Uczenie się z własnej biografii jako egzemplifikacja biograficznego uczenia się

Elżbieta Dubas

doi:10.18778/2450-4491.04.05

Auteurs

Elżbieta Dubas Uniwersytet Łódzki, Wydział Nauk o Wychowaniu, Zakład Andragogiki i Gerontologii Społecznej

DOI :

https://doi.org/10.18778/2450-4491.04.05

Mots-clés :

uczenie się z własnej biografii, biograficzne uczenie się, badania empiryczne, andragogika, edukacja dorosłych

Résumé

Artykuł odnosi się do wyników projektu dotyczącego badania biografii, realizowanego w latach 2008–2010, pod nazwą „Uczenie się z własnej biografii”. Uczenie się z własnej biografii stanowi egzemplifikację biograficznego uczenia się. Tekst prezentuje wyniki badań projektowych opisujące uczenie się z własnej biografii w perspektywie: ontologicznej, epistemologicznej, metodologicznej i metodycznej; ukazuje człowieka jako istotę biograficzną. Przedstawia proces badania/poznawania własnej biografii oraz proces poznawania (rzeczywistości) poprzez biografię. Prezentuje trzy konteksty rozumienia i doświadczania uczenia się z własnej biografii. Zawiera metodyczne odniesienia dla edukacji dorosłych.

Biographie de l'auteur

Elżbieta Dubas, Uniwersytet Łódzki, Wydział Nauk o Wychowaniu, Zakład Andragogiki i Gerontologii Społecznej

Doktor habilitowany, prof. nadzw. Uniwersytetu Łódzkiego, prodziekan Wydziału Nauk o Wychowaniu UŁ, kierownik Zakładu Andragogiki i Gerontologii Społecznej, główne obszary badawcze mieszczą się w zakresie andragogiki i geragogiki: rozwój i uczenie się osób dorosłych i starszych, badanie biografii.

Références

Alheit P. (1990) Biographizitat als Projekt Der „biographische Ansatz“ in der Erwachsenenbildung, Bremen.
View in Google Scholar

Alheit P. (2011) Podejście biograficzne do całożyciowego uczenia się, „Człowiek – Teraźniejszość – Edukacja”, nr 3 (55), s. 7–21.
View in Google Scholar

Bardziejewska M. (2005) Okres dorastania. Jak rozpoznać potencjał nastolatków? w: Psychologiczne portrety człowieka Praktyczna psychologia rozwojowa, A. I. Brzezińska (red.), Gdańsk, GWP, s. 345–377.
View in Google Scholar

Borowska-Beszta B. (2011a) „Sama sobie tak postanowiłam, bo miałam dosyć takiego życia…[…] Uczenie się z własnej biografii w badaniach andragogicznych w: Uczenie się z (własnej) biografii, E. Dubas, W. Świtalski (red.) seria: Biografia i badanie biografii, t. 1, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 105–131.
View in Google Scholar

Bron A. (2009) Biograficzność w badaniach andragogicznych, „Dyskursy Młodych Andragogów”, nr 10, s. 39–53.
View in Google Scholar

Czerniawska O. (2000) Drogi i bezdroża andragogiki i gerontologii, Łódź, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej w Łodzi.
View in Google Scholar

Czerniawska O. (2007) Szkice z andragogiki i gerontologii, Łódź, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej w Łodzi.
View in Google Scholar

Czerniawska O. (red.) (2011a) Andragogiczny wymiar wydarzeń osobistych i globalnych w badaniach biograficznych, Łódź, Wydawnictwo Akademii Humanistyczno-Ekonomicznej w Łodzi.
View in Google Scholar

Czerniawska O. (2011b) Nowe drogi w andragogice i gerontologii, Łódź, Wydawnictwo Akademii Humanistyczno-Ekonomicznej w Łodzi.
View in Google Scholar

Dominice P. (2006) Uczyć się z życia. Biografia edukacyjna w edukacji dorosłych, Łódź, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej w Łodzi.
View in Google Scholar

Dubas E. (2009) Refleksja autobiograficzna jako aktywność edukacyjna w kontekście całożyciowego uczenia się w: Aktywność społeczna, kulturalna i oświatowa dorosłych, A. Fabiś, S. Kędziora (red.), Mysłowice–Zakopane, Górnośląska Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Mysłowicach, s. 41–53.
View in Google Scholar

Dubas E. (2011a, 1) „Ja mam parę żyć – uczenie się z własnej biografii (w świetle analizy jednego wywiadu) w: Uczenie się z (własnej) biografii, E. Dubas, W. Świtalski (red.), seria: Biografia i badanie biografii, t. 1, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, s. 197–213.
View in Google Scholar

Dubas E. (2011a, 2) Uczenie się z (własnej) biografii – wprowadzenie w: Uczenie się z (własnej) biografii, E. Dubas, W. Świtalski (red.), seria: Biografia i badanie biografii, t. 1, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 5–9.
View in Google Scholar

Dubas E. (2011b) Życie zdeterminowane historią. Uczenie się z biografii Innego. Na przykładzie relacji Renee Villancher „Moje skradzione życie” w: Uczenie się z biografii Innych, E. Dubas, W. Świtalski (red.), seria: Biografia i badanie biografii, t. 2, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 77–92.
View in Google Scholar

Dubas E. (2014a) Edukacja w andragogicznych badaniach biograficznych – biografia edukacyjna w: Badanie biografii – źródła, metody, konteksty, R. Skrzyniarz, E. Krzewska, W. Zgłobicka-Gierut (red.), Lublin, Wydawnictwo Episteme, s. 17–31.
View in Google Scholar

Dubas E. (2014b) „Ja przez całe życie nie przeczytałem książki…” Nietypowa biografia edukacyjna – uczenie się „poza” książką w: Biografia i badanie biografii. Biografie edukacyjne. Wybrane konteksty, E. Dubas, J. Stelmaszczyk (red.), seria: Biografia i badanie biografii, t. 3, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 11–31.
View in Google Scholar

Dubas E. (2015a) Andragogiczne badania biografii – zakresy, trudności, etyka badacza (wybrane aspekty) w: Biografie i uczenie się, E. Dubas, J. Stelmaszczyk (red.), seria: Biografia i badanie biografii, t. 4, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 31–47.
View in Google Scholar

Dubas E. (2015b) Biograficzność w kontekście całożyciowego uczenia się w: Biografie i uczenie się, E. Dubas, J. Stelmaszczyk (red.), seria: Biografia i badanie biografii, t. 4, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 11–29.
View in Google Scholar

Dubas E. (w druku) Czas w andragogicznym podejściu biograficznym – wybrane konteksty w: Czas i miejsca w biografii. Aspekty edukacyjne, E. Dubas, A. Gutowska (red.), seria: Biografia i badanie biografii, t. 5, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
View in Google Scholar

Dubas E., Gutowska A. (red.) (w druku) Czas i miejsca w biografii. Aspekty edukacyjne, seria: Biografia i badanie biografii, t. 5, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
View in Google Scholar

Dubas E., Stelmaszczyk J. (red.) (2014) Biografie edukacyjne. Wybrane konteksty, seria: Biografia i badanie biografii, t. 3, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
View in Google Scholar

Dubas E., Stelmaszczyk J. (red.) (2015) Biografie i uczenie się, seria: Biografia i badanie biografii, t. 4, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
View in Google Scholar

Dubas E., Świtalski W. (red.) (2011a) Uczenie się z (własnej) biografii, seria: Biografia i badanie biografii, t. 1, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
View in Google Scholar

Dubas E., Świtalski W. (red.) (2011b) Biografia i badanie biografii. Uczenie się z biografii Innych, seria Biografia i badanie biografii, t. 2, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
View in Google Scholar

Frąckowiak A. (2011a) Studiować czy uczyć się z biografii? w: Uczenie się z (własnej) biografii, E. Dubas, W. Świtalski (red.), seria: Biografia i badanie biografii, t. 1, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 215–229.
View in Google Scholar

Gajek K. (2011a) Biograficzna praca nad trajektorią jako sposób zdefiniowania tożsamości w: Uczenie się z (własnej) biografii, E. Dubas, W. Świtalski (red.), seria: Biografia i badanie biografii, t. 1, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 43–50.
View in Google Scholar

Golonka J. (2011a) „Uczenie się z biografii” – indywidualna koncepcja wykorzystania wywiadu biograficznego w: Uczenie się z (własnej) biografii, E. Dubas, W. Świtalski (red.), seria: Biografia i badanie biografii, t. 1, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 163–183.
View in Google Scholar

Illeris K. (2006) Trzy wymiary uczenia się, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej TWP we Wrocławiu, Wrocław.
View in Google Scholar

Jakubowska L. (2011a) Uczenie się z biografii. Badania auto/biograficzno-narracyjne w: Uczenie się z (własnej) biografii, E. Dubas, W. Świtalski (red.), seria: Biografia i badanie biografii, t. 1, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 185–195.
View in Google Scholar

Kafar M. (2011) Biograficzne epifanie w kontekście tworzenia podstaw jakościowego kolektywu myślowego w: Biografie naukowe Perspektywa transdyscyplinarna, M. Kafar (red.), Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 37–66.
View in Google Scholar

Knowles M. S., Holton III E. F., Swanson R. (2009) Edukacja dorosłych. Podręcznik akademicki, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
View in Google Scholar

Kostrzyńska M. (2011b) Ścieżki dochodzenia do bezdomności. Rekonstrukcja procesu na przykładzie badań biografii bezdomnych w: Uczenie się z biografii Innych, E. Dubas W. Świtalski (red.), seria: Biografia i badanie biografii, t. 2, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 157–173.
View in Google Scholar

Krawczyk-Bocian A. (2011a) Zdarzenia krytyczne w biografii indywidualnej młodych dorosłych w: Uczenie się z (własnej) biografii, E. Dubas, W. Świtalski (red.), seria: Biografia i badanie biografii, t. 1, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 69–90.
View in Google Scholar

Krysztofik J., Walulik A. (w druku) Temporalny charakter synergii edukacyjnych w: Czas i miejsca w biografii. Aspekty edukacyjne, E. Dubas, A. Gutowska (red.), seria: Biografia i badanie biografii, t. 5, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
View in Google Scholar

Lalak D. (2010) Życie jako biografia. Podejście biograficzne w perspektywie pedagogicznej, Warszawa, Wydawnictwo Akademickie ŻAK.
View in Google Scholar

Lasocińska K. (2014) Autobiografia jako autokreacja. Twórcze aspekty procesu myślenia autobiograficznego w edukacji dorosłych w: Biografie edukacyjne. Wybrane konteksty, E. Dubas, J. Stelmaszczyk (red.), seria: Biografia i badanie biografii, t. 3, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 33–46.
View in Google Scholar

Malewski M. (1998) Teorie andragogiczne. Metodologia teoretyczności dyscypliny naukowej, Wrocław, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
View in Google Scholar

Malewski M. (2010) Od nauczania do uczenia się. O paradygmatycznej zmianie w andragogice, Wrocław, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.
View in Google Scholar

Matlakiewicz A., Solarczyk-Szwec H. (2005) Dorośli uczą się inaczej. Andragogiczne podstawy kształcenia ustawicznego, Toruń, Wydawnictwo Centrum Kształcenia Ustawicznego w Toruniu.
View in Google Scholar

Mazurek E. (2011a) Biograficzne uczenie się kobiety doświadczającej choroby nowotworowej piersi w świetle teorii andragogicznych w: Uczenie się z (własnej) biografii, E. Dubas, W. Świtalski (red.), seria: Biografia i badanie biografii, t. 1, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 51–68.
View in Google Scholar

Mazurek E. (2013) Biografie edukacyjne kobiet dotkniętych rakiem piersi, Wrocław, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej.
View in Google Scholar

Pietrasiński Z. (1990) Rozwój człowieka dorosłego, Warszawa, Państwowe Wydawnictwo „Wiedza Powszechna”.
View in Google Scholar

Schlüter A. (2004) Einleitung w: Erfahrung mit Biographien. Tagungsdokumentation der Diusburger Tagungen zum Thema „Erfahrung mit Biographien“, A. Schlüter, I. Schell-Kiehl (red.), Bielefeld, s. 7–20.
View in Google Scholar

Schlüter A., Schell-Kiehl I., (red.) (2004) Erfahrung mit Biographien. Tagungsdokumentation der Diusburger Tagungen zum Thema „Erfahrung mit Biographien“, Bielefeld.
View in Google Scholar

Schütze F. (1983) Biographieforschung und narratives Inerview, „Neue Praxis”, nr 3.
View in Google Scholar

Schütze F. (1997) Trajektorie cierpienia jako przedmiot badań socjologii interpretatywnej, „Studia Socjologiczne”, nr 1, s. 11–56.
View in Google Scholar

Skibińska E. M. (2006) Mikroświaty kobiet. Relacje autobiograficzne, Warszawa, Wydawnictwo Instytutu Technologii Eksploatacji Radom.
View in Google Scholar

Urbaniak-Zając D. (2011a) Biograficzna perspektywa badawcza w: Uczenie się z (własnej) biografii, E. Dubas, W. Świtalski (red.), seria: Biografia i badanie biografii, t. 1, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 11–27.
View in Google Scholar

Wawrzyniak J. K., Wypiorczyk-Przygoda K. (2011b, 1) Pamięć i percepcja początku dorosłości w biografii osób starszych w: Uczenie się z biografii Innych, E. Dubas, W. Świtalski (red.), seria: Biografia i badanie biografii, t. 2, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 217–224.
View in Google Scholar

Wawrzyniak J. K., Wypiorczyk-Przygoda K. (2011b, 2) Warsztaty biograficzne UTW. Rozważania na temat początku drogi życiowej w: Uczenie się z biografii Innych, E. Dubas, W. Świtalski (red.), seria: Biografia i badanie biografii, t. 2, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 209–215.
View in Google Scholar

Wąsiński A. (2011a, 1) Autokreacja w perspektywie narracji i biograficzności w: Uczenie się z (własnej) biografii, E. Dubas, W. Świtalski (red.), seria: Biografia i badanie biografii, t. 1, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 29–42.
View in Google Scholar

Wąsiński A. (2011a, 2) Proces dojrzewania autokreacyjnego do stworzenia rodziny adopcyjnej na przykładzie wywiadu narracyjnego z francuskim małżeństwem adoptującym dziecko w Polsce w: Uczenie się z (własnej) biografii, E. Dubas, W. Świtalski (red.), seria: Biografia i badanie biografii, t. 1, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 133–162.
View in Google Scholar

Wnuk-Olenicz M. (2011a) Uczenie się z biografii. Próba analizy jednej biografii w: Uczenie się z (własnej) biografii, E. Dubas, W. Świtalski (red.), seria: Biografia i badanie biografii, t. 1, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 231–239.
View in Google Scholar

Wypiorczyk-Przygoda K., Wawrzyniak J. K. (2011b, 3) Wspomnienie jako obraz przeszłości zachowany w pamięci – skarbnicy przeżyć i doświadczeń w: Uczenie się z biografii Innych, E. Dubas, W. Świtalski (red.), seria: Biografia i badanie biografii, t. 2, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 225–232.
View in Google Scholar