26 dywizjon artylerii ciężkiej w latach 1937–1939

Witold Jarno

doi:10.18778/1644-857X.17.01.03

Autor

Witold Jarno Uniwersytet Łódzki, Wydział Filozoficzno-Historyczny, Instytut Historii, Katedra Historii Polski i Świata po 1945 roku https://orcid.org/0000-0002-5845-6057

DOI:

https://doi.org/10.18778/1644-857X.17.01.03

Słowa kluczowe:

Wojsko Polskie, Artyleria Wojska Polskiego, 26 dywizjon artylerii ciężkiej, wojna polsko-niemiecka 1939

Abstrakt

Artykuł opisuje historię mało znanej jednostki artylerii Wojska Polskiego z okresu międzywojennego – 26 dywizjonu artylerii ciężkiej. Jednostka ta powstała jesienią 1937 r. w Skierniewicach na obszarze Okręgu Korpusu nr IV Łódź i została bezpośrednio podporządkowana dowódcy 26 Dywizji Piechoty. Powstanie 26 dywizjonu artylerii ciężkiej było jednym z elementów zwiększania siły ogniowej związków taktycznych piechoty polskiej. Jednak braki w sprzęcie artyleryjskim spowodowały, że do 1939 r. dywizjony artylerii ciężkiej sformowano jedynie w kilku dywizjach piechoty, w tym w 26 Dywizji Piechoty. Zamiast planowanych trzech baterii 26 dywizjon artylerii ciężkiej miał jedynie dwie baterie liczące po trzy działa (w pierwszej baterii armaty 105 mm, a w drugiej baterii haubice 155 mm). Omawiana jednostka została zmobilizowana w marcu 1939 r. Pomimo wielu trudności i braków w wyposażeniu mobilizacja odbyła się sprawnie, a braki uzupełniano w kolejnych tygodniach. W maju 1939 r. 26 dywizjon artylerii ciężkiej został przewieziony koleją do Wielkopolski (wraz z całą 26 Dywizją Piechoty) i podporządkowany dowództwu Armii „Poznań”. W wojnie polsko-niemieckiej wspierał ogniem oddziały własnej dywizji w czasie walk nad Bzurą. W ich trakcie jednostka została rozbita, a większość żołnierzy dostała się do niewoli niemieckiej.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Biogram autora

Witold Jarno - Uniwersytet Łódzki, Wydział Filozoficzno-Historyczny, Instytut Historii, Katedra Historii Polski i Świata po 1945 roku

Witold Jarno (ur. w 1970 r.) – profesor nadzw. doktor habilitowany, zatrudniony w Katedrze Historii Polski i Świata po 1945 r. Instytutu Historii Uniwersytetu Łódzkiego. Absolwent Wydziałów: Filozoficzno-Historycznego (1994) oraz Prawa i Administracji (1998) Uniwersytetu Łódzkiego. Głównymi dziedzinami zainteresowań naukowych są dzieje Polski oraz historia wojskowości polskiej w XX w. Jest autorem wielu artykułów dotyczących tej problematyki oraz monografii: „Okręg Korpusu Wojska Polskiego nr IV Łódź 1918-1939” (Łódź 2001), „Okręg Generalny Wojska Polskiego nr III Kielce w latach 1918-1921” (Łódź 2003), „Strzelcy Kaniowscy w latach 1919-1939” (Warszawa 2004), „1 Dywizja Strzelców Armii Generała Hallera w latach 1918-1919” (Łódź 2006), „Garnizon Łódzki Wojska Polskiego 1918-1939 (Toruń 2008, współautor), „Terytorialne władze wojskowe w Polsce w latach 1945-1949. Organizacja i działalność okręgów wojskowych” (Łódź 2011), „13 Dywizja Piechoty w wojnie 1939 roku” (Warszawa 2012), „10 Dywizja Piechoty w wojnie 1939 roku (Pruszków 2016 – współautor), „Obchody Milenium w diecezji łódzkiej (1966-1967)” (Łódź 2017 – współautor) oraz współredaktor monografii „Budownictwo wojskowe w Łodzi” (Łódź 2016).

Bibliografia

26 dac, sygn. I.322.60. [Centralne Archiwum Wojskowe (Wojskowe Biuro Historyczne)].
Google Scholar

Akta personalne Kazimierza Kozicza, sygn. 21410. [Centralne Archiwum Wojskowe (Wojskowe Biuro Historyczne)].
Google Scholar

Departament Artylerii MSWojsk., sygn. I.300.34. [Centralne Archiwum Wojskowe (Wojskowe Biuro Historyczne)].
Google Scholar

Departament Kawalerii MSWojsk., sygn. I.300.30. [Centralne Archiwum Wojskowe (Wojskowe Biuro Historyczne)].
Google Scholar

Departament Piechoty MSWojsk., sygn. I.300.28. [Centralne Archiwum Wojskowe (Wojskowe Biuro Historyczne)].
Google Scholar

Generalny Inspektorat Sił Zbrojnych, sygn. I.302.4. [Centralne Archiwum Wojskowe (Wojskowe Biuro Historyczne)].
Google Scholar

Kampania wrześniowa, sygn. II.3.13 i II.3.29. [Centralne Archiwum Wojskowe (Wojskowe Biuro Historyczne)].
Google Scholar

Oddział I SG, sygn. I.303.3. [Centralne Archiwum Wojskowe (Wojskowe Biuro Historyczne)].
Google Scholar

Oddział IV SG, sygn. I.303.7. [Centralne Archiwum Wojskowe (Wojskowe Biuro Historyczne)].
Google Scholar

Zieliński H., Zarys kroniki 26 DP, sygn. II.3.85 (sygnatura dawna). [Centralne Archiwum Wojskowe (Wojskowe Biuro Historyczne)].
Google Scholar

Rybka R., Stepan K., Najlepsza broń. Plan mobilizacyjny „W” i jego ewolucja, Warszawa 2010.
Google Scholar

Rybka R., Stepan K., Rocznik Oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939 r., Kraków 2006.
Google Scholar

Wojskowe teki archiwalne, t. II (Mobilizacja marcowa 1939. Dokumenty i relacje), red. A. Wesołowski, K. Stepan, Warszawa 2012.
Google Scholar

Zarzycki P., Plan mobilizacyjny „W”. Wykaz oddziałów zmobilizowanych na wypadek wojny, Pruszków 1997.
Google Scholar

Błagowieszczański I., Artyleria Wojska Polskiego w latach 1918–1939, cz. 1, „Wojskowy Przegląd Historyczny” 1974, R. XIX, nr 1, s. 258–295.
Google Scholar

Ciechanowski K., Armia „Pomorze” 1939, Warszawa 1982.
Google Scholar

Cieplewicz M., Stawecki P., Wojskowość polska w latach 1921–1926, [w:] Zarys dziejów wojskowości polskiej w latach 1864–1939, red. P. Stawecki, Warszawa 1990, s. 393–498.
Google Scholar

Encyklopedia techniki wojskowej, red. J. Modrzewski, Warszawa 1987.
Google Scholar

Galster K., Księga pamiątkowa artylerii polskiej 1914–1939, Londyn 1975.
Google Scholar

Grzelak C., Stańczyk H., Kampania polska 1939 roku. Początek II wojny światowej, Warszawa 2005.
Google Scholar

Jagiełło Z., Piechota Wojska Polskiego 1918–1939, Warszawa 2005.
Google Scholar

Jarno W., Okręg Korpusu Wojska Polskiego nr IV Łódź 1918–1939, Łódź 2001.
Google Scholar

Jarno W., Skierniewicka 26 Dywizja Piechoty w latach 1921–1939. Organizacja, wyszkolenie i życie codzienne, „Mars” 2001, t. X, s. 93–124.
Google Scholar

Jurga T., Obrona Polski 1939, Warszawa 1990.
Google Scholar

Jurga T., Plan „Zachód”. Próba analizy operacyjnej, „Myśl Wojskowa” 1968, R. XIX, nr 9, s. 65–77.
Google Scholar

Kozłowski E., Wojsko Polskie 1936–1939. Próby modernizacji i rozbudowy, Warszawa 1964.
Google Scholar

Łoś R., Artyleria polska 1914–1939, Warszawa 1991.
Google Scholar

Pawłowski T., Uwaga! Czołgi! Przygotowanie do obrony przeciwpancernej w Wojsku Polskim w latach trzydziestych XX wieku, Toruń 2006.
Google Scholar

Piwowarski E., Przebieg i wyniki częściowej mobilizacji alarmowej z 23 marca 1939 r., „Wojskowy Przegląd Historyczny” 1995, R. XL, nr 1–2, s. 99–119.
Google Scholar

Polskie Siły Zbrojne w drugiej wojnie światowej, t. I (Kampania wrześniowa 1939 r.), cz. 1 (Polityczne i wojskowe położenie Polski przed wojną), Londyn 1951.
Google Scholar

Rezmer W., Armia „Poznań” 1939, Warszawa 1992.
Google Scholar

Rzepniewski A., Wojsko Polskie wobec perspektywy zagrożenia wojennego 1935–1939, [w:] Zarys dziejów wojskowości polskiej w latach 1864–1939, red. P. Stawecki, Warszawa 1990, s. 592–762.
Google Scholar

Stawecki P., Polityka wojskowa Polski 1921–1926, Warszawa 1981.
Google Scholar

Walczak W., 37 Pułk Piechoty, Warszawa 1991.
Google Scholar

Wyszczelski L., W obliczu wojny. Wojsko Polskie 1935–1939, Warszawa 2008.
Google Scholar

Zaloga S., Polska 1939. Blitzkrieg, Poznań 2009.
Google Scholar

Zgórniak M., Możliwości wojenne Niemiec i Polski w 1939 r., „Wojskowy Przegląd Historyczny” 1989, R. XXXIV, nr 3, s. 94–107.
Google Scholar