Trolle w szkole, czyli opowieść o etapach pozytywnego etykietowania osób z niepełnosprawnościami poprzez mikrointerakcje

Autor

DOI:

https://doi.org/10.18778/1733-8069.19.3.02

Słowa kluczowe:

integracja przez sztukę, ewaluacja, pojęcia uczulające, pozytywne etykietowanie, pedagogika teatru

Abstrakt

Ewaluacja projektu pedagogiczno-teatralnego „Trolle” to źródło danych, na podstawie których autorki artykułu zaproponowały użycie kategorii pozytywnego etykietowania. Rozszerzyły ją, nazywając etapy takiej formy naznaczania: oszołomienie, oswajanie, wtajemniczenie i inkluza. Opisały społeczne konsekwencje stopniowego zaznajamiania się z innością, włączania i stawiania osób z niepełnosprawnościami w centrum. Autorki pokazały, jak mechanizm etykietowania został wykorzystany w działaniach artystyczno-edukacyjnych i przekierowany w stronę dyskusji o wartościach różnorodności społecznej.

Trolle to spektakl i warsztaty stworzone przez Fundację Teatr 21. Projekt jest skierowany do uczniów szkół podstawowych i realizowany w klasach szkolnych. Za pomocą jawnych obserwacji oraz odnosząc się do relacji pedagogów teatru, aktorów i wychowawców klas, autorki zbadały, co wizyta tytułowych trolli, czyli aktorów Teatru 21, w większości osób z zespołem Downa i autyzmem, wnosi do szkoły i jak te działania wpływają na uczestników. Dzięki procesualnemu charakterowi ewaluacji autorkom udało się odkryć nowe kategorie badawcze. Prowadzone przez nie badania miały charakter abdukcyjny. Uczulające pojęcia umożliwiły rozwijanie głównej kategorii – pozytywnego etykietowania.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Biogramy autorów

Maria Babicka - University of Warsaw

MA, graduate of sociology and social anthropology, theater pedagogue, PhD student and member of the Department of Culture Research Methods in the Institute of Applied Social Sciences, University of Warsaw. She works in the Department of Theater Pedagogy at the Zbigniew Raszewski Theater Institute. Her research interests include amateur theater, theater education in Poland, and family educational practices of participating in theater life. She is a member of the Theatre Pedagogues’ Association.

Aleksandra Zalewska-Królak - University of Warsaw

PhD, sociologist, anthropologist, social researcher, teacher. She is the coordinator of the research network Sociology of Children and Childhood of the European Sociological Association (ESA), co-founder and chairwoman of the Children and Childhood Sociology Section of the Polish Sociological Association. She evaluates activities aimed at children and works in a primary school. Her scientific interests include issues related to: new sociology of children, methodology of research with children, social anthropology.

Bibliografia

Babicka Maria, Kalinowska Katarzyna, Zalewska-Królak Aleksandra (2019), Przenikanie przez szczeliny – Teatr 21 w szkole. Raport z ewaluacji projektu O!Swój, Warszawa: Fundacja Teatr 21.
Google Scholar

Becker Howard S. (1963), Outsiders: Studies in the sociology of deviance, New York: Harper Collins Publishers.
Google Scholar

Berger Peter, Luckmann Thomas (1967), The Social Construction of Reality: A Treatise in the Sociology of Knowledge, Garden City–New York: Doubleday.
Google Scholar

Blumer Herbert (1986), Symbolic Interactionism: Perspective and Method, Berkeley: University of California Press.
Google Scholar

Czarnowski Stefan (1956), Kult bohaterów i jego społeczne podłoże: Święty Patryk, bohater narodowy Irlandii?, [in:] Stefan Czarnowski (ed.), Dzieła, vol. IV, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar

Dąbrowski Kazimierz (1967), Personality Shaping Though Positive Disintegration, Boston: Little Brown.
Google Scholar

Erikson Kai T. (1962), Notes on the Sociology of Deviance, “Social Problems”, vol. 9(4), pp. 307–314.
Google Scholar

Garland-Thomson Rosemarie (2020), Gapienie się, czyli o tym, jak patrzymy i jak pokazujemy siebie innym, Warszawa: Fundacja Teatr 21.
Google Scholar

Godlewska-Byliniak Ewelina (ed.) (2017), Odzyskiwanie obecności. Niepełnosprawność w teatrze i performansie, Warszawa: Fundacja Teatr 21.
Google Scholar

Godlewska-Byliniak Ewelina, Lipko-Konieczna Justyna (2016), 21 myśli o teatrze, Głogowo: Fundacja Win-Win.
Google Scholar

Godlewska-Byliniak Ewelina, Lipko-Konieczna Justyna (eds.) (2018), Niepełnosprawność i społeczeństwo. Performatywna siła protestu, Warszawa: Fundacja Teatr 21, Biennale Warszawa.
Google Scholar

Goffman Erving (1956), Presentation of Self in Everyday Life, London: Penguin Books.
Google Scholar

Goffman Erving (1963), Stigma. Notes on the Management of Spoiled Identity, London: Penguin Books.
Google Scholar

Kalinowska Katarzyna (2018), Wchodzenie „tylnym wejściem” jako wariant zmiany społecznej. Raport z ewaluacji projektu O!Swój. Edycja 2018, Warszawa: Fundacja Teatr 21.
Google Scholar

Kalinowska Katarzyna, Rożdżyńska-Stańczak Kaja (2017), Jak się zerwie izolację, to kogoś może kopnąć prąd. Raport z ewaluacji projektu O!Swój, Warszawa: Fundacja Teatr 21.
Google Scholar

Kalinowska Katarzyna, Rożdżyńska Kaja (2020), Separujące i ochronne funkcje izolacji. Narzędzia oswajania inności na przykładzie działalności artystyczno-edukacyjnej Teatru 21, “Przegląd Socjologii Jakościowej”, vol. XVI, no. 2, pp. 80–101.
Google Scholar

Kaufmann Jean-Claude (2013), Kiedy Ja jest innym, Warszawa: Oficyna Naukowa.
Google Scholar

Kietlińska Bogna (2019), Nie ma wolności bez samodzielności. Działanie Teatru 21 w perspektywie zmiany, Warszawa: Fundacja Teatr 21.
Google Scholar

Kłoskowska Antonina (1971), Heroizm i personalne symbole wartości kulturowych, [in:] Janusz Kuczyński (ed.), Filozofia i pokój, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, pp. 37–54.
Google Scholar

Krajewski Krzysztof (1983), Podstawowe tezy teorii naznaczania społecznego, “Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny”, vol. XLV(1), pp. 225–245.
Google Scholar

Kwaśniewski Jerzy (1976), Pozytywna dewiacja społeczna, “Studia Socjologiczne”, no. 3(62), pp. 215–233.
Google Scholar

Kwaśniewski Jerzy (2012), Czy istnieje dewiacja społeczna?, “Prace Instytutu Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji”, no. 19, pp. 63–88.
Google Scholar

Lemert Edwin M. (1951), Social Pathology: A Systematic Approach to the Theory of Sociopathic Behaviour, New York: McGraw-Hill Book Co.
Google Scholar

Lemert Edwin M. (1967), Human Deviance, Social Problems and Social Control, Englewood Cliffs: Prentice-Hall Inc.
Google Scholar

Mead George Herbert (1909), Social Psychology as Counterpart to Physiological Psychology, “Psychological Bulletin”, no. 6, pp. 401–408.
Google Scholar

Ossowska Maria (1973), Ethos rycerski i jego odmiany, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar

Pyszczek Grzegorz (2012), Jerzego Kwaśniewskiego pochwała dewiacji pozytywnej, “Normy, Dewiacje i Kontrola Społeczna”, no. 13, pp. 139–160.
Google Scholar

Scheff Thomas Jefferson (1966), Being Mentally Ill, London: Aldine Publishing Company.
Google Scholar

Schur Edwin M. (1969), Reactions to Deviance: A Critical Assessment, “American Journal of Sociology”, vol. 75(3), pp. 309–322.
Google Scholar

Tannenbaum Frank (1938), Crime and the Community, Boston: Ginn and Company.
Google Scholar

Teatr 21 (n.d.), Idea, https://teatr21.pl/idea (accessed: 26.02.2023).
Google Scholar

Teatr 21 (n.d.), https://teatr21.pl (accessed: 26.02.2023).
Google Scholar

Teatr 21 (n.d.), O!SWÓJ / 2017–2019, https://teatr21.pl/oswoj-2017-2019-projekt/ (accessed: 26.02.2023).
Google Scholar

Teatr 21 (n.d.), Sezon GAP SIĘ!, https://teatr21.pl/sezon-gap-sie/ (accessed: 26.02.2023).
Google Scholar

Teatr 21 (n.d.), Trolle, https://teatr21.pl/show-item/trolle/ (accessed: 26.02.2023).
Google Scholar

Thompson Gregory A. (2014), Labeling in Interactional Practice: Applying Labeling Theory to Interactions and Interactional Analysis to Labeling, “Symbolic Interaction”, vol. 37(4), pp. 458–482.
Google Scholar

Znaniecki Florian (1974), Ludzie teraźniejsi a cywilizacja przyszłości, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar

Opublikowane

2023-08-31 — zaktualizowane 2023-10-27

Wersje

Jak cytować

Babicka, M., & Zalewska-Królak, A. (2023). Trolle w szkole, czyli opowieść o etapach pozytywnego etykietowania osób z niepełnosprawnościami poprzez mikrointerakcje. Przegląd Socjologii Jakościowej, 19(3), 14–33. https://doi.org/10.18778/1733-8069.19.3.02 (Original work published 31 sierpień 2023)

Numer

Dział

Numer tematyczny: Rezyliencja osób z niepełnosprawnościami pod redakcją Jakuba Niedbalskiego, Marioli Racław i Doroty Żuchowskiej-Skiby

Inne teksty tego samego autora