Gdzie jest teatr? Czyj jest teatr? O sytuowaniu instytucji teatralnych. Badania eksploracyjne

Marek Krajewski; Maciej Frąckowiak

doi:10.18778/1733-8069.17.3.02

Autor

Marek Krajewski Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Poznań https://orcid.org/0000-0003-1555-7234
Maciej Frąckowiak Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Poznań https://orcid.org/0000-0003-3802-1184

DOI:

https://doi.org/10.18778/1733-8069.17.3.02

Słowa kluczowe:

socjologia sztuki, teoria pola, instytucje teatralne, COVID-19, sytuowanie

Abstrakt

Artykuł oparty jest na wynikach ogólnopolskich badań dotyczących strategii działania polskich instytucji teatralnych w pandemii, realizowanych w okresie lockdownu. Badań, które – jak się okazało – dostarczyły także danych pozwalających formułować szersze wnioski. Celem artykułu jest odtworzenie wyobrażeń, jakie na temat roli, znaczenia i zróżnicowania pola teatralnego mają osoby kierujące tego typu instytucjami. Dodatkowym celem jest konceptualizacja pojęcia sytuowania, by w ten sposób lepiej dostrzec znaczenie, jakie dla funkcjonowania relacji tworzących pole teatralne ma postrzeganie ich przez aktorów, którzy w nim uczestniczą. Posługując się kategorią sytuowania w interpretacji treści przeprowadzonych wywiadów jakościowych, wskazujemy między innymi na obecne w wypowiedziach naszych rozmówców, kontrastujące ze sobą modele myślenia o instytucjach teatralnych (menadżerski i autorski), przywiązanie do tradycyjnej roli teatru na tle innych sztuk, a także na szczególną rolę bezpieczeństwa jako kluczowego wymiaru różnicującego pozycję teatru w rzeczywistości społecznej.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Biogramy autorów

Marek Krajewski - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Poznań

Marek Krajewski, socjolog, profesor zwyczajny, kierownik Zakładu Teorii i Badań Praktyk Społecznych na Wydziale Socjologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Autor wielu artykułów i książek na temat kultury materialnej, edukacji kultowej oraz zachowań zbiorowych. Inicjator projektów „Niewidzialne Miasto” oraz „Archiwum Badań nad Życiem Codziennym”. Współtwórca programu edukacji kulturowej „Bardzo Młoda Kultura”. Obecnie kieruje przedsięwzięciem badawczym „Życie codzienne Polaków w czasie pandemii wirusa SARS-CoV-2 i po jej zakończeniu. Przeobrażenia praktyk i społecznych oczekiwań”.

Maciej Frąckowiak - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Poznań

Maciej Frąckowiak, socjolog, adiunkt w Zakładzie Teorii i Badań Praktyk Społecznych na Wydziale Socjologii Uniwersytetu im Adama Mickiewicza w Poznaniu oraz wykładowca w Katedrze Wzornictwa Uniwersytetu SWPS. Autor publikacji i uczestnik wielu projektów badawczych z obszaru socjologii miasta i architektury, polskiego pola kultury oraz przestrzeni pogranicza. Aktualnie bierze udział w międzynarodowym projekcie „De-Re-Bord” (gdzie bada przestrzeń polsko-niemieckiego pogranicza) oraz przedsięwzięciu „Życie codzienne Polaków w czasie pandemii wirusa SARS-CoV-2 i po jej zakończeniu. Przeobrażenia praktyk i społecznych oczekiwań”.

Bibliografia

Adamiecka-Sitek Agata, Keil Marta, Stokfiszewski Igor (2019) Feminizacja – demokracja – praca. W stronę uspołecznionej instytucji kultury. „Didaskalia”, nr 153, s. 2−10.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.33226/0032-6186.2019.11.1

Babbie Earl (2008) Podstawy badań społecznych. Przełożyli Witold Betkiewicz i in. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Babicka Maria, Dutkiewicz Marek (2021) Tego się jedną pandemią tak łatwo nie przerwie. Raport z badań teatru amatorskiego w czasie pandemii. Warszawa: Instytut Teatralny.
Google Scholar

Balme Chritopher (2016) The Cambridge introduction to theatre studies. Cambridge: Cambridge University Press.
Google Scholar

Bargielski Micha i in. (2021) O sytuacji pracownic i pracowników teatrów. Warszawa: Instytut Teatralny.
Google Scholar

Becker Howard Saul (2012) Art Worlds. Berkeley, London: University of California Press.
Google Scholar

Bourdieu Pierre (2001) Reguły sztuki. Geneza i struktura pola literackiego. Przełożył Artur Zawadzki. Kraków: Universitas.
Google Scholar

Bürger Peter (2006) Teoria awangardy. Przełożyła Jadwiga Kita-Huber. Kraków: Universitas.
Google Scholar

Cottington David (2017) Sztuka nowoczesna. Przełożył Jarosław Pawłowski. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar

Ćwikła Małgorzata i in. (2021) Krytyka teatralna w Polsce w czasie pandemii COVID-19. Warszawa: Instytut Teatralny https://www.instytut-teatralny.pl/upload/files/Instytut%20Teatralny%20-%20Raport%20-%20Krytyka%20teatralna%20w%20Polsce%20w%20czasie%20pandemii%20Covid-19(1).pdf [dostęp 30 marca 2021 r.].
Google Scholar

Dickie Georg (1997) The art circle: a theory of art. Evanston: Chicago Spectrum Press.
Google Scholar

Dudzik Wojciech (2007) Świadomość teatru: polska myśl teatralna drugiej połowy XX wieku. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Fiske John (2008) Wprowadzenie do badań nad komunikowaniem. Przełożyła Aleksandra Gierczak. Wrocław: Astrum.
Google Scholar

Fox Dorota, Głowacka Aneta (2020) Dyrektor odchodzi, zespół zostaje. „Zarządzanie Kulturą”, t. 21, nr 2 (2020), s. 91–106.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.4467/20843976ZK.20.009.12162

Fox J. Nick, Alldred Pam (2017) Sociology and the new materialism. London: Sage.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.4135/9781526401915

Freebody Kelly i in. (2018) Applied Theatre: Understanding Change. Springer International Publishing.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-319-78178-5

Gibbs Graham (2011) Analizowanie danych jakościowych. Przełożyła Maja Brzozowska-Brywczyńska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Giddens Anthony (2003) Stanowienie społeczeństwa. Zarys teorii strukturacji. Przełożył Stefan Amsterdamski. Poznań: Zysk i S-ka.
Google Scholar

Grotowski Jerzy (1999) Teksty z lat 1965–1969. Wrocław: Wiedza o Kulturze.
Google Scholar

Groys Boris (2013) Art Power. Cambridge: The MIT Press.
Google Scholar

Hanna Sameh (2016) Bourdieu in translation studies: The socio-cultural dynamics of Shakespeare translation in Egypt. London: Routledge.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.4324/9781315753591

Ilczuk Dorota (2021) Artystki i artyści teatru w czasie COVID-19. Warszawa: Instytut Teatralny https://www.instytut-teatralny.pl/upload/files/Artystki%20i%20arty%C5%9Bci%20teatru%20w%20czasach%20COVID-19(2).pdf [dostęp 30 marca 2021 r.].
Google Scholar

Ingraham Mary I., So Joseph K., Moodley Roy (2015) Opera in a Multicultural World: Coloniality, Culture, Performance. London: Routledge.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.4324/9781315696065

Irvine Annie (2011) Duration, Dominance and Depth in Telephone and Face-to-Face Interviews: A Comparative Exploration. „International Journal of Qualitative Methods”, vol. 10, no. 3, s. 202–-220.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1177/160940691101000302

Jawłowska Aldona (1988) Więcej niż teatr. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Google Scholar

Kietlińska Bogna (2021) Publiczność teatralna w czasie pandemii. Warszawa: Instytut Teatralny.
Google Scholar

Kosiński Dariusz (2015) Teatr publiczny – azyl pod napięciem. 250 lat teatru publicznego w Polsce http://www.250teatr.pl/idea,teatr_publiczny_azyl_pod_napieciem.html [dostęp 9 sierpnia 2020 r.].
Google Scholar

Krajewski Marek, Frąckowiak Maciej (2021) W poszukiwaniu strategii. Działania instytucji teatralnych w czasie pandemii. Warszawa: Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego http://wydawnictwo.instytut-teatralny.pl/zarzadzanie-kultura/14542-w-poszukiwaniu-strategii-dzialania-instytucji-teatralnych-w-czasie-pandemii.html [dostęp 23 lipca 2020 r.].
Google Scholar

Kubina Lukáš, Musilova Martina (2018) The world as a symbolic interaction: symbolic interactionism as a starting point for the research of the theatricality of public events. „Theatralia: revue současného myšlení o divadelní kultuře”, vol. 21, no. 1, s. 9–32.
Google Scholar

Lazaroo Natalie, Ishak Izzaty (2019) The tyranny of emotional distance?: Emotion/al work and emotional labour in applied theatre projects. „Applied Theatre Research”, vol. 7, no. 1, s. 67–77.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1386/atr_00006_1

Leach Robert (2013) Theatre studies: the basics. London, New York: Routledge.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.4324/9780203766675

Levanon-Mordoch Ester (2008) The “Slut” and the “Mistress”, Gender and Ethnic Stereotypes: The Female Immigrant Representation in Two Selected Israeli Plays. „The International Journal of Interdisciplinary Social Sciences: Annual Review”, vol. 3, no. 2, s. 87–94.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18848/1833-1882/CGP/v03i02/52521

Mutibwa Daniel H. (2016) The Entwinement of Politics, Arts, Culture, and Commerce in Staging Social and Political Reality to Enhance Democratic Communication. „International Journal of Communication”, no. 10, s. 5997–6016.
Google Scholar

North Michel (2015) Novelty: a history of the new. Chicago: University of Chicago Press.
Google Scholar

Serino Marco, D’Ambrosio Daniela, Ragozini Giancarlo (2016) Bridging social network analysis and field theory through multidimensional data analysis: The case of the theatrical field. „Poetics”, vol. 62, s. 66–80.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/j.poetic.2016.12.002

Shevtsova Maria (2002) Appropriating Pierre Bourdieu’s “Champ” and “Habitus” for a Sociology of Stage Productions. „Contemporary Theatre Review”,vol. 12, no. 3, s. 35–66.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1080/10486800208568683

Shevtsova Maria (2011) Socjologia teatru: problemy i perspektywy. „Performer”, nr 5 https://grotowski.net/performer/performer-5/socjologia-teatru-problemy-i-perspektywy [dostęp 8 sierpnia 2020 r.].
Google Scholar

Shevtsova Maria (2017) Interdisciplinary Approaches and the Sociology of Theatre Practices. „Culture Teatrali”, no. 26. s. 70–79.
Google Scholar

Skórzyńska Agata (2007) Teatr jako źródło ponowoczesnych spektakli społecznych. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Google Scholar

Smolarska Zofia (2017) Instytucjonalna gastroskopia. Diagnoza teatru publicznego z perspektywy rzemieślników teatralnych. „Polish Theatre Journal”, nr 1–2 http://www.polishtheatrejournal.com/index.php/ptj/article/view/93/619 [dostęp 2 sierpnia 2020 r.].
Google Scholar

Suzuki Tadashi (2012) Czym jest teatr? Przełożyła Anna Sambierska. Wrocław: Instytut im. Jerzego Grotowskiego.
Google Scholar

Szakolczai Arpad (2015) The Theatricalisation of the Social: Problematising the Public Sphere. „Cultural Sociology”, vol. 9 no. 2, s. 220–239.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1177/1749975514566661

Tepe Markus S., Vanhuysse Pieter (2014) A vote at the opera? The political economy of public theaters and orchestras in the German states. „European Journal of Political Economy”, vol. 36(C), s. 254–273.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/j.ejpoleco.2014.09.003

Tyszka Juliusz (2003) Teatr Ósmego Dnia - pierwsze dziesięciolecie (1964−1973): W głównym nurcie przemian teatru studenckiego w Polsce i teatru poszukującego na świecie. Poznań: Kontekst.
Google Scholar

Zimnica-Kuzioła Emilia (2018) Społeczny świat teatru: areny polskich publicznych teatrów dramatycznych. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar