Zjawisko „przymusu tworzenia” artystów a gratyfikacja potrzeb niższego rzędu i samorealizacji w odniesieniu do klasycznej teorii hierarchii potrzeb Abrahama Maslowa

Agnieszka Janiszewska

doi:10.18778/2450-4491.18.17

Authors

Agnieszka Janiszewska Uniwersytet Łódzki https://orcid.org/0000-0001-6745-5040

DOI:

https://doi.org/10.18778/2450-4491.18.17

Keywords:

the need to create, compulsion to create, self-actualization, Abraham Maslow’s theory of the hierarchy of needs

Abstract

The article presents the results of research on the phenomenon of artists’ compulsion to create in the context of the classic theory of the hierarchy of needs introduced by Abraham Maslow (1995b). The research study was exploratory and qualitative in nature, and its aim was to develop the characteristics of the mentioned phenomenon and to recognize its importance for the process of self-actualization among research participants. In the publication, I focus on the aspect of empirical analyses which concerned the relation between the compulsion to create and self-actualization, as well as the conflicts between gratification of the compulsion to create and lower-level needs (in particular the need for material security, belonging, and love) experienced by artists.

Author Biography

Agnieszka Janiszewska, Uniwersytet Łódzki

Agnieszka Janiszewska – Ph.D. candidate in the field of pedagogy in the Doctoral School of Social Sciences at the University of Lodz. She is writing her dissertation on the “compulsion to create” at the Department of Artistic Education and Pedagogy of Creativity in the Faculty of Educational Sciences at the University of Lodz. Her research interests include: artistic creativity, creative process, and self-realization.

References

Boniwell I. (2022) Psychologia pozytywna w pigułce, Warszawa, Zwierciadło.
Google Scholar

Brylowska N. (2020) Zawód artysta, Gdańsk, Instytut Kultury Miejskiej.
Google Scholar

Csíkszentmihályi M. (2008) Flow. The Psychology of Optimal Experience, New York, NY, Harper Perennial.
Google Scholar

Cudowska A. (1997) Orientacje życiowe współczesnych studentów, Białystok, Wydawnictwo Uniwersyteckie Trans Humana.
Google Scholar

Cudowska A. (2004) Kształtowanie twórczych orientacji życiowych w procesie edukacji, Białystok, Wydawnictwo Uniwersyteckie Trans Humana.
Google Scholar

Cudowska A. (2017) Twórcze orientacje życiowe. Zdrowie i dobrostan, Białystok, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.
Google Scholar

Denzin N. (1978) The Research Act w: Symbolic Interaction. A Reader in Social Psychology, G. J. Manis, B. L. Meltzer (red.), s. 58–68, Boston, MA, Allyn & Bacon.
Google Scholar

Glăveanu V. P. (2023) Kreatywność, red. nauk. K. J. Szmidt, tłum. T. Tesznar, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar

Golka M. (2012) Socjologia artysty nowożytnego, Poznań, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Google Scholar

Gołaszewska M. (1984) Zarys estetyki, Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar

Janiszewska-Szczepanik A. (2020) What do You Really Teach When You Teach Creativity to Adults?, „Creativity. Theories–Research–Applications”, t. 7, nr 1, s. 73–91, https://doi.org/10.2478/ctra-2020-0005
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.2478/ctra-2020-0005

Kaufman S. B. (2020) Transcend: The New Science of Self-actualization, New York, NY, Tarcher-Perigee.
Google Scholar

Kocowski T. (1978) Potrzeby człowieka. Koncepcja systemowa, Wrocław, Wydawnictwo Politechniki Wrocławskiej.
Google Scholar

Kocowski T. (1982) Potrzeby człowieka. Koncepcja systemowa, Wrocław, Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo PAN.
Google Scholar

Konecki K. (2000) Studia z metodologii badań jakościowych, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Konecki K. T. (2018) Advances in Contemplative Social Research, Łódź–Kraków, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego i Jagiellonian University Press.
Google Scholar

Korniłowicz K. (1976) Pomoc w tworzeniu jako zadanie pracy kulturalnej w: Pomoc społeczno-kulturalna dla młodzieży pracującej i dorosłych. Wybór pism, wybór i opr. O. Czerniawska, Wrocław, Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Google Scholar

Krajewski M., Schmidt F. (2017) Co to znaczy być artystą/artystką?, „Kultura i Społeczeństwo”, t. 61, nr 1, s. 71–99, https://doi.org/10.35757/KiS.2017.61.1.4
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.35757/KiS.2017.61.1.4

Kubinowski D. (2011) Jakościowe badania pedagogiczne: filozofia, metodyka, ewaluacja, Lublin, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Google Scholar

Kubinowski D. (2016) Istota jakościowych badań pedagogicznych – wprowadzenie, „Jakościowe Badania Pedagogiczne”, t. 1, nr 1, s. 5–14, https://doi.org/10.18276/jbp.2016.1.1-01
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18276/jbp.2016.1.1-01

Maslow A. H. (1971) The Farther Reaches of Human Nature, New York, NY, Viking Press.
Google Scholar

Maslow A. H. (1986) W stronę psychologii istnienia, tłum. I. Wyrzykowska, Warszawa, Instytut Wydawniczy „Pax”.
Google Scholar

Maslow A. (1995a) Postawa twórcza w: Materiały z historii psychologii, K. Zamiara (red.), tłum. L. Cichowicz, s. 256–279, Poznań, Instytut Kulturoznawstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Google Scholar

Maslow A. (1995b) Teoria hierarchii potrzeb w: Materiały z historii psychologii, K. Zamiara (red.), tłum. S. Mika, s. 256–279, Poznań, Instytut Kulturoznawstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Google Scholar

Maslow A. H. (2006) Motywacja i osobowość, tłum. J. Radzicki, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Nowara-Matusik N. (red.) (2019) Jeszcze o artyście (i sztuce): w literaturze, kulturze i nieopodal, Katowice, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Google Scholar

Obuchowski K. (2000) Galaktyka potrzeb. Psychologia dążeń ludzkich, Poznań, Wydawnictwo Zysk i S-ka.
Google Scholar

Piirto J. (2004) Understanding Creativity, Scottsdale, AZ, Great Potential Press.
Google Scholar

Pufal-Struzik I. (2006) Podmiotowe i społeczne warunki twórczej aktywności artystów, Kielce, Wydawnictwo Wszechnicy Świętokrzyskiej.
Google Scholar

Rogers C. R. (1995) Co to znaczy stać się osobą? w: Materiały z historii psychologii, K. Zamiara (red.), tłum. W. Głogowiec, Poznań, Instytut Kulturoznawstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
Google Scholar

Sobocińska M. (2019) Tożsamość, rola i mit artysty jako uwarunkowania jego wizerunku, „Zarządzanie w kulturze”, t. 20, nr 2, s. 143–155, https://doi.org/10.4467/20843976ZK.19.010.10527
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.4467/20843976ZK.19.010.10527

Szmidt K. J. (2001) Twórczość i pomoc w tworzeniu w perspektywie pedagogiki społecznej, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar

Szmidt K. J. (2013) Pedagogika twórczości, Sopot, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Google Scholar

Urbaniak-Zając D. (2016) W poszukiwaniu teorii działania profesjonalnego pedagogów. Badania rekonstrukcyjne, Kraków, Oficyna Wydawnicza Impuls.
Google Scholar

Urbaniak-Zając D. (2019) Empiryczne badania jakościowe w pedagogice w: Pedagogika. Podręcznik akademicki, Z. Kwieciński, B. Śliwerski (red.), s. 354–371, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar