Ocena stanu partycypacji społecznej w planowaniu przestrzennym na poziomie lokalnym w Polsce

Tomasz Mikołajczyk; Katarzyna Leśniewska-Napierała

doi:10.18778/1733-3180.33.02

Authors

Tomasz Mikołajczyk Uniwersytet Łódzki, Wydział Nauk Geograficznych Kierunek Planowanie i Organizacja Przestrzeni; badacz niezależny, absolwent https://orcid.org/0000-0003-0857-2313
Katarzyna Leśniewska-Napierała Uniwersytet Łódzki, Wydział Nauk Geograficznych, ul. Kopcińskiego 31, 90-142 Łódź https://orcid.org/0000-0003-2998-6179

DOI:

https://doi.org/10.18778/1733-3180.33.02

Keywords:

social participation, spatial planning, social consultations, stakeholders, Poland

Abstract

Participation means the attendance of an individual in making decisions that affect him/her directly. It is a subject of scientific considerations due to its multi-aspect nature. Social participation can be understood as the participation of residents and other stakeholders in formal and informal self-organisation processes aimed at improving living conditions and the functioning within the local community. Participation is sometimes compared to the partnership of the commune self-government with the inhabitants, and its objective is the implementation of activities contributing to local development. After 1989, when local self-governments revived in Poland, public participation in decision-making began to play an important role. Initially, this participation consisted only in the election of its representatives for the authorities. However, with the passage of time, an increasing interest in local matters could be noticed.

Social participation can be a great challenge for the authorities. Planning it and then organising it may not always bring the expected results. Nevertheless, a well-conducted participation process can make stakeholders feel involved in developing a given solution. The variety of problems and conflicts occurring in communes does not allow for a clear indication of the rules of participation. Each subject to consultation is, in fact, a new experience; therefore, the framework for participation is not and should not be strictly defined.

The main purpose of this article is to assess the state of social participation tools usage in spatial planning in selected communes in Poland. The spatial scope of the research consists of 20 municipalities of various types, which between 2018 and 2021 took part in the EU project titled ‟The Development of Human and Material Resources for Conducting the Process of In-Depth Consultations and Social Monitoring in the Area of Spatial Development and Planning in Twenty Communes in Poland”. For the purposes of this study, the following research methods were used: a) an analysis of the existing data consisting in the analysis of project documentation; and b) in-depth individual interviews (IDI) with experts in the field of social participation in spatial planning and with employees of offices of the surveyed communes. The research results presented in the article may constitute a starting point for a wider discussion on the role of – and the need for – social participation in contemporary spatial planning at the local level in Poland.

The conducted research shows that social participation in Poland is changing. Officials and authorities notice that local communities are becoming more and more interested in spatial planning, which makes it necessary to ensure proper social participation. Public participation in spatial planning should be a part of a continuous dialogue between authorities and residents. Stakeholder involvement in spatial issues should not be limited to basic consultations. Spatial planning has an impact on the surroundings, and the planning decisions made on this basis can affect the conditions and quality of life of residents.

Downloads

Download data is not yet available.

References

Basaj M., 2013, Instrumenty partycypacji społecznej w teorii i praktyce zintegrowanego zarządzania miastem, „Acta Universitatis Nicolai Copernici”, 40: 279–288.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.12775/AUNC_ZARZ.2013.023

Bluj A., Jagaciak M., Perchuć-Żółtkowska M., Pliszczyńska K., 2018, ABC partycypacji obywatelskiej – poradnik dla organizatorów procesów partycypacyjnych, Pracownia Badań i Innowacji Społecznych „Stocznia”, Warszawa.
Google Scholar

Brzeziński C., 2015, System planowania przestrzennego jako bariera realizacji komponentu miejskiego polityki spójności w Polsce, „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu”, 391: 110 –118.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.15611/pn.2015.391.11

Długosz D., Wygnański J.J., 2005, Obywatele współdecydują. Przewodnik po partycypacji społecznej, Stowarzyszenie na rzecz Forum Inicjatyw Pozarządowych, Warszawa.
Google Scholar

Dobosz-Mucha A., Goras E., Jadach-Sepioło A., Janas K., Kudłacz K., Matuszko A., Mikołajczyk D., Nowak K., Ogrodowski J., Spadło K., Tylka M., Ziółkowska M., 2018, Przestrzeń do dialogu. Praktyczny podręcznik o tym, jak prowadzić partycypację społeczną w planowaniu przestrzennym, Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju, Departament Polityki Przestrzennej, Warszawa.
Google Scholar

Ferens A., Kondas R., Matysiak I., Rzeźnik G., Szyrski M., 2010, Jak prowadzić konsultacje społeczne w samorządach? Zasady i najlepsze praktyki współpracy samorządów z przedstawicielami społeczności lokalnych. Przewodnik dla samorządów, Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej, Warszawa.
Google Scholar

Gerwin M., 2018, Panele obywatelskie. Przewodnik po demokracji, który działa, Fundacja Otwarty Plan, Kraków.
Google Scholar

Hajduk S., 2021, Partycypacja społeczna w zarządzaniu przestrzennym w kontekście planistycznym, Oficyna Wydawnicza Politechniki Białostockiej, Białystok.
Google Scholar

Hausner J. (red.), 1999, Komunikacja i partycypacja społeczna: poradnik, Małopolska Szkoła Administracji Publicznej Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków.
Google Scholar

Jankowski P., Kaczmarek T., Zwoliński Z., Bąkowska-Waldmann E., Brudka C., Czepkiewicz M., Mikuła Ł., Młodkowski M., 2018, Zastosowanie aplikacji geoankiety i geodyskusji w partycypacyjnym planowaniu przestrzennym: dobre praktyki, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
Google Scholar

Karłowska A., Suchomska J., 2018, Przepis na plan. Narzędziownik, Fundacja Pracownia Badań i Innowacji Społecznych „Stocznia”, Toruń.
Google Scholar

Laurisz N., 2013, Wprowadzenie do partycypacji społecznej w Polsce, [w:] M. Ćwiklicki, M. Frączek (red.), Partycypacja społeczna w Polsce. Atlas dobrych praktyk, Fundacja Gospodarki i Administracji Publicznej, Kraków: 24–37.
Google Scholar

Leśniewska-Napierała K., 2017, Budżet partycypacyjny jako narzędzie finansowania inwestycji w Łodzi, „Studia Miejskie”, 25: 107–119.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.25167/sm2017.025.06

Leśniewska-Napierała K., Napierała T., 2020, Participatory budgeting: creator or creation of a better place? Evidence from rural Poland, „Bulletin of Geography. Socio-economic Series”, 48: 65–81.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.2478/bog-2020-0014

Miński R., 2017, Wywiad pogłębiony jako technika badawcza. Możliwości wykorzystania IDI w badaniach ewaluacyjnych, „Przegląd Socjologii Jakościowej”, 3: 30–51.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/1733-8069.13.3.02

Nicińska M., 2000, Indywidualne wywiady pogłębione i zogniskowane wywiady grupowe. Analiza porównawcza, „Ask: Research and Methods”, 8: 39–50.
Google Scholar

Pawlewicz K., Pawlewicz A., 2010, Rola partycypacji społecznej na rzecz zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich, „Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie. Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej”, 83: 71–80.
Google Scholar

Rokicki J., 2016, Partycypacja społeczna (pojęcie, aspekty teoretyczne), [w:] M. Gurdek (red.), Partycypacja społeczna we współczesnym samorządzie terytorialnym, Oficyna Wydawnicza „Humanitas”, Sosnowiec: 13–34.
Google Scholar

Siemiński W., 2007, Cele i zasady partycypacji społecznej w planowaniu przestrzennym – przegląd literatury, „Człowiek i Środowisko”, 31(1–2): 37–59.
Google Scholar

Walenciak K., Kozieł Z., Antolak M., 2017, Some issues in planning and revitalization of urban green space in the light of use of the participatory GIS method based on Olsztyn geosurvey – study results (part 2), „Geoinformatica Polonica”, 16(1): 35–51.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.4467/21995923GP.17.003.7190

Wójcicki M., 2013, Pojęcie, istota i formy partycypacji społecznej w procesie planowania przestrzennego, „Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna”, 3(24): 169–184.
Google Scholar

Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, Dz.U. z 2003 r. Nr 80, poz. 717.
Google Scholar

Ustawa z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji, Dz.U. z 2015 r., poz. 1777.
Google Scholar