Między faktem, wyobraźnią i refleksją. Parę uwag o wzajemnych relacjach socjologii i antropologii

Dorota Rancew-Sikora

doi:10.18778/1733-8069.9.3.05

Autor

Dorota Rancew-Sikora Uniwersytet Gdański

DOI:

https://doi.org/10.18778/1733-8069.9.3.05

Słowa kluczowe:

socjologia jakościowa, antropologia społeczna/kulturowa, etnologia, dyskurs interdyscyplinarny, socjologia wiedzy

Abstrakt

W artykule autorka poszukuje dróg łączących i różnicujących socjologię, etnologię i antropologię. W swojej argumentacji bierze pod uwagę tematykę badań, naukową wyobraźnię, autorefleksję i zróżnicowane relacje między pracą teoretyczną i badaniami terenowymi. Wskazuje też na niektóre uwarunkowania historyczne i procesy społeczne, które miały ważny wpływ na czysto intelektualne debaty prowadzone w ramach omawianych dyscyplin, odwołując się między innymi do wybranych przykładów z Polski.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Biogram autora

Dorota Rancew-Sikora - Uniwersytet Gdański

Dorota Rancew-Sikora, dr hab., pracuje w Instytucie Filozofii, Socjologii i Dziennikarstwa Uniwersytetu Gdańskiego. Od 2011 r. jest przewodniczącą Sekcji Antropologii Społecznej PTS. Autorka dwóch książek: Analiza konwersacyjna jako metoda badania rozmów codziennych (2007) i Sens polowania. Współczesne znaczenia tradycyjnych praktyk na podstawie analizy dyskursu łowieckiego (2009) oraz redaktorka lub współredaktorka naukowa czterech następnych: Podróż i miejsce w perspektywie antropologicznej (2009), Kreacje i nostalgie. Antropologiczne spojrzenie na tradycje w nowoczesnych kontekstach (2009), Miasto nie-miasto. Refleksje o mieście jako społeczno-kulturowej hybrydzie (2010), O społecznym znaczeniu tożsamości, miejsca i czasu życia. Szkice socjologiczne i gerontologiczne (w druku). Publikowała w „Studiach Socjologicznych” i „Przeglądzie Socjologii Jakościowej”. Zajmuje się tematem relacji człowieka ze światem przyrody oraz rozwija społeczną koncepcję depresji. Jako metody badawcze wykorzystuje głównie analizę konwersacyjną i analizę dyskursu.

Bibliografia

Bachórz Agata (2009) Kolej transsyberyjska jako przestrzeń spotkania międzykulturowego [ w:] Dorota Rancew-Sikora, red., Podróż i miejsce w perspektywie antropologicznej. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, s. 87–104.
Google Scholar

Barański Janusz (2007) Świat rzeczy. Zarys antropologiczny. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar

Barth Fredrik i in. (2007 Antropologia. Jedna dyscyplina, cztery tradycje: brytyjska, niemiecka, francuska i amerykańska. Przełożyła Joanna Tegnerowicz. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar

Beck Urlich, Giddens Anthony, Lash Scott (2009) Modernizacja refleksyjna. Polityka, tradycja i estetyka w porządku społecznym nowoczesności. Przełożył Jacek Konieczny. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Behar Ruth, Gordon Deborah, eds., (1995) Women Writing Culture. Los Angeles: University of California Press.
Google Scholar

Berger Peter, Luckmann Thomas (1983) Społeczne tworzenie rzeczywistości. Przełożył Józef Niżnik. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Google Scholar

Bielecka-Prus Joanna (2009) Społeczne role socjologów w PRL. „Przegląd Socjologiczny”, t. 2, s. 71–104.
Google Scholar

Bonecki Mateusz (2012) Jerzy Kmita – interpretacja humanistyczna i społeczno-regulacyjna koncepcja kultury. „Filozofia Publiczna i edukacja Demokratyczna”, t. 1, nr 2, s. 178–198.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.14746/fped.2012.1.2.13

Bourdieu Pierre, Wacquant Loïc (2001) Zaproszenie do socjologii refleksyjnej. Przełożyła Anna Sawisz. Warszawa: Oficyna Naukowa.
Google Scholar

Boyer Dominic (2010) Universities of ‘knowledge’ and ‘learning’? Implications for anthropology? Referat zaprezentowany podczas konferencji European Association of Social Anthropology, 24–27 sierpnia 2010 r., Maynooth, Irlandia.
Google Scholar

Boyer Dominic (w druku) Reflexivity reloaded: From anthropology of intellectuals to critique of method to studying sideways [w:] Christina Garsten, ed., Essays in Honor of Ulf Hannerz. Oxford: Berghahn.
Google Scholar

Buchowski Michał (1995) Fratrie i klany nowo-plemienia antropologów w Polsce [w:] Aleksander Posern-Zieliński, red., Etnologia polska: między ludoznawstwem a antropologią. Poznań: Komitet Nauk Etnologicznych PAN, s. 37–59.
Google Scholar

Buchowski Michał (2004) Zrozumieć Innego: antropologia racjonalności. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar

Buchowski Michał, Burszta Wojciech J. (1992) O założeniach interpretacji antropologicznej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Buchowski Michał, Kempny Marian (1991) Antropologia i socjologia wobec problemu racjonalności (uwagi na temat unifikacji teorii społecznej) [w:] Elżbieta Tarkowska, red., Socjologia a antropologia. Stanowiska i kontrowersje. Wrocław: Wiedza o Kulturze, s. 125–137.
Google Scholar

Burszta Wojciech, Piątkowski Krzysztof (1991) Antropologia współczesna, antropologia współczesności czy antropologia negatywna? [w:] Elżbieta Tarkowska, red., Socjologia a antropologia. Stanowiska i kontrowersje. Wrocław: Wiedza o Kulturze, s. 67–85.
Google Scholar

Charmaz Kathy (2009) Teoria ugruntowana: praktyczny przewodnik po analizie jakościowej. Przełożyła Barbara Komorowska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Ciechorska-Kulesza Karolina (2006) „Just ride and feel free” – rower w kulturze bajkerów. „Ikonosfera. Studia z antropologii i socjologii obrazu”, nr 1 [dostp 19 lipca 2013 r.]. Dostępny w Internecie http://www.ikonosfera.umk.pl/index.php?id=43
Google Scholar

Clifford James, Marcus George E., eds., (1986) Writing cultures: The poetics and politics of ethnography. Berkeley: University of California Press.
Google Scholar

Czekaj Krzysztof (2007) Socjologia szkoły chicagowskiej i jej recepcja w Polsce. Katowice: Górnośląska Wyższa Szkoła Handlowa im. W. Korfantego.
Google Scholar

Czerwiński Marcin (1988) Przyczynki do antropologii współczesności. Warszawa: PIW.
Google Scholar

Della Porta Donatella (2008) Eventful protest, global conflicts. “Distinction”, vol. 17, s. 27–56.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1080/1600910X.2008.9672963

Dilthey Wilhelm (1982) Pisma estetyczne. Przełożyła Krystyna Krzemieniowa. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Dowgiałło Bogna (2013) Socjolog w szafie. Prezentacja techniki pomocnej w badaniu ubierania się jako działania „Przegląd Socjologii Jakościowej”, t. 9, nr 2, s. 184–201 [dostęp 7 lipca 2013 r.] Dostępny w Internecie www.przegladsocjologiijakosciowej.org
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/1733-8069.9.2.09

Drozdowski Rafał, Krajewski Marek, red., (2008) Wyobraźnia społeczna. Horyzonty, źródła, dynamika. Uwarunkowania strategii dostosowawczych współczesnego społeczeństwa polskiego – studium socjologiczne. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Adama Mickiewicza.
Google Scholar

Durand Gilbert (1986) Wyobraźnia symboliczna. Przełożył Cezary Rowiński. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Gajewska Magdalena (2012) Arche-tektonika macierzyństwa w dyskursie okołoporodowym. „Miscellanea Anthropologica et Sociologica”, nr 12 [dostp 15 maja 2013 r.]. Dostępny w Internecie http://www.miscellanea.ug.edu.pl/images/doc/misc_12/art_04.pdf
Google Scholar

Garfinkel Harold (2007) Studia z etnometodologii. Przełożyła Alina Szulżycka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Giddens Anthony (1998) Socjologia: zwięzłe, lecz krytyczne wprowadzenie. Przełożyła Joanna Gilewicz. Poznań: Zysk i S-ka.
Google Scholar

Gingrich Andre (2007) Kraje niemieckojęzyczne [ w:] Fredrik Barth i in., red., Antropologia. Jedna dyscyplina, cztery tradycje: brytyjska, niemiecka, francuska i amerykańska. Przełożyła Joanna Tegnerowicz. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, s. 73–176.
Google Scholar

Glaser Barney, Strauss Anselm (2009) Odkrywanie teorii ugruntowanej: strategia badania jakościowego. Przełożył Marek Gorzko. Kraków: Nomos.
Google Scholar

Goody Jack (2006) Logika pisma a organizacja społeczeństwa. Przełożył Grzegorz Godlewski. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323526940

Gouldner Alvin (1970) The Coming Crisis of Western Sociology. New York: Basic Books.
Google Scholar

Hirszowicz Maria (2001) Pułapki zaangażowania: intelektualiści w służbie komunizmu. Warszawa: Scholar.
Google Scholar

Horolets Anna, red., (2008) Analiza dyskursu w socjologii i dla socjologii. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Google Scholar

Horolets Anna, red., (2012) Codzienność jako atrakcja turystyczna w doświadczeniu turystów niszowych do byłego ZSRR. „Kultura i Społeczeństwo”, nr 3, s. 95–112.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.2478/v10276-012-0026-0

Jasiewicz Zbigniew (2006) Etnologia polska. Między etnografią a antropologią kulturową. „Nauka”, nr 2, s. 65–80.
Google Scholar

Jasińska-Kania Aleksandra (2006) Neoinstytucjonalizm [w:] Aleksandra Jasińska-Kania i in., red., Współczesne teorie socjologiczne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, s. 549–552.
Google Scholar

Kacperczyk Anna (2013) Praca nad emocjami jako element aktywności górskiej i wspinaczkowej. „Przegląd Socjologii Jakościowej”, t. 9, nr 2, s. 70–103 [dostęp 7 lipca 2013 r.]. Dostępny w Internecie www.przegladsocjologiijakosciowej.org
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/1733-8069.9.2.04

Kaczmarczyk Michał (2009) System społeczny a dylematy teorii działania [w:] Talcott Parsons, red., System społeczny. Przełożył Michał Kaczmarczyk. Kraków: Nomos, s. IX-LV.
Google Scholar

Kempny Marian (1993) Współczesna antropologia kulturowa wobec zmienności rzeczywistości kulturowej i praktyki teoretycznej nauk społecznych [w:] Aldona Jawłowska, Marian Kempny, Elżbieta Tarkowska, red., Kulturowy wymiar przemian społecznych. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN, s. 129–147.
Google Scholar

Klekot Ewa (2007) Przedmowa do wydania polskiego [w:] Pierre Bourdieu, Szkic teorii praktyki poprzedzony trzema studiami na temat etnologii Kabylów. Przełożył Wiesław Kroker. Kęty: Wydawnictwo Marek Derewiecki, s. 5–14.
Google Scholar

Konecki Krzysztof T. (2000) Studia z metodologii badań jakościowych. Teoria ugruntowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Konecki Krzysztof T. (2011) Zapomniani aktorzy społeczni. Interakcje z przedmiotami, interakcje z naturą, czyli kilka słów o nowym „przedmiocie/ podmiocie” analizy socjologicznej [ w:] Adriana Mica i Paweł Łuczeczko, red., Ludzie i nie-ludzie. Perspektywa socjologiczno- antropologiczna. Pszczółki: Wydawnictwo Orbis Exterior, s. 115–136.
Google Scholar

Kowalewski Jacek, Piasek Wojciech, red., (2009) Antropologizowanie humanistyki. Zjawisko-proces-perspektywy. Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
Google Scholar

Krajewski Marek (2004) W stronę socjologii przedmiotów [w:] Marian Golka, red., W cywilizacji konsumpcyjnej. Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu Adama Mickiewicza, s. 43–64.
Google Scholar

Kraśko Nina (1992) Socjologia i etnografia w Polsce – historia stosunków wzajemnych [w:] Elżbieta Tarkowska, red., Socjologia a antropologia. Stanowiska i kontrowersje. Wrocław: Wiedza o Kulturze, s. 32–48.
Google Scholar

Kuligowski Waldemar (2001) Antropologia refleksyjna. O rzeczywistości tekstu. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Google Scholar

Kuligowski Waldemar (2004) Antropologia kultury w Polsce: Następne pokolenie? „Lud”, t. 88, s. 143–167.
Google Scholar

Kuligowski Waldemar (2007) Antropologia współczesności: wiele światów, jedno miejsce. Kraków: Universitas.
Google Scholar

Law John (2007) Making a mess with method [w:] Wiliam Outhwaite i Stephen P. Turner, eds., The Sage Handbook of Social Science Methodology. Beverly Hills–London: Sage, s. 595–606.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.4135/9781848607958.n33

Lemert Charles (2005) Slow thoughts for fast times: Why Mills and not Gouldner? “Fast Capitalism”, vol. 1.2 [dostęp 6 lipca 2013 r.]. Dostępny w Internecie http://www.fastcapitalism.com
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.32855/fcapital.200502.016

Luhmann Niklas (2007) Systemy społeczne: zarys ogólnej teorii. Przełożył Michał Kaczmarczyk. Kraków: Nomos.
Google Scholar

Lutyński Jan (1990) Nauka i polskie problemy. Komentarz socjologa. Warszawa: PIW.
Google Scholar

Łuczeczko Paweł (2011) Socjologiczne badania nad kulturą a nauki etnologiczne. Historia romansów i rozstań oraz jej konsekwencje. „Roczniki Historii Socjologii”, t. 1, s. 57–86.
Google Scholar

Łukasiuk Magdalena, Jewdokimow Marcin (2012) Niedom. Socjologiczna monografia mieszkań migracyjnych. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
Google Scholar

Mead George Herbert (1975) Umysł, osobowość i społeczeństwo. Przełożyła Zofia Wolińska. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar

Mencwel Andrzej (2006) Wyobraźnia antropologiczna: próby i studia. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Google Scholar

Merton Robert (1982) Teoria socjologiczna i struktura społeczna. Przełożyli Ewa Morawska i Jerzy Wertenstein- -Żuławski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Mica Adriana (2011) Bezpańskie psy i ich panowie. Efekty dysonansu poznawczego w zarządzaniu populacją psów w Rumunii [w:] Adriana Mica i Paweł Łuczeczko, red., Ludzie i nie-ludzie. Perspektywa socjologiczno-antropologiczna. Pszczółki: Wydawnictwo Orbis Exterior, s. 233–260.
Google Scholar

Mills Charles Wright (2007) Wyobraźnia socjologiczna. Przełożyła Marta Bucholc. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Mucha Janusz (1995) O antropologizacji socjologii w Polsce na przykładzie teorii zmiany społecznej [w:] Aleksander Posern-Zieliński, red., Etnologia polska. Między ludoznawstwem a antropologią. Poznań: Wydawnictwo Drawa, s. 117–126.
Google Scholar

Ong Walter (1992) Oralność i piśmienność: słowo poddane technologii. Przełożył Józef Japola. Lublin: Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
Google Scholar

Ong Walter (2009) Osoba, świadomość, komunikacja: antologia. Przełożył Józef Japola. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Google Scholar

Pucek Zbigniew (1992) Charakter i źródła wątków antropologicznych w polskiej myśli socjologicznej [w:] Elżbieta Tarkowska, red., Socjologia a antropologia. Stanowiska i kontrowersje. Wrocław: Wiedza o Kulturze, s. 25–31.
Google Scholar

Robotycki Czesław (1995) Antropologia kultury w Polsce – projekt urzeczywistniony. „Lud”, t. 78, s. 227–243.
Google Scholar

Sewell William Jr. (1996) Three temporalities: toward an eventful sociology [w:] Terrence McDonald, ed., The Historic Turn in the Human Sciences. Ann Arbor: University of Michigan Press, s. 245–280.
Google Scholar

Sikora Sławomir (2004) Moje spojrzenie na etnografię. „Lud”, t. 88, s. 187–202.
Google Scholar

Sojak Radosław, Wicenty Daniel (2005) Zagubiona rzeczywistość. O społecznym konstruowaniu niewiedzy. Warszawa: Oficyna Naukowa.
Google Scholar

Sozański Tadeusz, Szmatka Jacek, Kempny Marian, red., (1993) Struktura, wymiana, władza: studia z socjologii teoretycznej. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN.
Google Scholar

Szacki Jerzy (1981) Historia myśli socjologicznej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Szmatka Jacek (1989) Małe struktury społeczne: wstęp do mikrosocjologii strukturalnej. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar

Tarkowska Elżbieta, red., (1992) Socjologia a antropologia. Stanowiska i kontrowersje. Wrocław: Wiedza o Kulturze.
Google Scholar

Weber Max (2002) Gospodarka i społeczeństwo: zarys socjologii rozumiejącej. Przełożyła Dorota Lachowska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Willis Paul (2005) Wyobraźnia etnograficzna. Przełożyła Ewa Klekot. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar

Woroniecka Grażyna, red., (2007) Co znaczy mieszkać. Szkice antropologiczne. Warszawa: Trio.
Google Scholar

Wyborski Paweł (2012) Towarzyskość w butelce – wino w relacjach społecznych. „Człowiek i Społeczeństwo”, nr 33, s. 41–64.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.14746/cis.2012.33.4

Zybertowicz Andrzej (2010) Socjologowie w pułapce. „Rzeczpospolita”, 25–26 września, s. 2–3.
Google Scholar

Żadkowska Magdalena (2012) Para w praniu. O współczesnej rodzinie i codziennych czynnościach w socjologii Jeana- Claude’a Kaufmanna. „Studia Socjologiczne”, nr 2, s. 143–165.
Google Scholar