Trolle w szkole, czyli opowieść o etapach pozytywnego etykietowania osób z niepełnosprawnościami poprzez mikrointerakcje
DOI:
https://doi.org/10.18778/1733-8069.19.3.02Słowa kluczowe:
integracja przez sztukę, ewaluacja, pojęcia uczulające, pozytywne etykietowanie, pedagogika teatruAbstrakt
Ewaluacja projektu pedagogiczno-teatralnego „Trolle” to źródło danych, na podstawie których autorki artykułu zaproponowały użycie kategorii pozytywnego etykietowania. Rozszerzyły ją, nazywając etapy takiej formy naznaczania: oszołomienie, oswajanie, wtajemniczenie i inkluza. Opisały społeczne konsekwencje stopniowego zaznajamiania się z innością, włączania i stawiania osób z niepełnosprawnościami w centrum. Autorki pokazały, jak mechanizm etykietowania został wykorzystany w działaniach artystyczno-edukacyjnych i przekierowany w stronę dyskusji o wartościach różnorodności społecznej.
Trolle to spektakl i warsztaty stworzone przez Fundację Teatr 21. Projekt jest skierowany do uczniów szkół podstawowych i realizowany w klasach szkolnych. Za pomocą jawnych obserwacji oraz odnosząc się do relacji pedagogów teatru, aktorów i wychowawców klas, autorki zbadały, co wizyta tytułowych trolli, czyli aktorów Teatru 21, w większości osób z zespołem Downa i autyzmem, wnosi do szkoły i jak te działania wpływają na uczestników. Dzięki procesualnemu charakterowi ewaluacji autorkom udało się odkryć nowe kategorie badawcze. Prowadzone przez nie badania miały charakter abdukcyjny. Uczulające pojęcia umożliwiły rozwijanie głównej kategorii – pozytywnego etykietowania.
Pobrania
Bibliografia
Babicka Maria, Kalinowska Katarzyna, Zalewska-Królak Aleksandra (2019), Przenikanie przez szczeliny – Teatr 21 w szkole. Raport z ewaluacji projektu O!Swój, Warszawa: Fundacja Teatr 21.
Google Scholar
Becker Howard S. (1963), Outsiders: Studies in the sociology of deviance, New York: Harper Collins Publishers.
Google Scholar
Berger Peter, Luckmann Thomas (1967), The Social Construction of Reality: A Treatise in the Sociology of Knowledge, Garden City–New York: Doubleday.
Google Scholar
Blumer Herbert (1986), Symbolic Interactionism: Perspective and Method, Berkeley: University of California Press.
Google Scholar
Czarnowski Stefan (1956), Kult bohaterów i jego społeczne podłoże: Święty Patryk, bohater narodowy Irlandii?, [in:] Stefan Czarnowski (ed.), Dzieła, vol. IV, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar
Dąbrowski Kazimierz (1967), Personality Shaping Though Positive Disintegration, Boston: Little Brown.
Google Scholar
Erikson Kai T. (1962), Notes on the Sociology of Deviance, “Social Problems”, vol. 9(4), pp. 307–314.
Google Scholar
Garland-Thomson Rosemarie (2020), Gapienie się, czyli o tym, jak patrzymy i jak pokazujemy siebie innym, Warszawa: Fundacja Teatr 21.
Google Scholar
Godlewska-Byliniak Ewelina (ed.) (2017), Odzyskiwanie obecności. Niepełnosprawność w teatrze i performansie, Warszawa: Fundacja Teatr 21.
Google Scholar
Godlewska-Byliniak Ewelina, Lipko-Konieczna Justyna (2016), 21 myśli o teatrze, Głogowo: Fundacja Win-Win.
Google Scholar
Godlewska-Byliniak Ewelina, Lipko-Konieczna Justyna (eds.) (2018), Niepełnosprawność i społeczeństwo. Performatywna siła protestu, Warszawa: Fundacja Teatr 21, Biennale Warszawa.
Google Scholar
Goffman Erving (1956), Presentation of Self in Everyday Life, London: Penguin Books.
Google Scholar
Goffman Erving (1963), Stigma. Notes on the Management of Spoiled Identity, London: Penguin Books.
Google Scholar
Kalinowska Katarzyna (2018), Wchodzenie „tylnym wejściem” jako wariant zmiany społecznej. Raport z ewaluacji projektu O!Swój. Edycja 2018, Warszawa: Fundacja Teatr 21.
Google Scholar
Kalinowska Katarzyna, Rożdżyńska-Stańczak Kaja (2017), Jak się zerwie izolację, to kogoś może kopnąć prąd. Raport z ewaluacji projektu O!Swój, Warszawa: Fundacja Teatr 21.
Google Scholar
Kalinowska Katarzyna, Rożdżyńska Kaja (2020), Separujące i ochronne funkcje izolacji. Narzędzia oswajania inności na przykładzie działalności artystyczno-edukacyjnej Teatru 21, “Przegląd Socjologii Jakościowej”, vol. XVI, no. 2, pp. 80–101.
Google Scholar
Kaufmann Jean-Claude (2013), Kiedy Ja jest innym, Warszawa: Oficyna Naukowa.
Google Scholar
Kietlińska Bogna (2019), Nie ma wolności bez samodzielności. Działanie Teatru 21 w perspektywie zmiany, Warszawa: Fundacja Teatr 21.
Google Scholar
Kłoskowska Antonina (1971), Heroizm i personalne symbole wartości kulturowych, [in:] Janusz Kuczyński (ed.), Filozofia i pokój, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, pp. 37–54.
Google Scholar
Krajewski Krzysztof (1983), Podstawowe tezy teorii naznaczania społecznego, “Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny”, vol. XLV(1), pp. 225–245.
Google Scholar
Kwaśniewski Jerzy (1976), Pozytywna dewiacja społeczna, “Studia Socjologiczne”, no. 3(62), pp. 215–233.
Google Scholar
Kwaśniewski Jerzy (2012), Czy istnieje dewiacja społeczna?, “Prace Instytutu Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji”, no. 19, pp. 63–88.
Google Scholar
Lemert Edwin M. (1951), Social Pathology: A Systematic Approach to the Theory of Sociopathic Behaviour, New York: McGraw-Hill Book Co.
Google Scholar
Lemert Edwin M. (1967), Human Deviance, Social Problems and Social Control, Englewood Cliffs: Prentice-Hall Inc.
Google Scholar
Mead George Herbert (1909), Social Psychology as Counterpart to Physiological Psychology, “Psychological Bulletin”, no. 6, pp. 401–408.
Google Scholar
Ossowska Maria (1973), Ethos rycerski i jego odmiany, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar
Pyszczek Grzegorz (2012), Jerzego Kwaśniewskiego pochwała dewiacji pozytywnej, “Normy, Dewiacje i Kontrola Społeczna”, no. 13, pp. 139–160.
Google Scholar
Scheff Thomas Jefferson (1966), Being Mentally Ill, London: Aldine Publishing Company.
Google Scholar
Schur Edwin M. (1969), Reactions to Deviance: A Critical Assessment, “American Journal of Sociology”, vol. 75(3), pp. 309–322.
Google Scholar
Tannenbaum Frank (1938), Crime and the Community, Boston: Ginn and Company.
Google Scholar
Teatr 21 (n.d.), Idea, https://teatr21.pl/idea (accessed: 26.02.2023).
Google Scholar
Teatr 21 (n.d.), https://teatr21.pl (accessed: 26.02.2023).
Google Scholar
Teatr 21 (n.d.), O!SWÓJ / 2017–2019, https://teatr21.pl/oswoj-2017-2019-projekt/ (accessed: 26.02.2023).
Google Scholar
Teatr 21 (n.d.), Sezon GAP SIĘ!, https://teatr21.pl/sezon-gap-sie/ (accessed: 26.02.2023).
Google Scholar
Teatr 21 (n.d.), Trolle, https://teatr21.pl/show-item/trolle/ (accessed: 26.02.2023).
Google Scholar
Thompson Gregory A. (2014), Labeling in Interactional Practice: Applying Labeling Theory to Interactions and Interactional Analysis to Labeling, “Symbolic Interaction”, vol. 37(4), pp. 458–482.
Google Scholar
Znaniecki Florian (1974), Ludzie teraźniejsi a cywilizacja przyszłości, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Wersje
- 2023-10-27 - (2)
- 2023-08-31 - (1)
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.