Przestrzenne zróżnicowanie przemian demograficznych w Polsce w latach 2002‒2011

Sławomir Kurek

doi:10.18778/1733-3180.13.04

Autor

Sławomir Kurek Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, Instytut Geografii, Zakład Geografii Społeczno-Ekonomicznej

DOI:

https://doi.org/10.18778/1733-3180.13.04

Słowa kluczowe:

zmiany demograficzne, migracje, przyrost naturalny, struktura wieku, prawidłowości przestrzenne, sub-urbanizacja, Polska

Abstrakt

Współczesne procesy demograficzne w Polsce można rozpatrywać w kontekście procesów suburbanizacji zmierzających do koncentracji ludności w zewnętrznej części obszarów metropolitalnych oraz w aspekcie teorii drugiego przejścia demograficznego, prowadzących do spadku poziomu dzietności poniżej granicy zastępowalności pokoleń. Celem niniejszego opracowania jest ukazanie współczesnych przemian demograficznych w Polsce w ujęciu przestrzennym na początku XXI wieku, w szczególności w świetle zmian pomiędzy dwoma narodowymi spisami powszechnymi w Polsce (w 2002 i 2011 roku), uzupełnione statystyką bieżącą z Banku Danych Lokalnych GUS. Przeanalizowano takie zagadnienia jak: dynamika zaludnienia, przyrost naturalny, saldo migracji oraz zmiany w strukturze wieku ludności. Przeprowadzono typologię Webba dla powiatów oraz typologię struktury wieku ludności metodą typografów. Analiza wykazała dużą polaryzację przestrzenną przebiegających procesów demograficznych pomiędzy obszarami metropolitalnymi a peryferyjnymi.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Bibliografia

Bijak J., Kicinger A., Kupiszewski M., Śleszyński P. (współpraca), 2007, Studium metodologiczne oszacowania rzeczywistej liczby ludności Warszawy, CEFMR Working paper, 2, Środkowoeuropejskie Forum Badań Migracyjnych i Ludnościowych, Warszawa, ss. 76; http://www.cefmr.pan.pl/docs/cefmr_wp_2007-02.pdf.
Google Scholar

Długosz Z., 1996, Zróżnicowanie struktury wieku na świecie a metody jej klasyfikacji, „Przegląd Geograficzny” 68(1‒2), s. 151‒165.
Google Scholar

Długosz Z., 1998, Próba określenia zmian starości demograficznej Polski w ujęciu przestrzennym, „Wiadomości Statystyczne” 3, GUS-PTS, Warszawa, s. 15‒25.
Google Scholar

Długosz Z., 2001, Próba dynamicznej typologii ruchu ludności w świetle klasyfikacji Webba na przykładzie województwa małopolskiego [w:] Kortus B. (red.), Człowiek i przestrzeń, IGiGP UJ, Kraków, s. 61‒70.
Google Scholar

Dzieciuchowicz J., 1995, Determinanty demograficzne i społeczno-ekonomiczne redystrybucji przestrzennej ludności aglomeracji miejskich (przykład aglomeracji łódzkiej), Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Google Scholar

GUS, 2011, Prognoza dla powiatów i miast na prawie powiatu oraz podregionów na lata 2011‒2035, http://www.stat.gov.pl/gus/5840_11752_PLK_HTML.htm.
Google Scholar

GUS, 2013, Wybrane tablice dotyczące emigracji na pobyt czasowy powyżej 3 miesięcy – wyniki spisu ludności i mieszkań 2011 r., www.stat.gov.pl.
Google Scholar

Jakóbczyk-Gryszkiewicz J. (red.), 2011, Regiony miejskie w Polsce. Dwadzieścia lat transformacji, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Google Scholar

Jakóbczyk-Gryszkiewicz J., 1998, Przeobrażenia stref podmiejskich dużych miast. Studium porównawcze strefy podmiejskiej Warszawy, Łodzi i Krakowa, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Google Scholar

Kotowska I. (red.), 1999, Przemiany demograficzne w Polsce w latach 90. w świetle koncepcji drugiego przejścia demograficznego, „Monografie i Opracowania” 461, Szkoła Główna Handlowa, Warszawa.
Google Scholar

Kurek S., 2008, Typologia starzenia się ludności Polski w ujęciu przestrzennym, „Prace Monograficzne AP” 497, Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, Kraków.
Google Scholar

Kurek S., 2012, Przemiany demograficzne w Polsce w świetle teorii drugiego przejścia demograficznego w ujęciu przestrzennym [w:] Rączaszek A. (red.), Demograficzne uwarunkowania rozwoju społecznego, „Studia Ekonomiczne” 98, Zeszyty Naukowe Wydziałowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, s. 217‒230.
Google Scholar

Kurek S., Lange M., 2013, Zmiany zachowań prokreacyjnych w Polsce w ujęciu przestrzennym, Wydawnictwo Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie, Kraków.
Google Scholar

Lisowski A., Grochowski M., 2007, Procesy suburbanizacji. Uwarunkowania, formy i konsekwencje, opracowanie przygotowane na zlecenie Ministerstwa Rozwoju Regionalnego, Warszawa.
Google Scholar

Słodczyk J. (red.), 2011, Procesy suburbanizacji w wybranych miastach Polski, „Studia Miejskie” 3, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole.
Google Scholar

Sobotka T., 2008, The diverse faces of the Second Demographic Transition in Europe, „Demographic Research” 19, s. 171–224; www.demographic-research.org.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.4054/DemRes.2008.19.8

Sytuacja Demograficzna Polski, Raport 2011‒2012, 2012, Rządowa Rada Ludnościowa, Warszawa.
Google Scholar

Śleszyński P., 2006, Demograficzny wymiar procesów suburbanizacji w Polsce po 1989 roku [w:] Kozłowski S. (red.), Żywiołowe rozprzestrzenianie się miast. Narastający problem aglomeracji miejskich w Polsce, Studia nad zrównoważonym rozwojem, t. II, Katedra Ochrony Środowiska KUL, Komitet „Człowiek i Środowisko” przy Prezydium PAN, Białystok‒Lublin‒Warszawa, s. 105‒123.
Google Scholar

Śleszyński P., 2012, Warszawa i obszar metropolitalny Warszawy a rozwój Mazowsza, Trendy Rozwojowe Mazowsza 8, Mazowieckie Biuro Planowania Regionalnego w Warszawie.
Google Scholar

Van de Kaa D.J., 1987, Europe’s second demographic transition, „Population Bulletin” 42(1), 59 s.
Google Scholar

Van de Kaa D.J., 2003, The idea of a second demographic transition in industrialized countries, „Japanese Journal of Population” 1(1), s. 42–75.
Google Scholar

Van de Kaa D.J., 2004, Is the Second Demographic Transition a useful research concept: questions and answers, „Vienna Yearbook of Population Research” 2, s. 3–10.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1553/populationyearbook2004s4

Van den Berg L., Drewett R., Klaassen L.H., Rossi A., Vijverberg C.H.T., 1982, Urban Europe. A Study of Growth and Decline, Pergamon Press, Oxford.
Google Scholar

Winiarczyk-Raźniak A., Raźniak P., 2012, Migracje wewnętrzne ludności w polskich obszarach metropolitalnych u progu XXI wieku, Wydawnictwo Uniwersytetu Pedagogicznego, Kraków.
Google Scholar

Zborowski A., 2005, Przemiany struktury społeczno-przestrzennej regionu miejskiego w okresie realnego socjalizmu transformacji ustrojowej (na przykładzie Krakowa), IGIGP UJ, Kraków.
Google Scholar