Between Autobiography and Biography. Literary Biography as a Matter of Sociological Research
DOI:
https://doi.org/10.18778/1733-8069.9.4.05Keywords:
literary biography, autobiography, sociology of literary communication, moral pactAbstract
The aim of this paper is to draw attention to the literary biography as a possible object of sociological research. This article consists of two parts. In the first one, biography is presented in the perspective of literary communication between the hero and the author of the biography. The hero of biography is trying to give a definite meaning to his life in the autobiographical data. The author can accept this meaning, but he or she can also reject it. I argue that between the hero and the author of the biography there is sometimes an unspoken agreement (moral pact) that obligates the biographer to maintain intimacy, avoid treachery, not to undermine the confidence. In the second part I analyzed strategies used by the authors of two biographies (by Andrzej Franszek and Artur Domosławski). These biographies were published almost simultaneously, both are dedicated to outstanding figures of Polish literature and public life. Both of them carry a different approach to the (auto)biographical material. While the first biography is an example of moral pact, the second one – on the contrary – violates it.
Downloads
References
Ankudowicz Janusz (1971) Społeczna recepcja literatury niebeletrystycznej [w:] Janusz Sławiński, red., Problemy socjologii literatury. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, s. 399–418.
Google Scholar
Bruner Jerome (1990) Życie jako narracja. „Kwartalnik Pedagogiczny”, nr 4, s. 3–17.
Google Scholar
Burek Tomasz (2001) Autobiografia jako rozpamiętywanie losu. Nie tylko o „Rodzinnej Europie” [w:] Aleksander Fiut, red., Poznawanie Miłosza. Cz. 2: 1980–1998. Kraków: Wydawnictwo Literackie, s. 7–28.
Google Scholar
Czermińska Małgorzata (1982) Postawa autobiograficzna [w:] Jan Błoński i in., red., Studia o narracji. Warszawa: Ossolineum, s. 223–235.
Google Scholar
Czermińska Małgorzata (2000) Autobiograficzny trójkąt. Świadectwo, wyznanie, wyzwanie. Kraków: Universitas.
Google Scholar
Czermińska Małgorzata (2009) O autobiografii i autobiograficzności [w:] taż, red., Autobiografia. Gdańsk: Słowo obraz/terytoria, s. 5–17.
Google Scholar
Dahrendorf Ralf (2003) Ponad granicami. Wspomnienia. Przełożyła Małgorzata Łukasiewicz. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Google Scholar
Denzin Norman K. (1990) Reinterpretacja metody biograficznej w socjologii. Znaczenie a metoda w analizie biograficznej [w:] Jan Włodarek, Marek Ziółkowski, red., Metoda biograficzna w socjologii. Przełożyła Nina Nowakowska. Warszawa–Poznań: PWN, s. 55–69.
Google Scholar
Domosławski Artur (2010) Kapuściński. Non-fiction. Warszawa: Świat Książki.
Google Scholar
Elias Norbert (2006) Mozart: portret geniusza. Przełożył Bogdan Baran. Warszawa: W.A.B.
Google Scholar
Franaszek Andrzej (2011) Miłosz. Biografia. Kraków: Znak.
Google Scholar
Geertz Clifford (2000) Dzieło i życie. Antropolog jako autor. Przełożyli Ewa Dżurak, Sławomir Sikora. Warszawa: Wydawnictwo KR.
Google Scholar
Goffman Erving (2007) Piętno. Rozważania o zranionej tożsamości. Przełożyły Aleksandra Dzierżyńska, Joanna Tokarska-Bakir. Gdańsk: GWP.
Google Scholar
Gouldner Alvin W. (1977) Co zdarzyło się w socjologii: historyczny model rozwoju strukturalnego [w:] Jerzy Szacki, red., Czy kryzys socjologii? Przełożyła Barbara Szacka. Warszawa: Czytelnik, s. 127–296.
Google Scholar
Gusdorf Georges (2009) Warunki i ograniczenia autobiografii [w:] Małgorzata Czermińska, red., Autobiografia. Przełożył Janusz Barczyński. Gdańsk: Słowo obraz/terytoria, s. 19–46.
Google Scholar
Hałas Elżbieta (1990) Biografia a orientacja symbolicznego interakcjonizmu [w:] Jan Włodarek, Marek Ziółkowski, red., Metoda biograficzna w socjologii. Warszawa–Poznań: PWN, s. 197–208.
Google Scholar
Helling Ingeborg K. (1990) Metoda badań biograficznych [w:] Jan Włodarek, Marek Ziółkowski, red., Metoda biograficzna w socjologii. Przełożyli Krystyna Droździał, Jan Włodarek. Warszawa–Poznań: PWN, s. 127–135.
Google Scholar
Jarzębski Jerzy (1982) Kariera autentyku [w:] Jan Błoński, red., Studia o narracji. Warszawa: Ossolineum, s. 203–222.
Google Scholar
Kaźmierska Kaja (2008) Biografia i pamięć. Na przykładzie pokoleniowego doświadczenia ocalonych z Zagłady. Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos.
Google Scholar
Kulas Piotr (2012) Pomiędzy życiem prywatnym a publicznym. Domosławski vs Franaszek. „Opcje” Kwartalnik Kulturalny, nr 1, s. 48–53.
Google Scholar
Kundera Milan (2006) Zasłona. Przełożył Marek Bieńczyk. Warszawa: PIW.
Google Scholar
Lejeune Phillippe (2001) Wariacje na temat pewnego paktu. O Autobiografii. Przełożyli Wincenty Grajewski i in. Kraków: Universitas.
Google Scholar
Lohmann Roger Ivar (2008) Biographies of anthropologists as anthropological data. „Reviews in Anthropology”, vol. 37, s. 89–101.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1080/00938150802040444
Lubas-Bartoszyńska Regina (2001) Wstęp [w:] Lejeune Phillippe, Wariacje na temat pewnego paktu. O Autobiografii. Kraków: Universitas, s. V–XXI.
Google Scholar
Łęcki Krzysztof (2012) Inny Zapis. „Sekretny dziennik” pisarza jako przedmiot badań socjologicznych. Na przykładzie „Dzienników” Stefana Kisielewskiego. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Google Scholar
Markowski Michał Paweł (2000) Miłosz: dylematy autoprezentacji [w:] Aleksander Fiut, red., Poznawanie Miłosza. Cz. 1. Kraków: Wydawnictwo Literackie, s. 327–337.
Google Scholar
Miłosz Czesław (1996) Jakiegoż to gościa mieliśmy. O Annie Świrczyńskiej. Kraków: Znak.
Google Scholar
Miłosz Czesław (2000a) Ziemia Ulro. Kraków: Znak.
Google Scholar
Miłosz Czesław (2000b) Człowiek wśród skorpionów. Kraków: Znak.
Google Scholar
Miłosz Czesław (2001a) Abecadło. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Google Scholar
Miłosz Czesław (2001b) Rodzinna Europa. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Google Scholar
Musiał Łukasz (2010) Wiele hałasu – o co? „Przegląd Polityczny”, nr 100, s. 87–93.
Google Scholar
Nowacka Beata, Ziątek Zygmunt (2008) Ryszard Kapuściński. Biografia pisarza. Kraków: Wydawnictwo Znak.
Google Scholar
Ricoeur Paul (2006) Pamięć, historia, zapomnienie. Przełożył Janusz Margański. Kraków: Universitas.
Google Scholar
Ritzer George (2004) Klasyczna teoria socjologiczna. Przełożyła Hanna Jankowska. Poznań: Zysk i S-ka.
Google Scholar
Roche Maurice (1989) Fenomenologiczny zwrot w socjologii [w:] Zdzisław Krasnodębski, red., Fenomenologia i socjologia. Przełożyła Dorota Lachowska. Warszawa: PWN, s. 458–474.
Google Scholar
Rosner Katarzyna (2003) Narracja, tożsamość, czas. Kraków: Universitas.
Google Scholar
Schütz Alfred (2006) Potoczna i naukowa interpretacja ludzkiego działania [w:] Aleksandra Jasińska-Kania i in., red., Współczesne teorie socjologiczne. Przełożyła Dorota Lachowska. Warszawa: Scholar, s. 867–893.
Google Scholar
Sennet Richard (2009) Upadek człowieka publicznego. Przełożyła Hanna Jankowska. Warszawa: Warszawskie Wydawnictwo Literackie MUZA.
Google Scholar
Sławiński Janusz (1990) Teksty i teksty. Warszawa: Wydawnictwo Polska Encyklopedia Niezależna PEN.
Google Scholar
Stemplewska-Żakowicz Katarzyna (2002) Koncepcje narracyjnej tożsamości [w:] Jerzy Trzebiński, red., Narracja jako sposób rozumienia świata. Warszawa: Warszawskie Wydawnictwo Literackie MUZA, s. 81–113.
Google Scholar
Taylor Charles (2002) Etyka autentyczności. Przełożył Andrzej Pawelec. Kraków: Znak.
Google Scholar
Walicki Andrzej (1993) Zniewolony umysł po latach. Warszawa: Czytelnik.
Google Scholar
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.