Badanie dyskursu użytkowników języka polskiego z diagnozą afazji mieszanej

Abstrakt

W literaturze wciąż obserwuje się niedostatek empirycznych badań naukowych, które w zgodzie z założeniami Międzynarodowej Klasyfikacji Funkcjonowania, Niepełnosprawności i Zdrowia (ICF) koncentrowałyby się na analizach spójności dyskursu osób dotkniętych afazją, dlatego ich kontynuacja wydaje się mieć istotne znaczenie. W niniejszym artykule zaprezentowano wyniki badań mające na celu ukazanie spójności mowy i jej zaburzeń, a także gramatycznych i leksykalnych środków dyskursu stosowanych przez pacjentów z afazją mieszaną w odniesieniu do typu afazji, jej nasilenia i gatunku dyskursu, a także do wypowiedzi osób zdrowych. Mowę swobodną oraz dyskurs opisowy, narracyjny i proceduralny zbierano z wykorzystaniem zadań i skryptów międzynarodowej bazy danych AphasiaBank. Po dokonaniu transkrypcji i kodowania wypowiedzi badanych w celu zidentyfikowania i opisania środków spójności poddano je analizie jakościowej. Analiza ilościowa obejmowała pomiar liczby środków kohezyjnych i ich zróżnicowania. Wyniki badań potwierdzają dotychczasowe ustalenia dotyczące nadprodukcji mowy pacjentów z afazją mieszaną z komponentem czuciowym, która nie oznacza, że komunikowane przez nich treści są bardziej zrozumiałe niż pozostałych badanych. Najczęściej obserwowane zaburzenia dyskursu wynikają z występowania parafrazji fonemicznych i semantycznych, a największe trudności wiążą się z użyciem aspektu czasownika. Badania wykazały, że zadania z wykorzystaniem serii obrazków pomagają w utrzymaniu następstwa zdarzeń, a najwięcej zakłóceń realizacyjnych obserwuje się podczas tworzenia swobodnej narracji.