„Czy to faktycznie jakiś tam ma sens?”. Współczesne doświadczenia (nie)religijne młodego pokolenia
DOI:
https://doi.org/10.18778/1733-8069.19.4.06Słowa kluczowe:
religijność, sekularyzacja, młodzież, nowa duchowośćAbstrakt
W artykule przedstawiono wyniki przeprowadzanych w ostatnich latach badań sondażowych nad religijnością Polaków w obrębie Kościoła katolickiego, ze szczególnym uwzględnieniem ludzi młodych, gdyż obecnie ta grupa społeczna ogniskuje uwagę zarówno dyskursów medialnych, naukowych, jak i wewnątrz Kościoła, ze względu na bardzo zauważalny proces porzucania deklaracji wiary oraz praktyk religijnych. Dane te zostały następnie umieszczone w kontekście współczesnych zmian społeczno-kulturowych, których cechami są indywidualizacja życia, odejście od kolektywnych identyfikacji oraz dynamiczny proces sekularyzacji. Zarysowany za pomocą danych ilościowych obraz uzupełniony został przykładami narracji autobiograficznych młodych osób odnoszących się do kwestii współczesnego przeżywania własnej wiary, a zwłaszcza duchowości. Końcowa część artykułu zawiera komentarz dotyczący źródeł aktualnych zmian religijności oraz zarysowuje możliwe scenariusze ich rozwoju.
Pobrania
Bibliografia
Bauman Zygmunt (2006), Płynna nowoczesność, Warszawa: Wydawnictwo Literackie.
Google Scholar
Berger Peter (2005), Święty baldachim. Elementy socjologicznej teorii religii, Kraków: Zakład Wydawniczy „Nomos”.
Google Scholar
Berger Peter (2009), Refleksje o dzisiejszej socjologii religii, „Teologia Polityczna”, t. 5, s. 89–100.
Google Scholar
Boguszewski Rafał (2022), Religijność młodzieży, [w:] Mirosława Grabowska, Magdalena Gwiazda (red.), Młodzież 2021. Opinie i diagnozy, Warszawa: CBOS, s. 134–148.
Google Scholar
Borowik Irena (2004), Prywatyzacja religii, [w:] Maria Libiszowska-Żółtkowska, Janusz Mariański (red.), Leksykon socjologii religii. Zjawiska – badania – teorie, Warszawa: Verbinum, Wydawnictwo Księży Werbistów, s. 320–322.
Google Scholar
Casanova José (2005), Religie publiczne w nowoczesnym świecie, Kraków: Zakład Wydawniczy „Nomos”.
Google Scholar
Feliksiak Michał (oprac.) (2022), Ocena działalności instytucji publicznych, Komunikat z Badań CBOS, 50/2022, https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2022/K_050_22.PDF (dostęp: 15.06.2023).
Google Scholar
Feliksiak Michał, Roguska Beata (oprac.) (2020), O dopuszczalności przerywania ciąży i protestach po wyroku Trybunału Konstytucyjnego, Komunikat z Badań CBOS, 153/2020, https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2020/K_153_20.PDF (dostęp: 15.06.2023).
Google Scholar
Główny Urząd Statystyczny (2016), Małżeństwa oraz dzietność w Polsce, https://stat.gov.pl/files/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/5468/23/1/1/malzenstwa_i_dzietnosc_w_polsce.pdf (dostęp: 16.06.2023).
Google Scholar
Grabowska Mirosława (2018), Bóg a sprawa polska. Poza granicami teorii sekularyzacji, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Google Scholar
Grabowska Mirosława (oprac.) (2021), Religijność młodych na tle ogółu społeczeństwa, Komunikat z Badań CBOS, 144/2021, https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2021/K_144_21.PDF (dostęp: 15.06.2023).
Google Scholar
Grabowska Mirosława (oprac.) (2022), Dlaczego Polacy odchodzą z Kościoła?, Komunikat z Badań CBOS, 105/2022, https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2022/K_105_22.PDF (dostęp: 15.06.2023).
Google Scholar
Halawa Mateusz, Wróbel Paulina (red.) (2008), Bauman o popkulturze. Wypisy, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie i Profesjonalne.
Google Scholar
Instytut Pokolenia (2022), Poczucie samotności wśród dorosłych Polaków, https://instytutpokolenia.pl/raportosamotnosci/ (dostęp: 20.06.2023).
Google Scholar
Jabłońska Marta (2018), Człowiek w cyberprzestrzeni. Wprowadzenie do psychologii internetu, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar
Jacyno Małgorzata (2007), Kultura indywidualizmu, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar
Jan Paweł II (1979), Homilia w Sanktuarium Krzyża Świętego (Mogiła-Nowa Huta, 9.06.1979), AAS 71, nr 10, s. 864–869.
Google Scholar
Kaźmierska Kaja (2018), Młodzież Archidiecezji Łódzkiej. Szkic do portretu, Łódź: Archidiecezjalne Wydawnictwo Łódzkie.
Google Scholar
Kaźmierska Kaja (2019), Rodzina w Archidiecezji Łódzkiej. Szkic do portretu, Łódź: Archidiecezjalne Wydawnictwo Łódzkie, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar
Kaźmierska Kaja, Waniek Katarzyna (red.) (2020), Telling the great change The Process of the Systemic Transformation in Poland in Biographical Perspective, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar
Kołodziejska Marta (oprac.) (2022), Odwiedzanie serwisów i portali o tematyce religijnej – sytuacja w czasach pandemii, Komunikat z Badań CBOS, 28/2022, https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2022/K_028_22.PDF (dostęp: 20.06.2023).
Google Scholar
Kościelniak Cezary (2011), Sekularyzacja po polsku, „Miesięcznik Znak”, nr 678.
Google Scholar
Kościół w Polsce 2023. Raport (2023) Warszawa: Katolicka Agencja Informacyjna, Instytut Dziedzictwa Myśli Narodowej im. Romana Dmowskiego i Ignacego Paderewskiego.
Google Scholar
LACENRTO (b.r.), https://www.lancerto.com/pl/ (dostęp: 15.06. 2023).
Google Scholar
Levinson Paul (2010), Nowe nowe media, Kraków: Wydawnictwo WAM.
Google Scholar
Libiszowska-Żółtkowska Maria (2018), Resakralizacja w ponowoczesnej scenerii. Nowe odsłony religii i duchowości, [w:] Irena Borowik, Stella Grotowska, Piotr Stawiński (red.), Religia wobec wyzwań współczesności i perspektywy nauk społecznych, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, s. 201–202.
Google Scholar
Luckmann Thomas (1996), Niewidzialna religia. Problem religii we współczesnym świecie, Kraków: Zakład Wydawniczy „Nomos”.
Google Scholar
Mariański Janusz (1993), Religia i Kościół w społeczeństwie pluralistycznym. Polska lat 90-tych, Lublin: Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
Google Scholar
Mariański Janusz (1995), Młodzież między tradycją i ponowoczesnością. Wartości moralne w świadomości maturzystów. Studium socjologiczne, Lublin: Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
Google Scholar
Mariański Janusz (2013), Kościół katolicki w Polsce w przestrzeni życia publicznego. Studium socjologiczne, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Google Scholar
Mariański Janusz (2017), Tożsamości religijne w społeczeństwie polskim. Studium socjologiczne, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Google Scholar
Mariański Janusz (2019), Nowa religijność i duchowość – mit czy rzeczywistość? Studium socjologiczne, Warszawa: Warszawskie Wydawnictwo Socjologiczne.
Google Scholar
Marody Mirosława (2014), Jednostka po nowoczesności. Perspektywa socjologiczna, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Google Scholar
Pew Research Center (2018), The Age Gap in Religion Around the World, https://www.pewforum.org/2018/06/13/the-age-gap-in-religion-around-the-world/ (dostęp: 15.06.2023).
Google Scholar
Rasińska Anna (2021), Młodzi w Kościele, [w:] Marcin Przeciszewski, Rafał Łączny (red.), Raport KAI Kościół w Polsce, Warszawa: Katolicka Agencja Informacyjna Sp. z o.o., s. 119–129, https://www.ekai.pl/wp-content/uploads/2021/04/KAI_Raport_Kosciol-_w_Polsce_2021_2.pdf (dostęp: 20.06.2023).
Google Scholar
Riesman Davies (1971), Samotny tłum, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar
Romanowicz Wiesław (2017), Nowa duchowość jako zjawisko społeczno-kulturowe w nowoczesnym społeczeństwie, „Rozprawy Społeczne”, t. 11, nr 3, s. 7–13.
Google Scholar
Slany Krystyna (2008), Alternatywne formy życia małżeńsko-rodzinnego w ponowoczesnym świecie, Kraków: Zakład Wydawniczy „Nomos”.
Google Scholar
Slany Krystyna (2013), Ponowoczesne rodziny – konstruowanie więzi i pokrewieństwa, [w:] Krystyna Slany (red.), Zagadnienia małżeństwa i rodzin w perspektywie feministyczno-genderowej, Karków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, s. 45–64.
Google Scholar
Szawiel T. (2022), Strategie wyjaśniania odchodzenia od Kościoła młodych ludzi w Polsce, wystąpienie na zjeździe PTS, https://zjazdpts.pl/grupy/zmiana-religijnosci-spoleczenstwa-polskiego-perspektywy-teoretyczne-i-badawcze/#czesc-1 (dostęp: 22.09.2022).
Google Scholar
Szlendak Tomasz (2021), Archipelag Mikrokultur, „Więź”, nr 683(1), s. 155–163.
Google Scholar
Szpunar Magdalena (2018), Koncepcja bańki filtrującej a hipernarcyzm nowych mediów, „Zeszyty Prasoznawcze”, t. 61(2), s. 191–200.
Google Scholar
Szymczak Wioletta, Adamczyk Tomasz (2022), Młodzież w kontekstach współczesnych. Rodzina. Czas. Szkoła. Kościół i katecheza, Lublin: Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
Google Scholar
Tylor Charles (2002), Oblicza religii dzisiaj, Karków: Wydawnictwo Znak.
Google Scholar
Wallsten Kevin (2005), Political Blogs: Is the Political Blogosphere an Echo Chamber?, „American Political Science Association’s Annual Meeting”, https://docplayer.net/18711478-Political-blogs-and-the-bloggers-who-blog-them-is-the-political-blogosphere-and-echo-chamber.html (dostęp: 1.09.2023).
Google Scholar
Waniek Katarzyna (2023), Kilka uwag o dobrym życiu w biograficznym doświadczeniu i jego nadmiernej terapeutyzacji, „Studia Socjologiczne”, t. 1(248), s. 31–58.
Google Scholar
Zulehner Paul (2008), GottesSehnsucht. Spirituelle Suche in säkularer Kultur, Ostfildern: Schwabenverlag.
Google Scholar
Opublikowane
Wersje
- 2024-01-16 - (2)
- 2023-11-30 - (1)
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
