Kobieta w męskim świecie – konflikt czy spójność ról? Studium socjologiczne kobiet uprawiających „męskie” sporty. Na przykładzie wspinaczki wysokogórskiej, narciarstwa wysokogórskiego oraz ekstremalnych rajdów przygodowych.
DOI:
https://doi.org/10.18778/1733-8069.4.1.05Słowa kluczowe:
kobieta, sport, „męskie” sporty, wspinaczka wysokogórska, narciarstwo wysokogórskie (skialpinizm), ekstremalne rajdy przygodoweAbstrakt
Artykuł podejmuje problematykę relacji pomiędzy rolami kobiecymi a rolami sportowymi na przykładzie zbiorowości kobiet, uprawiających wyczynowo dyscypliny, kojarzone w społeczeństwie raczej z męskością niż z kobiecością: wspinaczkę wysokogórską, narciarstwo wysokogórskie (skialpinizm) oraz ekstremalne rajdy przygodowe (Adventure Racing, AR). Sport wyczynowy tradycyjnie, a w pewnym wymiarze także współcześnie, związany jest z rolami męskimi. Zdaniem wielu autorów jego wymagania nie dają się pogodzić z wymogami, formułowanymi przez społeczeństwo wobec kobiet, stawiając sportsmenki w sytuacji konfliktu ról, zaś problem ten szczególnie wyrazisty jest w tych dyscyplinach, które do dziś zachowały swój „męski” charakter. Przedstawione tu badanie miało na celu ukazanie kwestii konfliktu bądź spójności pomiędzy kobiecością a sportem wyczynowym z perspektywy samych kobiet, zaangażowanych w omawiane tu „męskie” dyscypliny. Przyjmując metodologię teorii ugruntowanej, starano się przedstawić to zjawisko „od wewnątrz”, z uwzględnieniem współczynnika humanistycznego, ukazując wieloaspektowość badanego zagadnienia. Odwoływano się zatem zarówno do przekonań samych kobiet na temat możliwości bądź niemożliwości pogodzenia bycia kobietą i alpinistką, skialpinistką czy zawodniczką AR, jak również do ich własnych biografii oraz osobistych doświadczeń, związanych z tą kwestią.
Pobrania
Bibliografia
Beisser, A (1970) “Modern Man & Sports.” S. 238-338 w Sport & American Society: Selected Readings, (Red.) G. H. Sage: Masachusettes: Adison Wesley Publishing Company.
Google Scholar
Calhoun, Donald W. (1987) Sport, Culture and Personality. Champaign: Human Kinetics Publishers, Inc.
Google Scholar
Colley, A, Nash J. i L.O’Donnell i L.Restorick (1987): “Attitude towards female sex role and sex typing of physical activities.” International Journal of Sport Psychology, 18: 18-29.
Google Scholar
Cooper-Chen, Anne (2003) „Światowe zawody, rozrywka i czas wolny. Kobiety przed telewizorem.” S. 211-228 w: Media – eros – przemoc. Sport w czasach popkultury, (Red.) Andrzej Gwóźdź. Kraków: Universitas.
Google Scholar
Dzik, Aleksandra (2007) „Kobieta w męskim świecie. Socjologiczne studium kobiet, uprawiających „męskie” sporty. Na przykładzie wspinaczki wysokogórskiej, narciarstwa wysokogórskiego oraz ekstremalnych rajdów przygodowych.” Niepublikowana praca magisterska, Międzywydziałowe Indywidualne Studia Humanistyczne, Uniwersytet Śląski, Katowice.
Google Scholar
Gajewski, Antoni, redaktor (1998) Kobieta, sport, zdrowie. Warszawa: Polskie Stowarzyszenie Sportu Kobiet.
Google Scholar
Gwóźdź, Andrzej, redaktor (2003) Media – eros – przemoc. Sport w czasach popkultury. Kraków: Universitas.
Google Scholar
Hartmann, Douglas (2003) “What can we learn from sport if we take sport seriously as a racial force? Lessons from C. L. R. James’s »Beyond a Boundary«.” Ethnic and Racial Studies. 26 (3): 451-483.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1080/0141987032000067282
Heinemann, K. (1990) Wprowadzenie do socjologii sportu. Warszawa: COM.
Google Scholar
Kłodecka–Różalska, Jadwiga, redaktor (2003) Sportsmenka – kobietą sukcesu. Korzyści i bariery aktywności sportowej kobiet. Warszawa: Polskie Stowarzyszenie Sportu Kobiet i Instytut Sportu w Warszawie.
Google Scholar
Konecki, Krzysztof (2000) Studia z metodologii badań jakościowych. Teoria ugruntowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar
Mikołajczyk, Maria (1998) „Psychologiczne przejawy zróżnicowania płci” S. 56-77 w Kobieta, sport, zdrowie, (Red.) Antoni Gajewski. Warszawa: Polskie Stowarzyszenie Sportu Kobiet.
Google Scholar
Mikołajczyk, Maria (2003) „Czy sport musi mieć płeć?” S. 24-35 w Sportsmenka – kobietą sukcesu. Korzyści i bariery aktywności sportowej kobiet, (Red.) Jadwiga Kłodecka–Różalska. Warszawa: Polskie Stowarzyszenie Sportu Kobiet i Instytut Sportu w Warszawie.
Google Scholar
Mokrzycki, Edmund (1971) Założenia socjologii humanistycznej. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar
Morse, Margaret (2003) „Sport w telewizji. Powtórka i przedstawienie na ekranie.” S. 21-56 w: Media – eros – przemoc. Sport w czasach popkultury, (Red.) Andrzej Gwóźdź. Kraków: Universitas.
Google Scholar
Nowak, Piotr (2006-2007) „Socjologia sportu.” Cykl wykładów w Instytucie Socjologii Uniwersytetu Jagiellońskiego, październik 2006 – luty 2007, Kraków, Polska.
Google Scholar
Rose, Ava i James Frieman (2003) „Sport telewizyjny jako zmas(s)kulinizowany kult dystrakcji.” S. 57-78 w: Media – eros – przemoc. Sport w czasach popkultury, (Red.) Andrzej Gwóźdź. Kraków: Universitas.
Google Scholar
Sage, G. H. (1970) Sport & American Society: Selected Readings. Masachusettes: Adison Wesley Publishing Company.
Google Scholar
Schneider, Manfred (2003) „Erotyka sportu telewizyjnego” S. 79-94 w: Media – eros – przemoc. Sport w czasach popkultury, (Red.) Andrzej Gwóźdź. Kraków: Universitas.
Google Scholar
Skuła-Kwaśniewicz, Halina (1991) Sport zawodniczy a style życia. Studium socjologiczne kobiet czynnych w sporcie. Kraków: Akademia Wychowania Fizycznego im. Bronisława Czecha w Krakowie.
Google Scholar
Starosta, Włodzimierz (2003) „W poszukiwaniu uzasadnień dla podziału dyscyplin sportu na męskie i żeńskie” S. 207-213 w Sportsmenka – kobietą sukcesu. Korzyści i bariery aktywności sportowej kobiet, (Red.) Jadwiga Kłodecka-Różalska. Warszawa: Polskie Stowarzyszenie Sportu Kobiet i Instytut Sportu w Warszawie.
Google Scholar
Sztompka, Piotr (2006) „Sociology of Everyday Life.” Cykl wykładów w Instytucie Socjologii Uniwersytetu Jagiellońskiego, luty – czerwiec 2006, Kraków, Polska.
Google Scholar
Veblen, Thorstein (1971) Teoria klasy próżniaczej. Przełożyli J. i K. Zagórscy. Warszawa: PWN.
Google Scholar
Weinberg R. S. i D. Gould (1995) Foundations of Sport and Exercises Psychology. Champaign: Human Kinetics Publishers, Inc.
Google Scholar
Wyżnikiewicz-Kopp, Zdzisława (1995) „Image sportu kobiet.” w Sport w życiu kobiety, red. Zofia Żukowska. Warszawa: Polskie Stowarzyszenie Sportu Kobiet i Katedra Nauk Humanistycznych Akademii Wychowania Fizycznego J. Piłsudskiego.
Google Scholar
Zachara, Krzysztof (1995) „Kulturowe znaczenie sportu kobiet” w Sport w życiu kobiety, red. Zofia Żukowska. Warszawa: Polskie Stowarzyszenie Sportu Kobiet i Katedra Nauk Humanistycznych Akademii Wychowania Fizycznego J. Piłsudskiego.
Google Scholar
Znaniecki, Florian (1988) Wstęp do socjologii. Warszawa: PWN.
Google Scholar
Znaniecki, Florian (2001) Socjologia wychowania. Warszawa: PWN.
Google Scholar
Żukowska, Zofia, redaktor (1995) Sport w życiu kobiety. Warszawa: Polskie Stowarzyszenie Sportu Kobiet i Katedra Nauk Humanistycznych Akademii Wychowania Fizycznego J. Piłsudskiego.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.