Społeczna konstrukcja praw zwierząt na przykładzie kampanii „Zostań Wege na 30 dni”

Joanna Jaczewska

doi:10.18778/1733-8069.17.2.05

Autor

Joanna Jaczewska Uniwersytet Gdański, Zakład Rozwoju Regionalnego https://orcid.org/0000-0002-9608-2340

DOI:

https://doi.org/10.18778/1733-8069.17.2.05

Słowa kluczowe:

animal studies, analiza dyskursu, prawa zwierząt, wartości, ruchy społeczne

Abstrakt

Klasyczne koncepcje tłumaczące powstawanie wartości i norm społecznych odwołują się do mechanizmów, które wpływają korzystnie na rozwój społeczności ludzkich. Jak jednak można wytłumaczyć pojawianie się norm moralnych w stosunku do przedstawicieli innych gatunków? W wymiarze teoretycznym zasadniczą ideą artykułu jest rozszerzenie katalogu sposobów powstawania norm (według klasyfikacji Hansa Joasa). W artykule postanowiono przyjrzeć się strategiom konstruowania praw zwierząt w dyskursie prozwierzęcym za pomocą analizy struktury i treści wypowiedzi. Materiał do analizy zaczerpnięty został z kampanii „Zostań Wege na 30 dni”, zachęcającej do wypróbowania diety roślinnej. W wyniku analiz zidentyfikowano cztery kluczowe strategie mające zmienić stosunek do gatunków pozaludzkich: a) redefinicję statusu zwierząt, b) redefinicję działań człowieka, c) redefinicję jedzenia zwierząt oraz d) sygnalizowanie pozytywnych konsekwencji realizacji praw zwierząt.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Biogram autora

Joanna Jaczewska - Uniwersytet Gdański, Zakład Rozwoju Regionalnego

Joanna Jaczewska, mgr, socjolożka, urbanistka, asystentka w Zakładzie Rozwoju Regionalnego Uniwersytetu Gdańskiego. Interesuje się związkami między dyskursem a procesami społecznymi, a także partycypacją społeczną, percepcją przestrzeni oraz zrównoważonym rozwojem miast. W swoich badaniach wykorzystuje jakościowe i ilościowe metody badań społecznych, analizy przestrzenne GIS oraz algorytmy uczenia maszynowego.

Bibliografia

Alexander Jeffrey C. (1988) Introduction: Durkheimian Sociology and Cultural Studies Today [w:] idem, ed., Durkheimian Sociology: Cultural Studies. Cambridge: Cambridge University Press, s. 1–21.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9780511598258

Alexander Jeffrey C. (2006) The Civil Sphere. New York: Oxford University Press.
Google Scholar

Barcz Anna, Dąbrowska Magdalena (2014) Wstęp [w:] Anna Barcz, Magdalena Dąbrowska, red., Zwierzęta, gender i kultura. Perspektywa ekologiczna, etyczna i krytyczna. Lublin: E-naukowiec, s. 7–15.
Google Scholar

Berger Peter L., Luckmann Thomas (2010) Społeczne tworzenie rzeczywistości. Traktat z socjologii wiedzy. Przełożył Józef Niżnik. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Blumer Herbert (2007) Interakcjonizm symboliczny. Przełożyła Grażyna Woroniecka. Kraków: Nomos.
Google Scholar

Burdziej Stanisław (2011) Niektóre problemy z tłumaczeniem Frame Analysis Ervinga Goffmana – perspektywa tłumacza. „Przegląd Socjologii Jakościowej”, t. 7, nr 2, s. 42–53.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/1733-8069.7.2.04

Coleman James (1990) Foundations of Social Theory. Cambridge, MA: Belknap Press.
Google Scholar

Cook Guy (2015) “A pig is a person” or “you can love a fox and hunt it”: Innovation and tradition in the discursive representation of animals. „Discourse & Society”, vol. 26, no. 5, s. 587–607.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1177/0957926515576639

Cukras-Stelągowska Joanna (2015) Wokół debaty nad ubojem rytualnym w Polsce – analiza dyskursów publicznych. „Społeczeństwo i Polityka”, t. 4, nr 45, s. 139–156.
Google Scholar

Douglas Mary (2007) Czystość i Zmaza. Przełożyła Marta Bucholc. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Google Scholar

Fairclough Norman (1992) Discourse and Social Change. Cambridge: Polity Press.
Google Scholar

Francuz Grzegorz (2011) Strategie przypisywania statusu moralnego istotom żywym. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
Google Scholar

Freeman Carrie P. (2010) Framing Animal Rights in the “Go Veg” Campaigns of U.S. Animal Rights Organizations. „Society and Animals”, no. 18, s. 163–182.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1163/156853010X492015

Freeman Carrie.P (2013) Stepping Up to the Veggie Plate: Framing Veganism as Living Your Values [w:] Emily Plec, ed., Perspectives on Human Animal Communication: Intercultural Communication. New York: Routledge, s. 93–112.
Google Scholar

Goffman Erving (1981) Człowiek w teatrze życia codziennego. Przełożyli Helena Datner-Śpiewak, Paweł Śpiewak. Warszawa: PIW.
Google Scholar

Gzyra Dariusz (2017) Problemy ekstensjonizmu etycznego [w:] Beata A. Nowak, Kamil Maciąg, red., Filozoficzne rozważania o naturze człowieka, Lublin: Wydawnictwo Naukowe TYGIEL, s. 135–149.
Google Scholar

Habermas Jurgen (2005) Faktyczność i obowiązywanie: teoria dyskursu wobec zagadnień prawa i demokratycznego państwa prawnego. Przełożyli Adam Romaniuk, Robert Marszałek. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Google Scholar

Haidt Jonathan (2001) The Emotional Dog and Its Rational Tail: A Social Intuitionist Approach to Moral Judgment. „Psychological Review”, vol. 108, no. 4, s. 814–834.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1037/0033-295X.108.4.814

Herzog Harold A., Golden Lauren L. (2009) Moral Emotions and Social Activism: The Case of Animal Rights. „Journal of Social Issues”, vol. 65, no. 3, s. 485–498.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1111/j.1540-4560.2009.01610.x

Honneth Axel (2012) Walka o uznanie. Moralna gramatyka konfliktów społecznych. Przełożył Jakub Duraj. Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos.
Google Scholar

Jacobsson Kerstin, Lindblom Jonas (2013) Emotion work in animal rights activism: A moral-sociological perspective. „Acta Sociologica”, vol. 56, no. 1, s. 55–68.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1177/0001699312466180

Jasper James M., Poulsen Jane D. (1995) Recruiting Strangers and Friends: Moral Shocks and Social Networks in Animal Rights and Anti-Nuclear Protests. „Social Problems”, vol. 42, no. 4, s. 493–512.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1525/sp.1995.42.4.03x0129y

Joas Hans (2010) Powstawanie wartości. Przełożył Michał Kaczmarczyk. Warszawa: Oficyna Naukowa.
Google Scholar

Joy Melanie (2017) Beyond Beliefs: A Guide to Improving Relationships and Communication for Vegans, Vegetarians, and Meat Eaters. Petaluma, CA: Roundtree Press.
Google Scholar

Kaczmarczyk Michał (2019) An Invasion of Tricksters: Critical Remarks on Bruno Latour’s Social Theory and Its Polish Reception. „Studia Socjologiczne”, t. 235, nr 4, s. 5–44.
Google Scholar

Konecki Krzysztof T. (2005) Ludzie i ich zwierzęta. Interakcjonistyczno-symboliczna analiza społecznego świata właścicieli zwierząt domowych. Warszawa: Scholar.
Google Scholar

Luhmann Niklas (2012) Systemy społeczne. Zarys ogólnej teorii. Przełożył Michał Kaczmarczyk. Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos.
Google Scholar

Mamzer Hanna (2014) Zwierzę jako podmiot. O metastrategiach kolonizowania przyrody. „Porównania”, nr 15, s. 75–90.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.14746/p.2014.15.10881

McDonald Barbara (2000) “Once you know something, you can’t not know it”: An empirical look at becoming vegan. „Society & Animals”, vol. 8, no. 1, s. 1–23.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1163/156853000X00011

Nowosielski Michał (2011) Socjologiczna refleksja na temat ruchów społecznych. „Przegląd Zachodni”, nr 4, s. 3–28.
Google Scholar

Parsons Talcott (2009) System społeczny. Przełożył Michał Kaczmarczyk. Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos.
Google Scholar

Peters Anne (2020) Introduction [w:] Anne Peters, ed., Studies in Global Animal Law. Heidelberg: Max Planck Institute for Comparative Public Law and International Law, s. 1–13.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-662-60756-5_1

Pisarek Walery (2000) Polskie słowa sztandarowe i ich publiczność: lata dziewięćdziesiąte. „Zeszyty prasoznawcze”, t. 43, nr 3–4, s. 19–41.
Google Scholar

Pręgowski Michał P. (2014) „Najwierniejszy, najukochańszy”. Ostatnie pożegnania opiekunów z psami [w:] Michał P. Pręgowski, Justyna Włodarczyk, red., Pies też człowiek? Relacje psów i ludzi we współczesnej Polsce. Gdańsk: Wydawnictwo Naukowe Katedra, s. 157–178.
Google Scholar

Rancew-Sikora Dorota (2009) Sens polowania. Współczesne znaczenia tradycyjnych praktyk na przykładzie dyskursu łowieckiego. Warszawa: Scholar.
Google Scholar

Rancew-Sikora Dorota (2010) Procedury zaznaczania i przekraczania granic gatunku ludzkiego w opowieściach miłośników zwierząt [w:] Krzysztof T. Konecki, Anna Kacperczyk, red., Procesy tożsamościowe. Symboliczno-interakcyjny wymiar konstruowania ładu i nieładu społecznego. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 113–138.
Google Scholar

Rorty Richard (1996) Przygodność, ironia i solidarność. Przełożył Jan Popowski. Warszawa: Wydawnictwo Spacja.
Google Scholar

Rozin Paul, Haidt Jonathan, McCauley Clark R. (2008) Disgust [w:] Michael Lewis, Jeannette M. Haviland-Jones, Lisa F. Barrett, eds., Handbook of Emotions, third edition. New York: Guilford Press, s. 757–776.
Google Scholar

Ryan Charlotte, Gamson William A. (2006) The Art of Reframing Political Debates. „Contexts”, vol. 5, no. 1, s. 13–18.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1525/ctx.2006.5.1.13

Searle John (1999) Umysł, język, społeczeństwo. Filozofia i rzeczywistość. Przełożyła Dominika Cieśla. Warszawa: Wydawnictwo Cis.
Google Scholar

Simmel Georg (2006) Most i drzwi. Wybór esejów. Przełożyła Małgorzata Łukasiewicz. Warszawa: Oficyna Naukowa.
Google Scholar

Snow David A., Benford Robert D. (1988) Ideology, Frame Resonance and Participant Mobilization [w:] Bert Klandermans, Hanspeter Kriesi, Sidney G. Tarrow, eds., From structure to action: Comparing social movement research across cultures. Greenwich: JAI Press, s. 197–218.
Google Scholar

Sztompka Piotr (2012) Socjologia. Analiza społeczeństwa. Kraków: Wydawnictwo Znak.
Google Scholar

Tazbir Janusz (1993) Okrucieństwo w nowożytnej Europie. Warszawa: Polska Oficyna Wydawnicza „BGW”.
Google Scholar

van Dijk Teun A. (2001) Badania nad dyskursem [w:] Teun A. van Dijk, red., Dyskurs jako struktura i proces. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar