Starzenie się mieszkańców wielkich osiedli mieszkaniowych w mieście postsocjalistycznym. Przykład Łodzi

Ewa Szafrańska

doi:10.18778/1733-3180.20.04

Authors

Ewa Szafrańska Uniwersytet Łódzki, Wydział Nauk Geograficznych, Instytut Geografii Miast i Turyzmu

DOI:

https://doi.org/10.18778/1733-3180.20.04

Keywords:

demography, ageing, large housing estates, post-socialist city

Abstract

The issue of demographic ageing is one of the fundamental problems of most modern societies. In Poland, as in other Central and Eastern European countries this problem has intensified with the systemic transformation as a result of these countries entering the path of demographic development characteristic for Western European societies. Demographic ageing processes are particularly prominent in large cities, but most analyzes of urban ageing cover the entire cities, while less attention is devoted to smaller scale transformations, such as district or settlement levels. The aim of this paper is to analyze the ageing processes that took place in the last quarter in the nine largest prefabricated housing estates in Łódź, built in the socialist period. This issue is important because of the significant share of this form of housing in the city’s housing stock and over one third of the inhabitants live there. The dynamics of this process is also significant and the fact that Łódź is the fastest shrinking city in Poland and one of the fastest in Central and Eastern Europe. This makes the process continually monitored in studies conducted at different spatial scales, not only at the inter-city scale but also at the intra-urban one.

Downloads

Download data is not yet available.

References

Bernt M., 2007, Neither normalisation, nor decay: Housing estates in Eastern Germany, [w:] Komar B., Kucharczyk-Brus B. (red.), Housing and environmental conditions in post-communist countries, Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice: 41–55.
Google Scholar

Borowik I., 2003, Blokowiska – miejski habitat w oglądzie socjologicznym, Arboretum, Wrocław.
Google Scholar

Ciesiółka P., 2010, Rehabilitacja zabudowy blokowej na przykładzie osiedla Jana III Sobieskiego w Poznaniu, [w:] Jażdżewska I. (red.), Osiedla blokowe w strukturze przestrzennej miast, XXIII Konwersatorium Wiedzy o Mieście, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź: 89–100.
Google Scholar

Coleman D., 2001, Population Ageing: an unavoidable future, Oxford Institute of Ageing Working Paper Series, 7.
Google Scholar

Dimitrovska-Andrews K., Černič Mali B., 2004, Slovenia. Effects of privatisation, [w:] Turkington R., van Kempen R., Wassenberg F. (red.), High-rise Housing in Europe. Current Trends and Future Prospects, Delft University Press, Delft: 249–264.
Google Scholar

Divinský B., 2004, Slovakia. A continuing role for high-rise housing estates, [w:] Turkington R., van Kempen R., Wassenberg F. (red.), High-rise Housing in Europe. Current Trends and Future Prospects, Delft University Press, Delft: 215–230.
Google Scholar

Długosz Z., 2002, Stan i tendencje procesu starzenia się ludności miast Polski w świetle wybranych mierników, [w:] Słodczyk J. (red.), Demograficzne i społeczne aspekty rozwoju miasta, Opole.
Google Scholar

Egedy T., 2000, The situation of high-rise housing estates in Hungary, [w:] Kovács Z. (red.), Hungary Towards the 21st Century – The Human Geography of Transition, Geographical Research Institute HAS, Budapest: 169–185.
Google Scholar

Erőss A., 2013, Past and present of large housing estates in Visegrad Countries and Armenia, „Hungarian Geographical Bulletin”, 62 (1): 77–82.
Google Scholar

Gerőházi E., Szemző H., 2005, How to improve the inherited bad reputation of a housing Estate: the story of Havanna in Budapest, RESATE, Conference for researchers and policymakers, 19–21.05.2005, Ljubljana, http://restate.geo.uu.nl/conference/posterexhibition/Hungary1.pdf (dostęp: 20.09.2013).
Google Scholar

Gierczak D., Tkocz M., 2008, Przemiany demograficzne w kwartałach miejskich Bytomia, „Acta Geographica Silesiana”, 4, WNoZ UŚ, Sosnowiec: 11–16.
Google Scholar

Gorczyca K., 2010, Przemiany społeczno-przestrzenne na terenie osiedla pracowników Zakładów Azotowych w Tarnowie, [w:] Jażdżewska I. (red.), Osiedla blokowe w strukturze przestrzennej miast, XXIII Konwersatorium Wiedzy o Mieście, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź: 309–319.
Google Scholar

Gorczyca K., 2016, The Social Transformation of Large Housing Estates in Poland at the Turn of the 21st Century, „Sociologický časopis/Czech Sociological Review”, 52 (6): 861–892.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.13060/00380288.2016.52.6.289

Górczyńska M., 2014, Zmiany zróżnicowań społecznych i przestrzennych w wybranych dzielnicach Warszawy i aglomeracji paryskiej: dynamika i aktorzy, „Prace Geograficzne”, 246, IGiPZ PAN, Warszawa.
Google Scholar

Hegedűs J., Tosics I., 1996, The Desintegration of the East European Housing Model, [w:] Clapham D., Hegedűs J., Kintrea K., Tosics I. (red.), Housing Privatization in Eastern Europe, Greenwood Press, Westport: 15–40.
Google Scholar

Jakóbczyk-Gryszkiewicz J., 2013, Procesy studentyfikacji w Łodzi, [w:] Jakóbczyk-Gryszkiewicz J. (red.), Procesy gentryfikacji, cz. II, XXVI Konwersatorium Wiedzy o Mieście, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź: 95–107.
Google Scholar

Jakóbczyk-Gryszkiewicz J., Marcińczak S., Wolaniuk A., 2014, Gentrification processes in the city, [w:] Society and space in contemporary Poland in Łódź University geographical research, praca zbiorowa, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź: 83–111.
Google Scholar

Kabisch S., Grossmann K., 2013, Challenges for large housing estates in light of population decline and ageing. Results of a long-term survey in East Germany, „Habitat International”, 39: 232–239.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/j.habitatint.2012.12.003

Kaczmarek S., 1996, Struktura przestrzenna warunków zamieszkania w Łodzi, „Szlakami Nauki”, 23, Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Łódź.
Google Scholar

Kallabova E., 2000, Selected Conections of the Prefab Housing Estates Development in the Cities and Towns of the Czech Republic, [w:] Jażdżewska I. (red.), Miasto postsocjalistyczne – organizacja przestrzeni miejskiej i jej przemiany, XIII Konwersatorium Wiedzy o Mieście, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Łódź: 113–120.
Google Scholar

Kährik A., Tammaru T., 2010, Soviet Prefabricated Panel Housing Estates: Areas of Continued Social Mix or Decline? The Case of Tallinn, „Housing Studies”, 25 (2): 201–219.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1080/02673030903561818

Kotowska I.E. (red.), 1999, Przemiany demograficzne w Polsce w latach 90. w świetle koncepcji drugiego przejścia demograficznego, „Monografie i opracowania”, 461, SGH, Warszawa.
Google Scholar

Kotus J., 2007, Natura wielkomiejskich sąsiedztw, Wydawnictwo UAM, Poznań.
Google Scholar

Kovács Z., Douglas M., 2004, Hungary. From socialist ideology to market reality, [w:] Turkington R., van Kempen R., Wassenberg F. (red.), High-rise Housing in Europe. Current Trends and Future Prospects, Delft University Press, Delft: 231–248.
Google Scholar

Kovács Z., Herfert G., 2012, Development Pathways of Large Housing Estates in Post-socialist Cities: An International Comparison, „Housing Studies”, 27 (3): 324–342.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1080/02673037.2012.651105

Kurek S., 2007, Typologia procesu starzenia się ludności miast i gmin Polski na tle jego demograficznych uwarunkowań, „Przegląd Geograficzny”, 1.
Google Scholar

Liszewski S., 2001, Model przemian przestrzeni miejskiej miasta postsocjalistycznego, [w:] Jażdżewska I. (red.), Miasto postsocjalistyczne – organizacja przestrzeni miejskiej i jej przemiany, XIV Konwersatorium Wiedzy o Mieście, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź: 303–310.
Google Scholar

Matlovič R., Ira V., Sykora L., Szczyrba Z., 2001, Procesy transformacyjne struktury przestrzennej miast postkomunistycznych (na przykładzie Pragi, Bratysławy, Ołomuńca oraz Preszowa), [w:] Jażdżewska I. (red.), Miasto postsocjalistyczne – organizacja przestrzeni miejskiej i jej przemiany, cz. II, XIV Konwersatorium Wiedzy o Mieście, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Łódź: 243–252.
Google Scholar

Matlovič R., Sedlakova A., 2007, Transformation processes of the urban space in post-communist cities, [w:] Malikowski M., Solecki S. (red.), Przemiany przestrzenne w dużych miastach Polski i Europy Środkowo-Wschodniej, Nomos, Kraków: 32–46.
Google Scholar

Michalski W., Szafrańska E., 2000, Wewnątrzmiejskie migracje stałe mieszkańców Łodzi, [w:] Szymańska D. (red.), Procesy i formy ruchliwości przestrzennej ludności w okresie przemian ustrojowych, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń: 201–216.
Google Scholar

Musterd S., van Kempen R., 2007, Trapped or on the springboard? Housing careers in large housing estates, „Journal of Urban Affairs”, 29: 311–329.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1111/j.1467-9906.2007.00345.x

Okólski M., Fihel A., 2012, Demografia. Współczesne zjawiska i teorie, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
Google Scholar

Radwańska M., 2010, Wewnątrzmiejskie migracje stałe jako czynnik kształtujący struktury społeczno-demograficzne wielkiego zespołu mieszkaniowego Torunia, [w:] Jażdżewska I. (red.), Osiedla blokowe w strukturze przestrzennej miast, XXIII Konwersatorium Wiedzy o Mieście, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź: 237–249.
Google Scholar

Rembarz G., 2010, Rola przestrzeni publicznej w odnowie i kształtowaniu miejskiego środowiska mieszkaniowego, [w:] Lorens P., Martyniuk-Pęczek J. (red.), Zarządzanie rozwojem przestrzennym miast, Urbanista, Gdańsk: 138–156.
Google Scholar

Rodzoś J., Flaga M., 2010, Nowa sytuacja społeczna starych osiedli mieszkaniowych na przykładzie osiedla im. A. Mickiewicza w Lublinie, [w:] Jażdżewska I. (red.), Osiedla blokowe w strukturze przestrzennej miast, XXIII Konwersatorium Wiedzy o Mieście, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź: 101–118.
Google Scholar

Rykiel Z., 1999, Przemiany struktury społeczno-przestrzennej miasta polskiego a świadomość terytorialna jego mieszkańców, „Prace Geograficzne”, 170, IGiPZ PAN, Wrocław.
Google Scholar

Sagan I., 2000a, Miasto. Scena konfliktów i współpracy, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
Google Scholar

Sagan I., 2000b, Społeczny i rynkowy wymiar miejsca w mieście socjalistycznym i postsocjalistycznym, [w:] Jażdżewska I. (red.), Miasto postsocjalistyczne – organizacja przestrzeni miejskiej i jej przemiany, XIII Konwersatorium Wiedzy o Mieście, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Łódź: 67–71.
Google Scholar

Statystyka Łodzi, 2016, Urząd Statystyczny w Łodzi.
Google Scholar

Szafrańska E., 2010, Wielkie osiedla mieszkaniowe w okresie transformacji – próba diagnozy i kierunki przemian na przykładzie Łodzi, [w:] Jażdżewska I. (red.), Osiedla blokowe w strukturze przestrzennej miast, XXIII Konwersatorium Wiedzy o Mieście, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź: 219–236.
Google Scholar

Szafrańska E., 2012, Przemiany struktury społecznej, przestrzennej i funkcjonalnej wielkich osiedli mieszkaniowych na przykładzie osiedla Widzew-Wschód w Łodzi, [w:] Dzieciuchowicz J., Groeger L. (red.), Kształtowanie przestrzeni mieszkaniowej miast. Shaping the Urban Residential Area, „Space – Society – Economy”, 11, Department of Spatial Economy and Spatial Planning, Łódź.
Google Scholar

Szafrańska E. 2013, Large Housing Estates in Post-socialist Poland as a Housing Policy Challenge, „European Spatial Research and Policy”, 20 (1): 119–129.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.2478/esrp-2013-0006

Szafrańska E., 2014, Transformations of large housing estates in post-socialist city: The case of Łódź, Poland, „Geographia Polonica”, 87 (1): 77–94.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.7163/GPol.2014.5

Szafrańska E., 2016, Wielkie osiedla mieszkaniowe w mieście postsocjalistycznym. Geneza, rozwój, przemiany, percepcja, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/8088-210-2

Szukalski P., 2010, Starzenie się ludności Łodzi na tle największych polskich miast od początku XX wieku, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica”, 35: 103–125.
Google Scholar

Temelová J., Novák J., Ouředníček M., Puldová P., 2011, Housing Estates in the Czech Republic after Socialism: Various Trajectories and Inner Differentiation, „Urban Studies”, 48 (9): 1811–1834.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1177/0042098010379279

van de Kaa D.J., 1987, Europe’s Second Demographic Transition, „Population Bulletin”, 2 (1), Population Reference Bureau, Washington DC.
Google Scholar

van de Kaa D.J., 2004, Is the Second Demographic Transition a useful concept? Questions and Answers, Vienna Yearbook of Population Research, Vienna Institut of Demography, Austrian Academy of Sciences.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1553/populationyearbook2004s4

Warych-Juras A., Gałka J., 2011, Starzenie się ludności w polskich obszarach metropolitalnych, [w:] Soja M., Zborowski A. (red.), Człowiek w przestrzeni zurbanizowanej, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ, Kraków: 99–110.
Google Scholar

Warzywoda-Kruszyńska W., 2012, Wielkomiejska bieda w Polsce, [w:] Kubiak H. (red.), Polska bieda w świetle Europejskiego Roku Walki z Ubóstwem i Wykluczeniem Społecznym, Oficyna Wydawnicza AFM, Kraków: 140–162.
Google Scholar

Węcławowicz G., Kozłowski S., Bajek R., 2003, Large Housing Estates in Poland. Overview of Developments and Problems in Warsaw, RESTATE report, Utrecht University, Utrecht.
Google Scholar

Zborowski A., 2000, Przemiany przestrzeni miasta postsocjalistycznego. Teoria i praktyka, [w:] Jażdżewska I. (red.), Miasto postsocjalistyczne – organizacja przestrzeni miejskiej i jej przemiany, XIII Konwersatorium Wiedzy o Mieście, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Łódź: 61–66.
Google Scholar

Zborowski A., 2005, Przemiany struktury społeczno-przestrzennej regionu miejskiego w okresie realnego socjalizmu i transformacji ustrojowej (na przykładzie Krakowa), IGiGP, Uniwersytet Jagielloński, Kraków.
Google Scholar