Rośliny starych lasów w wyspach leśnych na obszarze gminy Uniejów

Błażej Chmielecki; Leszek Kucharski

doi:10.18778/2299-8403.12.01

Authors

Błażej Chmielecki Uniwersytet Łódzki https://orcid.org/0009-0003-4881-0571
Leszek Kucharski Uniwersytet Łódzki, Wydział Biologii i Ochrony Środowiska, Katedra Biogeografii, Paleoekologii i Ochrony Przyrody https://orcid.org/0000-0002-0275-4047

DOI:

https://doi.org/10.18778/2299-8403.12.01

Keywords:

indicator plant species, ancient woodland, forest islands, Uniejów municipality

Abstract

Uniejów agricultural landscapes dominate in the Uniejów municipality as farmland takes up more than 80% of the area, while woodland constitutes only 10.6% and is reduced to separate small wooded patches (islands) with anthropogenically impaired flora. No larger forest tracts survived there. In the years 2021–2022, the flora of 33 randomly chosen forest islands (less than 10 ha) was examined and listed, focusing particularly on species belonging to the group of “ancient woodland indicators”. Altogether 21 species of plants typical of old forests were identified in the area, out of which 10 species were found in the “richest” forest patch and only two in the poorest one. Generally, forest islands in the Uniejów municipality contain few species confined to old forests. The islands represent mostly recent secondary woods on the formerly agricultural land.

Author Biographies

Błażej Chmielecki, Uniwersytet Łódzki

dr, absolwent kierunku ochrona środowiska i Studium Doktoranckiego Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Łódzkiego, ul. Banacha 1/3, 90-237 Łódź, lekarz rodzinny pracujący w NZOZ Salus w Uniejowie, ul. Orzechowa 2

Leszek Kucharski, Uniwersytet Łódzki, Wydział Biologii i Ochrony Środowiska, Katedra Biogeografii, Paleoekologii i Ochrony Przyrody

dr hab., prof. UŁ, Uniwersytet Łódzki, Wydział Biologii i Ochrony Środowiska, Katedra Biogeografii, Paleoekologii i Ochrony Przyrody, ul. Banacha1/3, 90-237 Łódź, obecnie emeryt

References

Cofta-Broniewska A., Kośko A., Historia pierwotna społeczeństw Kujaw, Seria C, t. 25, Poznań 1982.
Google Scholar

Dąbrowska-Prot E., Ekologiczne problemy wysp środowiskowych w krajobrazie ze szczególnym uwzględnieniem wysp leśnych [w:] J. Banaszak (red.), Ekologia wysp leśnych, Bydgoszcz 1998.
Google Scholar

Dupouey J.L., Dambrin E., Laffite J.D., Moares C., Irreversible impact of past land use on forest soils and biodiversity „Ecology” 2002, vol. 83 (11), s. 2978–2984.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1890/0012-9658(2002)083[2978:IIOPLU]2.0.CO;2

Dzwonko Z., Rośliny runa wskaźnikami pochodzenia i przemian lasów, „Studia i Materiały CEPL w Rogowie” 2015, nr 17 (41,1), s. 27–37.
Google Scholar

Dzwonko Z., Loster S., Distribution of vascular plant species in small woodlands on the western Carpathian foothills, „Oikos” 1989, vol. 56, s. 77–86.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.2307/3566089

Dzwonko Z., Loster S., Species richness and seed dispersal to secondary woods in southern Poland. „Journal of Biogeography” 1992, vol. 19, s. 195–204.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.2307/2845505

Dzwonko Z., Loster S., Species richness of small woodlands on the western Carpathian foothills, „Vegetatio” 1988, vol. 76, s. 15–27.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1007/BF00047384

Dzwonko Z., Loster S., Wskaźnikowe gatunki roślin starych lasów i ich znaczenie dla ochrony przyrody i kartografii roślinności. „Prace Geograficzne” 2001, nr 178, s. 120–132.
Google Scholar

Ellenberg H., Weber H.E., Düll R., Wirth V., Werner W., Paulißen D., Zeigerwerte von Pflanzen in Mitteleuropa, „Scripta Geobotanica” 1992, vol. 18, s. 1–248.
Google Scholar

Fudali E., Koszelnik-Leszek A., Tomaszewska K., Podlaska M., Pruchniewicz D., Gatunki roślin wskaźnikowych starych lasów we florze wysp leśnych na terenach rolniczych południowo-zachodniej Polski, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu: Biologia i Hodowla Zwierząt” 2015, nr 78 (610), s. 15–34.
Google Scholar

Gèhu J.M., Étude phytocoenotique analytique et globale de l’ensemble des vases et prés salés et saumátres de la façade atlantique française: Rapport de synthèse. Rapport de synthèse, L’université de Lilleet Station de Phytosociologie, Bailleeul 1979.
Google Scholar

Hermy M., Honnay O., Firbank L., Grashof-Bokdam C., Lawesson J.E., An ecological comparison between ancient and other forest plant species of Europe, and the implications for forest conservation, „Biological Conservation” 1999, vol. 91, p. 9–22.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/S0006-3207(99)00045-2

Honnay O., Degroote B., Hermy M., Ancient forest plant species in Western Belgium: a species list and possible ecological mechanisms, „Belgian Journal of Botany” 1998, vol. 130 (2), p. 139–154.
Google Scholar

Kobojek E., Położenie fizycznogeograficzne miasta i gminy Uniejów, „Biuletyn Uniejowski” 2012, t. 1, s. 9‒22.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/2299-8403.01.01

Kondracki J., Geografia regionalna Polski, Warszawa 1998.
Google Scholar

Loster S., Dolina Wierzbanówki: 8. Ocena flory za pomocą wskaźników liczbowych, „Zeszyty Naukowe UJ, Prace Botaniczne” 1985, nr 13, s. 29–51.
Google Scholar

Mapy Wojskowego Instytutu Geograficznego 1:100 000, ark. Koło P40 S27, Łęczyca P40 S28, Ozorków P41, S28, C34 Uniejów, Instytut Wojskowo-Geograficzny, Warszawa 1921–1930.
Google Scholar

Matuszkiewicz J.M., Kowalska A., Kozłowska A., Roo-Zielińska E., Solon J., Differences in plant species composition, richness and community structure in ancient and post-agricultural pine forests in central Poland, „Forest Ecology and Management” 2013, vol. 310, s. 567–576.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/j.foreco.2013.08.060

Matuszkiewicz W., Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa 2005.
Google Scholar

Mirek Z., Piękoś-Mirkowa H., Zając A., Zając M., Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski, Kraków 2002.
Google Scholar

Olaczek R., Park w Uniejowie – zagadnienie regeneracji naturalnego zespołu roślinnego, „Acta Universitatis Lodzensis” 1976, ser. II, nr 2, s. 81–107.
Google Scholar

Oraczewska A., Wykorzystanie historycznych źródeł kartograficznych we współczesnych badaniach z zakresu ekologii lasu, „Problemy Ekologii Krajobrazu” 2009, nr 23, s. 155–160.
Google Scholar

Peterken G.F., A method for assessing woodland flora for conservation using indicator species. „Biological Conservation” 1974, vol. 6, p. 239–245.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/0006-3207(74)90001-9

Poławski Z.F., Zmiany użytkowania ziemi w Polsce w ostatnich dwóch stuleciach. „Teledetekcja Środowiska” 2009, nr 42, s. 69–82.
Google Scholar

Pospieszny Ł., Neolit i epoka brązu w Europie Środkowej w świetle poznańskich badań na cmentarzyskach, „Folia Prehistorica Posnaniensia” 2013, nr 18, s. 235‒245.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.14746/fpp.2013.18.13

Rocznik Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa 2022.
Google Scholar

Rocznik Statystyczny Województwa Łódzkiego. Urząd Statystyczny w Łodzi, Łódź 2022.
Google Scholar

Smólski S., Dziewięć wieków człowieka z lasem na ziemiach polskich, „Sylwan” 1967, nr 111 (6–7), s. 81–90.
Google Scholar

Szwed W., Sikorski P., Rodziewicz A., Sikorska D., Wierzba M., „Ancient forest” plant species as ecological indicators of woodland condition in parks and their implications for park restoration, „Rocznik Polskiego Towarzystwa Dendrologicznego” 2009, nr 57, s. 15–22.
Google Scholar

Wasilewska A., Problemy synantropizacji wysp leśnych w krajobrazie rolniczym [w:] J. Banaszak (red.), Ekologia wysp leśnych, Bydgoszcz 1998.
Google Scholar

Woziwoda B, Różnorodność florystyczna różnowiekowych lasów izolowanych w krajobrazie rolniczym Polski Środkowej, a problem zachowania i ochrony rodzimych gatunków leśnych, „Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej” 2006, nr 8 (1), s. 103–109.
Google Scholar

Wulf M., Plant species as indicators of ancient woodland in northwestern Germany „Journal of Vegetation Science” 1997, vol. 8, p. 635–642.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.2307/3237367

http://dziennik.lodzkie.eu/WDU_E/2019/2654/oryginal/akt.pdf [dostęp 11.04.2023].
Google Scholar

https://docslib.org/doc/5760001/strategia-rozwoju-gminy-uniejów-na-lata-2013-2020 [dostęp: 11.04.2023].
Google Scholar

https://jbc.bj.uj.edu.pl [dostęp: 31.01.2023].
Google Scholar

https://www.bdl.lasy.gov.pl/portal/mapy [dostęp: 25.04.2023].
Google Scholar