Transfer kulturowy w nauczaniu przekładu a rola nauczyciela

Anna Dunin-Dudkowska

doi:10.18778/0860-6587.21.34

Autor

Anna Dunin-Dudkowska UMCS, Centrum Języka i Kultury Polskiej dla Polonii i Cudzoziemców

DOI:

https://doi.org/10.18778/0860-6587.21.34

Słowa kluczowe:

transfer kulturowy, tłumaczenie/przekład, studia translatoryczne, nauczyciel przekładu, tłumacz

Abstrakt

Pod koniec XX wieku w związku z tzw. zwrotem kulturowym w rozwoju teorii przekładoznawczych tłumacz zaczął być postrzegany jako mediator w komunikacji międzykulturowej. W procesie tłumaczenia dokonuje on interpretacji i przeniesienia doświadczeń z kultury źródłowej do kultury docelowej. Największą trudnością w działalności translatorskiej jest tłumaczenie elementów nieprzekładalnych, dla których poszukuje się najlepszych ekwiwalentów translacyjnych. W takiej sytuacji każdorazowo tłumacz dokonuje wyboru odpowiednich strategii i technik translacyjnych. Wiele problemów powstaje m.in. przy tłumaczeniu terminologii i zjawisk kulturowych funkcjonujących w różnych systemach prawnych, np. nazw spółek kapitałowych, organów zarządzających, umowy spółki. Rolą nauczyciela tłumaczy jest przekazanie informacji realioznawczych i historycznokulturowych, prezentacja wzorców gatunkowych stosownych dokumentów, pokazanie sposobu rozwiązywania trudności translatorskich, kształtowanie wrażliwości w stosunku do zjawisk pozornie identycznych i wskazanie odpowiednich źródeł informacji na temat kultury i socjokultury omawianych kręgów kulturowych.

Bibliografia

Barańczak S., 2004, Ocalone w tłumaczeniu, Kraków.
Google Scholar

Bassnett S., Lefevere A., 1998, Constructing Cultures. Essays on Literary Translation, Clevedon-Philadelphia-Toronto-Sydney-Johannesburg.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.21832/9781800417892

Berezowski L., 2011, Jak czytać i rozumieć dokumenty sądowe w sprawach cywilnych?, Warszawa.
Google Scholar

Bourdieu P., 1990, The Logic of Practice, Stanford.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1515/9781503621749

Bukowski P., Heydel M., 2009, Współczesne teorie przekładu, Kraków.
Google Scholar

Jakobson R., 1959, O językoznawczych aspektach przekładu, [w:] Współczesne teorie przekładu, red. P. Bukowski, M. Heydel, 2009, Kraków, s. 41–49.
Google Scholar

Dunin-Dudkowska A., 2010, Akt notarialny jako gatunek wypowiedzi, Lublin.
Google Scholar

Dunin-Dudkowska A., 2013, Gatunki testamentowe jako zwierciadło kultur. Rozważania polsko--amerykańskie, [w:] „Glottodydaktyka – media – komunikacja”, red. I. Dembowska-Wosik, E. Pałuszyńska, „Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców”, nr 20, Łódź, s. 131–140.
Google Scholar

Dunin-Dudkowska A., Testament jako zwierciadło kultur. Polsko-amerykańskie studium komparatystyczne (w druku).
Google Scholar

Fast P., Świeściak A. (red.), 2009, Sztuka przekładu – interpretacje, Katowice–Częstochowa.Gadamer H.G., 2000, Człowiek i język, przeł. K. Michalski, [w:] Gadamer H.G., Rozum, słowo, dzieje, wybór, oprac. i wstęp K. Michalski, przeł. M. Łukasiewicz, K. Michalski, wyd. II, Warszawa, za B. Tokarz, 2009, Przekład, czyli „fuzja horyzontów”, [w:] Sztuka przekładu –interpretacje, red. P. Fast, A. Świeściak, Katowice–Częstochowa.
Google Scholar

House J., 1977, A Model of Translation Quality Assessment, Tübingen.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.7202/003140ar

Jopek-Bosiacka A., 2008, Przekład prawny i sądowy, Warszawa.
Google Scholar

Kierzkowska D., 2002, Kodeks tłumacza przysięgłego z komentarzem, Warszawa.
Google Scholar

Kierzkowska D., 2008, Tłumaczenie prawnicze, Warszawa.
Google Scholar

Lukszyn J., 1993, Tezaurus terminologii translatorycznej, Warszawa.
Google Scholar

Nida E., 1964, Zasady odpowiedniości, [w:] Współczesne teorie przekładu, red. P. Bukowski, M. Heydel, 2009, Kraków, s. 51–69.
Google Scholar

Ricoeur P., 1989, Język, tekst, interpretacja, wybór i wstęp K. Rosner, przeł. P. Graff i K. Rosner, Warszawa, s. 156–187.
Google Scholar

Spivak G.,1993, Polityka przekładu, [w:] Współczesne teorie przekładu, s. 403–427.
Google Scholar

Tokarz B., 2009, Przekład, czyli „fuzja horyzontów”, [w:] Sztuka przekładu – interpretacje, red. P. Fast, A. Świeściak, Katowice–Częstochowa.
Google Scholar

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (DzU z 1964 r., nr 16, poz. 93).
Google Scholar

Ustawa z dnia 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (DzU z 2000 r., nr 94, poz. 1037).
Google Scholar

Venuti L., 1997, The Translator’s Invisibility: A History of Translation, Routledge.
Google Scholar

Vinay J.P., Darbelnet J., 1995, Comparative Stylistics of French and English: A Methodology for Translation, Amsterdam/Philadelphia.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1075/btl.11