Zwrot lingwistyczny a samorefleksyjność antropologii

Bartłomiej Walczak

doi:10.18778/1733-8069.9.3.06

Authors

Bartłomiej Walczak Uniwersytet Warszawski

DOI:

https://doi.org/10.18778/1733-8069.9.3.06

Keywords:

linguistic turn, New Critic, postmodernism in anthropology, emic, etic, constructivism

Abstract

The idea of an anthropologist as a transparent subject in the epistemological process was challenged by the “linguistic turn.” This new approach led to the critical analysis focused on anthropological discourse and the way of anthropologist’s epistemological experience reconstruction. The critique was not intrinsic. It established reflection on the researcher’s role and – as a consequence – enforced notice of the ontoepistemological limitations of the process. The paper is focused on the analysis of selected elements of this critique, in particular, the critique of “realistic” discourse of so-called modernist anthropology and reconstruction of the research according to the local and translocal cognitive structures. The New Critique showed how the researcher is entangled as a subject of cognition and introduced the “native” as a subject in discourse. This change, that took over 30 years, led the author to an attempt to transfer some elements of anthropologist’s epistemological self-reflection to sociology.

Downloads

Download data is not yet available.

Author Biography

Bartłomiej Walczak, Uniwersytet Warszawski

Bartłomiej Walczak, socjolog, antropolog kultury, pracownik Instytutu Stosowanych Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego. Jego zainteresowania naukowe obejmują historię amerykańskiej antropologii kultury, metodologię badań i analizę danych, zmianę w instytucjach wychowawczych i edukacyjnych. W 2009 roku ukazała się jego książka Antropolog jako Inny. Od pierwszych badań terenowych do wyzwań ponowoczesnej antropologii, wyd. Scholar.

References

American Anthropological Association (2002) El Dorado Task Force Final Report, vol. 1 i 2 [dostęp 1 lipca 2006 r.]. Dostępny w Internecie http://www.aaanet.org/edtf/index.htm
Google Scholar

Barnard Alan (2006) Antropologia. Zarys teorii i historii. Przełożył Sebastian Szymański. Warszawa: PIW.
Google Scholar

Borofsky Robert (2005) Yanomami. The Fierce Controversyand What We Can Learn from it. Berkeley: University of California Press.
Google Scholar

Bourdieu Pierre (1984) Specyfika dziedziny naukowej i społeczne waruki rozwoju wiedzy [w:] Edmund Mokrzycki, red., Kryzys i schizma. Antyscjentystyczne tendencje w socjologii współczesnej, t. 2. Warszawa: PIW, s. 87–136.
Google Scholar

Bourdieu Pierre, Wacquant Loïc (2001) Zaproszenie do socjologii refleksyjnej. Przełożyła Anna Sawisz. Warszawa: Oficyna Naukowa.
Google Scholar

Bronk Andrzej (1988) Rozumienie, dzieje, język: filozoficzna hermeneutyka H. G. Gadamera. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.
Google Scholar

Carneiro da Cunha Maria M. (1989) Letter to the Editor. „Anthropology Newsletter”, vol. 30, no. 1, s. 3.
Google Scholar

Clifford James (2000) Kłopoty z kulturą: dwudziestowieczna etnografia, literatura i sztuka. Przełożyła Ewa Dżurak. Warszawa: Wydawnictwo KR.
Google Scholar

Feleppa Robert (1986) Emics, Etics and Social Objectivity. „Current Anthropology”, vol. 27, no. 3, s. 243–255.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1086/203426

Feleppa Robert (1988) Convention, Translation, and Understanding. Philosophical Problems in the Comparative Study of Culture. Albany: State University of New York Press.
Google Scholar

Fleck Ludwik (1986) Powstanie i rozwój faktu naukowego. Przełożyła Maria Tuszkiewicz. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie.
Google Scholar

Foucault Michel (1999) Kim jest autor? [w:] tenże, Szaleństwo i literatura. Powiedziane, napisane. Przełożyli Bogdan Banasiak i in. Warszawa: Fundacja Aletheia, s. 199–219.
Google Scholar

Foucault Michel (2000) Nadzorować i karać. Przełożył Tadeusz Komendant. Warszawa: Fundacja Alatheia.
Google Scholar

Gadamer Hans-Georg (1993) Koło jako struktura rozumienia [w:] Grzegorz Sowiński, wybór i przekł., Wokół rozumienia. Studia i szkice z hermeneutyki. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej.
Google Scholar

Gadamer Hans-Georg (2004) Prawda i metoda. Zarys hermeneutyki filozoficznej. Przełożył Bogdan Baran. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Geertz Clifford (2000) Dzieło i życie. Antropolog jako autor. Przełożyli Ewa Dżurak i Sławomir Sikora. Warszawa: Wydawnictwo KR.
Google Scholar

Giddens Anthony (2001) Nowoczesność i tożsamość. „Ja” i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności. Przełożyła Alina Szulżycka. Warszawa: Wydawnictwa Naukowe PWN.
Google Scholar

Goodenough Ward Hunt (2004) W poszukiwaniu roboczej teorii kultury [ w:] Ewa Nowicka, M arian Kempny, red., Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej. Kontynuacje, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 100–116.
Google Scholar

Green James, ed., (1990) Cushing at Zuni. The Correspondence and Journals of Frank Hamilton Cushing 1879–1884. Albuquerque: University of New Mexico Press.
Google Scholar

Hammersley Martyn, Atkinson Paul (2000) Metody badań terenowych. Przełożył Sławomir Dymczyk. Poznań: Zysk i S-ka.
Google Scholar

Harris Marvin (1976) History and Significance of the Emic/Etic Distinction. „Annual Review of Anthropology”, vol. 5, s. 329–350.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1146/annurev.an.05.100176.001553

Hastrup Kirsten (1998) A Place Apart. An Anthropological Study of the Icelandic World. Oxford: Clarendon Press.
Google Scholar

Hastrup Kirsten (1999) Droga do antropologii. Między doświadczeniem a teorią. Przełożyła Ewa Klekot. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar

Kempny Marian (1994) Antropologia bez dogmatów – teoria społeczna bez iluzji. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
Google Scholar

Kuhn Thomas (2001) Struktura rewolucji naukowych. Przełożyła Helena Ostromęcka. Warszawa: Fundacja Alatheia.
Google Scholar

Malinowski Bronisław (2001) Dziennik w ścisłym znaczeniu tego słowa. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Google Scholar

Marcus George (1984) Contemporary Problems of Ethnography In the Modern World System [w:] James Clifford, George E. Marcus, eds., Writing Culture. The poetics and Politics of Ethnography. Berkeley: University of California Press, s. 165–193.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1525/9780520946286-010

Marcus George, Cushman Dick (1982) Ethnographies as Texts. „Annual Review of Anthropology”, vol. 11, s. 25–69.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1146/annurev.an.11.100182.000325

Mills Charles Wright (1985) Zawodowa ideologia patologów społecznych [w:] Janusz Mucha, red., C. W. Mills. Warszawa: Wiedza Powszechna, s. 185–201.
Google Scholar

Mills Charles Wright (2008) Wyobraźnia socjologiczna. Przełożyła Marta Bucholc. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Nowicka Ewa (2006) Świat człowieka, świat kultury. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Pike Keith (1967) Language in Relation to a Unified Theory of the Structures of Human Behaviour. The Hague: Mounton.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1515/9783111657158

Ramos Alcida (1999) Rozmyślając o Yanomami: wyobrażenia etnograficzne a pogoń za egzotyką [w:] Michał Buchowski, red., Amerykańska antropologia postmodernistyczna. Przełożyli Wojciech Dohnal i in. Warszawa: Instytut Kultury, s. 202–227.
Google Scholar

Rapoport Amos (1994) Spatial Organization and the Built Environment [w:] Tim Ingold, ed., Companion Encyclopedia of Anthropology. Humanity, Culture and Social Life. London, New York: Routledge, s. 460–502.
Google Scholar

Rorty Richard (1994) Filozofia a zwierciadło natury. Przełożył Michał Szczubiałka. Warszawa: Spacja, Fundacja Alatheia.
Google Scholar

Rouse Joseph (1996) Power/Knowledge [w:] Gary Gutting, ed., The Cambridge Companion to Foucault. Cambridge: Cambridge University Press, s. 92–114.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1017/CCOL9780521403320.006

Rubington Earl, Weinberg Martin (2003) The Study of Social Problems. Seven Perspectives. New York, Oxford: Oxford University Press.
Google Scholar

Sady Wojciech (2000) Spór o racjonalność naukową. Od Poincarégo do Laudana. Wrocław: Wydawnictwo Funna.
Google Scholar

Said Edward (2005) Orientalizm. Przełożyła Monika Wyrwas- Wiśniewska. Poznań: Zysk i S-ka.
Google Scholar

Saloman Albert (1945) German Sociology [w:] Georges Gurvitch, Wilbert E. Moore, eds., Twentieth Century Sociology. New York: The Philosophical Library, s. 586–614.
Google Scholar

Sherman Robert, Webb Rodman, eds., (2001) Qualitative Research in Education: Focus and Methods. London: Routledge Falmer.
Google Scholar

Stoller Paul, Olkes Cheryl (1986) Bad Sauce, Good Ethnography, „Cultural Anthropology”, vol. 1, no. 3, s. 336–352.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1525/can.1986.1.3.02a00060

Tierney Patrick (2001) Darkness in El Dorado. How Scientists and Journalist Devastated the Amazon. London, New York: W. W. Norton & Company.
Google Scholar

Thomas Isaac, Znaniecki Florian (1976) Chłop polski w Europie i Ameryce, t. 1. Przełożyła Maryla Metelska. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
Google Scholar

Tokarska-Bakir Joanna (1992) Hermeneutyka gadamerowska w etnograficznym badaniu obcości. „Polska Sztuka Ludowa”, nr 1, s. 3–17.
Google Scholar

Walczak Bartłomiej (2007) Kryzys Yanomami: implikacje epistemologiczne i etyczne. „Kultura i Społeczeństwo”, t. 51, nr 4, s. 3–33.
Google Scholar

Wallerstein Immanuel (2004) Koniec świata, jaki znamy. Przełożyli Michał Bilewicz, Adam W. Jelonek, Krzysztof Tyszka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Google Scholar

Wallerstein Immanuel (2007) Analiza systemów-światów. Wprowadzenie. Przełożyli Katarzyna Gawlicz i Marcin Starnawski. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Dialog.
Google Scholar

Weiner Anette (1976) Women of Value, Men of Renown: New Perspectives in Trobriand Exchange. Austin: University of Texas Press.
Google Scholar

Weinsheimer Joel (1988) Gadamer Hermeneutics. A Reading of Truth and Method. New Haven, London: Yale University Press.
Google Scholar

Woroniecka Grażyna (2003) Interakcja symboliczna a hermeneutycza kategoria przed-rozumienia. Warszawa: Oficyna Naukowa.
Google Scholar

Znaniecki Florian (2001) Socjologia wychowania. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar