„Powiem ci, co powinnaś wiedzieć”. Negocjowanie nadawania znaczenia – refleksje metodologiczne na podstawie etnograficznego badania macierzyństwa lesbijek w Polsce
DOI:
https://doi.org/10.18778/1733-8069.14.2.05Słowa kluczowe:
macierzyństwo lesbijek w Polsce, badania etnograficzne, refleksje metodologiczne, nadawanie znaczenia, wyzwania w badaniach terenowychAbstrakt
Celem niniejszego artykułu jest przyjrzenie się temu, w jaki sposób osadzenie relacji na linii badacz–badani, jaka powstaje w toku realizacji badań etnograficznych dotyczących zjawisk trudno dostępnych bezpośredniemu poznaniu, w tym przypadku macierzyństwa lesbijek w Polsce, w różnych kontekstach interakcyjnych i interpretacyjnych, jak i określone sposoby radzenia sobie w ramach tych kontekstów mogą wpłynąć na proces badawczy. Odnosząc się do konkretnych dylematów, jakich doświadczyłam w toku badania – począwszy od docierania do trudno dostępnej grupy, która – w pewnym sensie – chciała, by do niej dotarto, oraz następstw takiej sytuacji; poprzez poczucie bycia wypychaną ze strefy komfortu, gdy po zapoznaniu się z częścią analizy danych badane kobiety przechodziły od werbalizowania motywów „ażeby” do refleksji nad motywami „ponieważ”; po analityczne kontekstualizowanie emocji, które pojawiały się jako reakcja na doświadczanie problematycznych dla badanych obszarów ich codziennego funkcjonowania – moim celem jest naświetlenie tego, w jaki sposób – w kontekście relacji z badanymi – określone sposoby zbierania i analizowania danych mogą wpływać na kategoryzację i (re)konceptualizację danych.
Pobrania
Bibliografia
Abramowicz, Marta. 2010. “Wprowadzenie do problematyki raportu.” Pp. 7-11 in Tęczowe rodziny w Polsce. Prawo a rodziny lesbijskie i gejowskie, edited by M. Zima. Warsaw: Kampania Przeciw Homofobii.
Google Scholar
Adler, Patricia A. and Peter Adler. 2012. “Keynote Address. Tales from the Field: Reflections on Four Decades of Ethnography.” Qualitative Sociology Review 8(1):10-32.
Google Scholar
Altheide, David L. and John M. Johnson. 1994. “The Reflexive Turn in Qualitative Research.” Pp. 485-499 in Handbook of Qualitative Research, edited by N. K. Denzin and Y. S. Lincoln. Thousand Oaks, CA: Sage.
Google Scholar
Angrosino, Michael. 2010. Badania etnograficzne i obserwacyjne. Warsaw: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar
Archer, Margaret S. 2007. Making Our Way through the World: Human Reflexivity and Social Mobility. Cambridge, MA: Cambridge University Press.
Google Scholar
Becker, Howard S. 2008. Tricks of the Trade: How to Think about Your Research while You’re Doing It. Chicago, IL: University of Chicago Press.
Google Scholar
Becker, Kent et al. 2014. “Photovoice: Conducting Community-Based Participatory Research and Advocacy in Mental Health.” Journal of Creativity in Mental Health 9(2):188-209.
Google Scholar
Button, Graham et al. 2015. Deconstructing Ethnography: Towards a Social Methodology for Ubiquitous Computing and Interactive Systems Design. Cham, Heidelberg, New York, Dordrecht, London: Springer.
Google Scholar
Byczkowska, Dominika. 2012. “‘Ciało to mój największy nauczyciel.’ Interakcje z własnym ciałem w pracy tancerza.” Przegląd Socjologii Jakościowej 8(2):112-127.
Google Scholar
Cataldi, Silvia. 2014. “Public Sociology and Participatory Approaches. Towards a Democratization of Social Research?” Qualitative Sociology Review 10(4):152-172.
Google Scholar
Charmaz, Kathy. 2009. Teoria ugruntowana. Praktyczny przewodnik po analizie jakościowej. Warsaw: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar
Finlay, Linda. 2002. “‘Outing’ the Researcher: The Provenance, Process, and Practice of Reflexivity.” Qualitative Health Research 12(4):531-545.
Google Scholar
Flick, Uwe. 2010. Jakość w badaniach jakościowych. Warsaw: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar
Gabb, Jacqui. 2013. “Qualitative Research on LGBT-Parent Families.” Pp. 325-342 in LGBT-Parent Families. Innovations in Research and Implications for Practice, edited by A. E. Goldberg and K. R. Allen. New York, Heidelberg, Dordrecht, London: Springer.
Google Scholar
Gergen, Mary M. and Kenneth J. Gergen. 2000. “Qualitative Inquiry: Tensions and Transformations.” Pp. 1025-1046 in Handbook of Qualitative Research, 2nd ed., edited by N. K. Denzin and Y. S. Lincoln. Thousand Oaks, CA: Sage.
Google Scholar
Giddens, Anthony. 2010. Nowoczesność i tożsamość. Warsaw: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar
Glaser, Barney and Anselm Strauss. 1967. The Discovery of Grounded Theory: Strategies for Qualitative Research. Chicago: Aldine Publishing Company.
Google Scholar
Goffman, Erving. 2007. Piętno. Rozważania o zranionej tożsamości. Gdansk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Google Scholar
Hammerslay, Martyn and Paul Atkinson. 2007. Ethnography: Principles in Practice. 3rd ed. London: Routledge.
Google Scholar
Kacperczyk, Anna. 2012. “Badacz i jego ciało w procesie zbierania i analizowania danych – na przykładzie badań nad społecznym światem wspinaczki.” Przegląd Socjologii Jakościowej 8(2):32-63.
Google Scholar
Kleinknecht, Steven. 2007. “An Interview with Robert Prus: His Career, Contributions, and Legacy as an Interactionist Ethnographer and Social Theorist.” Qualitative Sociology Review 3(2):221-288.
Google Scholar
Konecki, Krzysztof T. 2000. Studia z metodologii badań jakościowych. Teoria ugruntowana. Warsaw: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar
Konecki, Krzysztof T. 2010. “Wywiad na podstawie filmów w badaniach praktyki jogi – na przykładzie badań cielesności i gestów w społecznym świecie praktyki jogi.” Pp. 303-335 in Kultury, subkultury i światy społeczne w badaniach jakościowych, edited by J. Leoński and M. Fiternicka-Gorzko. Szczecin: Volumina.pl.
Google Scholar
Kvale, Steinar. 2004. InterViews. Wprowadzenie do jakościowego wywiadu badawczego. Bialystok: Trans Humana.
Google Scholar
Lincoln, Yvonna S. and Egon G. Guba. 1985. Naturalistic Inquiry. Beverly Hills, CA: Sage.
Google Scholar
Majka-Rostek, Dorota. 2014. “Macierzyństwo lesbijek ‒ wybrane konteksty społeczne.” Studia Socjologiczne 215(4):59-76.
Google Scholar
Męcfal, Sylwia. 2016. “Badacz zjawisk trudno dostępnych w terenie – kwestie etyczne, praktyczne i metodologiczne.” Przegląd Socjologii Jakościowej 12(3):88-100.
Google Scholar
Mizielińska, Joanna and Agata Stasińska. 2013. “Od ‘wroga rodziny’ do jednej z jej form: Rodziny z wyboru we współczesnym polskim dyskursie prasowym.” InterAlia 8:105-128.
Google Scholar
Mizielińska, Joanna, Marta Abramowicz, and Agata Stasińska. 2014. Rodziny z wyboru w Polsce. Życie rodzinne osób nieheteroseksualnych. Warsaw: Instytut Psychologii Polskiej Akademii Nauk.
Google Scholar
Mizielińska, Joanna, Justyna Struzik, and Agnieszka Król. 2017. Różnym głosem. Rodziny z wyboru w Polsce. Warsaw: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar
Niedbalski, Jakub. 2010. “Krótki epizod przynależności – ‘nowy’, ‘normalny’, ‘nieznany’ wśród osób z upośledzeniem umysłowym. Problematyka tożsamości badacza w procesie eksploracji terenowej badanego środowiska.” Pp. 45-63 in Procesy tożsamościowe. Symboliczni-interakcyjny wymiar ładu i nieładu społecznego, edited by K. T. Konecki and A. Kacperczyk. Lodz: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar
Oliwa, Radosław. 2012. “Media i Internet. Z szafy do ramówki.” Pp. 108-121 in Sytuacja społeczna osób LGBT. Raport za lata 2010 i 2011, edited M. Makuchowska and M. Pawlęga. Warsaw: Kampania Przeciw Homofobii.
Google Scholar
Patai, Daphne. 1994. “When Method Becomes Power.” Pp. 61-73 in Power and Method, edited by A. Gitlen. New York: Routledge.
Google Scholar
Pietrowiak, Kamil. 2014. “Etnografia oparta na współpracy. Założenia, możliwości, ograniczenia.” Przegląd Socjologii Jakościowej 10(4):18-37.
Google Scholar
Råheim, Målfrid et al. 2016. “Researcher—Researched Relationship in Qualitative Research: Shifts in Positions and Researcher Vulnerability.” International Journal of Qualitative Studies in Health and Well-Being 11(1). Retrieved September 15, 2017 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4910304/#CIT0002.
Google Scholar
Roman, Alexandru V. 2016. “Studying Corruption: Reflections on the Methodological, Practical, and Personal Challenges.” Qualitative Sociology Review 12(3):6-27.
Google Scholar
Schütz, Alfred. 1953. “Common-Sense and Scientific Interpretation of Human Action.” Philosophy and Phenomenological Research 14(1):1-38.
Google Scholar
Slany, Krystyna, (ed.). 2013. Zagadnienia małżeństwa i rodzin w perspektywie feministyczno-genderowej. Cracow: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar
Ślęzak, Izabela. 2018. “Praca nad zaufaniem. Etyczne, praktyczne i metodologiczne wyzwania w relacjach badacz–badani na przykładzie etnografii agencji towarzyskich.” Przegląd Socjologii Jakościowej 14(1):138-162.
Google Scholar
Werner, Oswald J. and Gordon M. Schoepfle. 1987. Systemic Fieldwork, Vol. 1: Foundations of Ethnography and Interviewing. Newbury Park, CA: Sage.
Google Scholar
Whitley, Cameron T. 2015. “Trans*-Subjectivity: Exploring Research Positionality in the Field.” Qualitative Sociology Review 11(4):66-80.
Google Scholar
Wojciechowska, Magdalena. 2014. “Uczenie się ‘normalności’ w sytuacji doświadczania symbolicznego wykluczenia ‒ przykład badań nad rodzicielstwem jednopłciowym kobiet w społeczeństwie heteronormatywnym.” Studia Socjologiczne 214(3):127-157.
Google Scholar
Wojciechowska, Magdalena. 2015. “O działaniu w ramach konceptualnej niewidzialności. Przykład badań nad macierzyństwem jednopłciowym w doświadczeniu matek niebiologicznych.” Przegląd Socjologii Jakościowej 11(4):114-145.
Google Scholar
Wojciechowska, Magdalena. forthcoming. “Don’t Panic When Theory Is of Little Help. Doing Research on Behind-the-Scenes Phenomena: Entering the Female Escort Industry.” In The Craft of Qualitative Research, edited by S. Kleinknecht, L-J. K. van den Scott, C. Sanders. Toronto: Canadian Scholars’ Press.
Google Scholar
Wycisk, Jowita. 2014. “Postawy przyszłych psychologów wobec rodzin nieheteroseksualnych z dziećmi.” Studia Socjologiczne 215(4):141-158.
Google Scholar
Wyka, Anna. 1993. Badacz społeczny wobec doświadczenia. Warsaw: Wydawnictwo IFiS PAN.
Google Scholar
Zimbardo, Philip G. and Michael L. Leippe. 2004. Psychologia zmiany postaw i wpływu społecznego. Poznan: Wydawnictwo Zysk i S-ka.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.