Kryminał muzyczny? Refleksje na marginesie powieści kryminalnych Jana Antoniego Homy

Maria Berkan-Jabłońska

doi:10.18778/1505-9057.52.15

Autor

Maria Berkan-Jabłońska Uniwersytet Łódzki, Instytut Filologii Polskiej i Logopedii, Zakład Literatury i Tradycji Romantyzmu; ul. Pomorska 171/173, 90-236 Łódź https://orcid.org/0000-0002-7137-6094

DOI:

https://doi.org/10.18778/1505-9057.52.15

Słowa kluczowe:

powieść kryminalna, relacje między literaturą a muzyką, muzyczność w literaturze, Jan Antoni Homa, muzyka klasyczna

Abstrakt

Artykuł wychodzi od przypomnienia jeszcze dziewiętnastowiecznych związków prozy detektywistycznej i muzyki klasycznej, realizowanych np. w utworach Charlesa Dickensa i Artura Conan Doyle’a. Na tym tle omówione zostają dwie współczesne powieści autorstwa Jana Antoniego Homy: Altowiolista i Ostatni koncert, które na gruncie polskiego piśmiennictwa tworzą odrębny nurt kryminału muzycznego. Dalsza analiza dotyczy wybranych aspektów tychże powieści, decydujących o ich muzycznym charakterze, np.: konstrukcja bohaterów i świat przedstawiony, schemat kompozycyjny, dygresje publicystyczno-eseistyczne. W zakończeniu stawiane jest pytanie o cel, jaki można przypisać wymienionym tekstom, oraz o ich potencjalnego odbiorcę.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Biogram autora

Maria Berkan-Jabłońska - Uniwersytet Łódzki, Instytut Filologii Polskiej i Logopedii, Zakład Literatury i Tradycji Romantyzmu; ul. Pomorska 171/173, 90-236 Łódź

Maria Berkan-Jabłońska- dr hab. prof. UŁ, adiunkt w Zakładzie Literatury i Tradycji Romantyzmu Uniwersytetu Łódzkiego. Zajmuje się literaturą dziewiętnastowieczną, zwłaszcza prozą romantyczną, tradycją kobiecego pisania i rozmaitymi odmianami kultury popularnej tego czasu, choć nie unika też zagadnień związanych z literaturą współczesną, szczególnie nawiązującą do romantyzmu i korespondencji sztuk. Z pasji – badaczka archiwów i miłośniczka kryminałów. Autorka książek: Wizje sztuki w twórczości Zbigniewa Herberta (Łódź 2008), Arystokratka i biedermeier. Rzecz o Gabrieli z Güntherów Puzyninie (Łódź 2015); współredaktor tomów Mickiewicz wielu pokoleń twórców, badaczy i czytelników (Łódź 2008), Przygody romantycznego „ja”. Idee – strategie twórcze – rezonanse (Poznań 2012), redaktorka numerów tematycznych: Nie–do–czytane. Polski dramat romantyczny, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica” 2015, nr 1(27); Kryminał w XIX wieku, XIX wiek w kryminale, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica” 2018, nr 4(50).

Bibliografia

Biała Alina, Literatura i muzyka. Korespondencje sztuk, Wydawnictwo Szkolne PWN, Warszawa–Bielsko-Biała 2011.
Google Scholar

Biłas-Pleszak Ewa, Słowa jak klawisze – o muzyczności Preludiów Peera Hultberga, w: Literatura – muzyka. O postrzeganiu związków muzyki z literaturą, red. Wojciech Piotrowski, Wydawnictwo Astra; Wydawnictwo Naukowe Piotrkowskie, Łódź [Piotrków Trybunalski] 2011, s. 181–195.
Google Scholar

Conan Doyle Arthur, Księga wszystkich dokonań Sherlocka Holmesa, przeł. z ang. Anna Krochmal & Robert Kędzierski, Marta Domagalska, Zofia Wawrzyniak, wyd. 3, Wydawnictwo Rea, Warszawa 2014.
Google Scholar

Dalhaus Carl, Estetyka muzyki, przeł. z jęz. niem., wstępem i przypisami opatrzył Zbigniew Skowron, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2007.
Google Scholar

Dickens Charles, Tajemnica Edwina Drooda, tłum. Jan Stanisław Zaus, Wydawnictwo Replika, Zakrzewo 2010.
Google Scholar

Glosariusz terminów muzycznych, wybór haseł i opracowanie edycji: Janusz Jusiak http://bacon.umcs.lublin.pl/~jjusiak/dokumenty/konwersatoria/GlosariuszMuzyczny.pdf [dostęp: 31.07.2018].
Google Scholar

Hejmej Andrzej, Muzyczność dzieła literackiego, Wydawnictwo Funna, Wrocław 2001.
Google Scholar

Hejmej Andrzej, Muzyka w literaturze. Perspektywy komparatystyki interdyscyplinarnej, Universitas, Kraków 2012.
Google Scholar

Homa Jan Antoni, Altowiolista, Wydawnictwo SOL, Warszawa 2009.
Google Scholar

Homa Jan Antoni, Ostatni koncert, Wydawnictwo Mg, Warszawa 2012.
Google Scholar

Jusiak Janusz, Między zdarzeniem dźwiękowym a znaczeniem. Szkice z filozofii muzyki, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2013.
Google Scholar

Makowiecki Tadeusz, Muzyka w twórczości Wyspiańskiego, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Toruń 1955.
Google Scholar

Marek Tadeusz, Schubert, Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Kraków 1974.
Google Scholar

Piotrowski Wojciech, Muzyka Fryderyka Chopina w literackich kreacjach poetów polskich (C. Norwid, K.I. Gałczyński, M. Jachimowicz), w: Literatura – muzyka. O postrzeganiu związków muzyki z literaturą, red. Wojciech Piotrowski, Wydawnictwo Astra; Wydawnictwo Naukowe Piotrkowskie, Łódź [Piotrków Trybunalski] 2011, s. 237–254.
Google Scholar

Słojewska Ilona, Muzyka i słowa; on-line: http://www.teatrdlawas.pl/artykuly/819-muzyka-i-slowa [dostęp: 10.07.2017].
Google Scholar

Słojewska Ilona, wywiad z Janem Antonim Homą: Próbuję odczytywać znaki rozsiane w różnych punktach codzienności; on-line: http://www.przystan-literacka.pl/index.php?show=3066 [dostęp: 31.07.2017].
Google Scholar

Stachyra Krzysztof, Podstawy muzykoterapii, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2014.
Google Scholar

Stańczyk Antoni, Muzyka i etyka, „Estetyka i krytyka” 7/8 (2/2004–1/2005), s. 87–93.
Google Scholar

Stegmaier Werner, Śmierć i myślenie, „Analiza i Egzystencja” 2006, nr 4 (Z języka niemieckiego przełożył Wojciech Krzymiński. Przekład przejrzeli Jaromir Brejdak i Arkadiusz Chrudzimski), s. 45–64.
Google Scholar

Szagdaj Nadia, Kroniki Klary Schulz. Zniknięcie Sary, Wydawnictwo Bukowy Las, Wrocław 2014.
Google Scholar