Critical Reading.” Procedia – Social and Behavioral Sciences 70:986-996.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2013.01.149

Venuti, Lawrence. 1995. The Translator’s Invisibility: A History of Translation. London and New York: Routledge.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.4324/9780203360064

Wolf, Michaela. 2014. “The Sociology of Translation and Its ‘Activist Turn’.” Pp. 7-22 in The Sociological Turn in Translation and Interpreting Studies, edited by C. V. Angelelli. Amsterdam, Philadelphia: John Benjamins Publishing Company.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1075/bct.66.02wol

Zwierzchowski, Piotr. 2003. „Piotr I, czyli stalinowska baśń o mądrym i dobrym carze.” BLOK 2:53-69.
Google Scholar