Badania biograficzne a psychoterapia. Kilka uwag o terapeutycznych aspektach socjologicznych wywiadów biograficznych
DOI:
https://doi.org/10.18778/1733-8069.9.4.03Słowa kluczowe:
wywiad biograficzny, wywiad narracyjny, psychoterapia, czynniki leczące w psychoterapiiAbstrakt
Artykuł stanowi rezultat dyskusji między socjolożką a zawodowym psychoterapeutą. Celem autorów jest rozważenie terapeutycznych funkcji wywiadu biograficznego w odniesieniu do założeń profesjonalnej terapii psychologicznej. Terapeutyczne aspekty spotkania badacz–narrator mają szczególne znaczenie w przypadku przedsięwzięć badawczych, niejako „z założenia” uruchamiających traumatyczne wspomnienia lub refleksję nad aktualnym doświadczeniem badanych (np. biografie wojenne, uchodźców, osób wykluczonych i zagrożonych wykluczeniem społecznym, osób ciężko chorych i niepełnosprawnych). W tekście poruszono problematykę celów badań naukowych i celów terapii, problematykę relacji między narratorem/klientem i badaczem/terapeutą oraz zawodowych umiejętności niezbędnych dla prowadzenia wywiadów biograficznych i praktyki psychoterapeutycznej. Autorzy poruszają także problem celowości i zasadności ewentualnych interwencji o charakterze terapeutycznym podejmowanych przez badacza w trakcie wywiadu, zwłaszcza w kontekście norm etycznych i wpływu uczestnictwa w wywiadzie na przebieg pracy biograficznej i pracy nad tożsamością narratora. Empiryczne tło rozważań stanowią wywiady biograficzne z dorosłymi wychowankami domów dziecka zgromadzone w projekcie „Zinstytucjonalizowana tożsamość. Procesy formowania się tożsamości w świetle losów biograficznych dorosłych wychowanków placówek opiekuńczo-wychowawczych, 2011–2014”
Pobrania
Bibliografia
Aleksandrowicz, Jerzy W. 1994. Psychoterapia medyczna: teo¬ria i praktyka. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
Google Scholar
Babbie, Earl. 2006. Badania społeczne w praktyce. Translat¬ed by Witold Betkiewicz et al. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar
Berger, Peter L. 1973. Invitation to Sociology. A Humanistic Perspective. Harmondsworth, Victoria: Penguin Books.
Google Scholar
Betts, Sandra et al. 2009. “Biographical Counselling: Introduction.” European Studies on Inequalities and Social Cohesion 1/2:6-58.
Google Scholar
Björkenheim, Johanna and Synnove Karvinen-Niinikoski. 2009. “Biography, Narrative, and Rehabilitation.” European Studies on Inequalities and Social Cohesion 1/2:113-127.
Google Scholar
Björkenheim, Johanna, Johanna Levälahti, and Synnove Karvinen-Niinikoski. 2009. “Social Work Case Analysis of Biographical Processes.” European Studies on Inequalities and Social Cohesion 3/4:123-146.
Google Scholar
Chase, Susan E. 2005. „Narrative Inquiry. Multiple Lenses, Approaches, Voices.” Pp. 651-680 in The Sage Handbook of Qualitative Research. Third Edition, edited by Norman K. Denzin, Yvonna S. Lincoln. Thousand Oaks: Sage Publication.
Google Scholar
Chase Susan E. 2009. „Wywiad narracyjny. Wielość perspektyw, podejść głosów.” Pp. 15-56 in Metody badań jakościowych, edited by Norman K. Denzin, Yvonna S. Lincoln. Translated by Filip Schmidt. Warszawa: PWN.
Google Scholar
Czabała, Czesław J. 2000. Czynniki leczące w psychoterapii. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar
Czekaj, Krzysztof. 2007. Socjologia szkoły chicagowskiej i jej recepcja w Polsce. Katowice: Górnośląska Wyższa Szkoła Handlowa.
Google Scholar
Dausien, Bettina et al. 2008 “The Analysis of Professional Practice, the Self-Reflection of Practitioners, and their Way of Doing Things. Resources of Biography Analysis and Other Interpretative Approaches.” Forum Qualitative Social Research 9(1), art. 61.
Google Scholar
Denzin, Norman K. and Yvonna S. Lincoln. 2005a. “Preface.” Pp. ix-xix in The Sage Handbook of Qualitative Research. Third Edition, edited by Norman K. Denzin, Yvonna S. Lincoln. Thousand Oaks: Sage Publication.
Google Scholar
Denzin, Norman K. and Yvonna S. Lincoln. 2005b. “Introduction. The Discipline and Practice of Qualitative Research.” Pp. 1-32 in The Sage Handbook of Qualitative Research. Third Edition, edited by Norman K. Denzin, Yvonna S. Lincoln. Thousand Oaks: Sage Publication.
Google Scholar
Denzin, Norman K. and Yvonna S. Lincoln. 2005c. “Methods of Collecting and Analyzing Empirical Materials.” Pp. 641-650 in The Sage Handbook of Qualitative Research. Third Edition, edited by Norman K. Denzin, Yvonna S. Lincoln. Thousand Oaks: Sage Publication.
Google Scholar
Denzin, Norman K. and Yvonna S. Lincoln. 2009. “Część IV. Metody zbierania i analizowania materiałów empirycznych.” Pp. 5-14 in Metody badań jakościowych, edited by Norman K. Denzin, Yvonna S. Lincoln. Translated by Filip Schmidt. Warszawa: PWN.
Google Scholar
Erickson, Milton and Ernest L. Rossi. 1996. Lutowy człowiek. Rozwój świadomości i poczucia tożsamości w hipnoterapii. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Google Scholar
Erikson, Erik. 2004. Tożsamość a cykl życia. Poznań: Zysk i S-ka.
Google Scholar
Fisher-Rosenthal, Wolfram. 2000. “Biographical work and biographical structuring in present-day societies.” Pp. 109-125 in Turn to Biographical Methods in Social Sciences. Comparative issues and examples, edited by Prue Chamberlayne, Joanna Bornat, and Tom Wengraf. Oxon, NY: Routledge.
Google Scholar
Fontana, Andrea and James H. Frey. 2009. “Wywiad. Od neutralności do politycznego zaangażowania.” Pp. 81-127 in Metody badań jakościowych, edited by Norman K. Denzin, Yvonna S. Lincoln. Translated by Marta Skowrońska. Warszawa: PWN.
Google Scholar
Golczyńska-Grondas, Agnieszka. Forthcoming. Wychowało nas państwo. Rzecz o tożsamości dorosłych wychowanków domów dziecka. Kraków: ZW NOMOS.
Google Scholar
Golka, Marian. 2010. „Społeczna niepamięć. Pomiędzy zapominaniem a zamazywaniem.” Pp. 49-71 in Pamięć, przestrzeń, tożsamość, edited by Sławomir Kapralski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Google Scholar
Grzesiuk, Lidia, (ed.). 1994. Psychoterapia. Szkoły, zjawiska, techniki i specyficzne problemy. Warszawa: PWN.
Google Scholar
Hałas, Elżbieta. 1994. Obywatelska socjologia szkoły chicagowskiej. Charles E. Cooley, George H. Mead, H. Blumer. Lublin: Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
Google Scholar
Hermanns, Harry. 1987. “Narrative interview – A new tool for sociological field research.” Folia Sociologica 13:43-56.
Google Scholar
Jankowski, Kazimierz. 1994. Od psychiatrii biologicznej do humanistycznej… dwadzieścia lat później. Warszawa: Jacek Santorski & Co. Agencja Wydawnicza.
Google Scholar
Kaźmierska, Kaja. 2004. “Ethical aspects of biographical interviewing and analysis.” Pp. 181-192 in Biographical Methods and Professional Practice. An international perspective, edited by Prue Chamberlayne, Joanna Bornat, Ursula Apitzsch. Bristol: The Policy Press University of Bristol.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.2307/j.ctt1t89d2j.15
Kaźmierska, Kaja. 2012. Biography and Memory. The Generational Experience of the Shoah Survivors. Boston: Academic Studies Press.
Google Scholar
Kodeks Etyki Socjologa. 2012. Retrieved October 10, 2013 http://www.pts.org.pl/public/upload/kodeks.pdf
Google Scholar
Miller, William R. and Stephen Rollnick. 2002. Motivational Interviewing: Preparing People for Change. New York, London: The Guilford Press.
Google Scholar
Mindell, Amy. 1996. Metaumiejętności. Osztuce psychoterapii. Translated by Tadeusz Szejko, Magdalena Tulli. Warszawa: Nuit Magique.
Google Scholar
Riemann, Gerhard. 2003. “A Joint Project Against the Backdrop of a Research Tradition: An Introduction to ‘Doing Biographical Research.’” Forum Qualitative Research 4(3), art. 18.
Google Scholar
Rogers, Carl R. 1951. Client-centered Therapy: Its Cur¬rent Practice, Implications, and Theory. London: Constable.
Google Scholar
Rokuszewska-Pawełek, Alicja. 2002. Chaos i przymus: trajektorie wojenne Polaków. Analiza biograficzna. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar
Rosenthal, Gabrielle. 2003. “The Healing Effects of Storytelling: On the Conditions of Curative Storytelling in the Context of Research and Counseling.” Qualitative Inquiry 6:915-933.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1177/1077800403254888
Rosenthal, Gabrielle, (ed.). 2008. The Holocaust In Three Generation Families. London: Cassel.
Google Scholar
Schütze, Fritz. 2009. “Biography Analysis on the Empirical Base of Autobiographical Narratives: How to Analyze Autobiographical Narrative Interviews.” European Studies on Inequalities and Social Cohesion, part 1 1/2:153-242, part 2 3/4:5-77.
Google Scholar
Statut Polskiego Towarzystwa Psychologicznego. 2005. Retrieved September 17, 2013 http://www.ptp.org.pl/modules.php?name=News&file=article&sid=28
Google Scholar
Warzywoda-Kruszyńska, Wielisława, (ed.). 1998. Żyć i pracować w enklawach biedy. Łódź: Agencja Projektowo-Wydawnicza ANaGRAF.
Google Scholar
Warzywoda-Kruszyńska, Wielisława, (ed.). 1999. (Żyć) Na marginesie wielkiego miasta. Łódź: Agencja Projektowo-Wydawnicza ANaGRAF.
Google Scholar
Włodarek, Jan and Marek Ziółkowski, (eds.). 1990. „Teoretyczny i empiryczny status metody biograficznej we współczesnej socjologii.” Pp. 3-9 in Metoda biograficzna w socjologii. Poznań: PWN.
Google Scholar
Yalom, Irvin D. 1980. Existential psychotherapy. New York: Basic Books.
Google Scholar
Zakrzewska-Manterys, Elżbieta. 1995. Down i zespół wątpliwości. Studium z socjologii cierpienia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
