Miasto przemysłowe i usankcjonowany dyskurs dziedzictwa. Porównawcze studium narracji muzealnych w Łodzi i Tampere

Magdalena Rek-Woźniak

doi:10.18778/1733-8069.17.1.06

Autor

Magdalena Rek-Woźniak Uniwersytet Łódzki, Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny, Katedra Socjologii Struktur i Zmian Społecznych https://orcid.org/0000-0002-4526-5374

DOI:

https://doi.org/10.18778/1733-8069.17.1.06

Słowa kluczowe:

dziedzictwo przemysłowe, historia miasta, muzea, usankcjonowany dyskurs dziedzictwa

Abstrakt

W historii Łodzi i Tampere jest wiele podobieństw. Dzięki przywilejom podatkowym i celnym stały się przemysłowymi centrami ważnymi dla gospodarki Imperium Rosyjskiego, zyskując miano polskiego i fińskiego Manchesteru. Zaludniane przez przybyszów, w znacznej mierze wywodzących się ze wsi, zasłużyły z kolei na miano „czerwonych” bastionów klasy robotniczej w rolniczych społeczeństwach. Od momentu zaniku tradycyjnych przemysłów w latach 80. i 90. XX wieku przepracowują swoje unikalne dziedzictwo. Autorka stara się porównać muzealne narracje rekonstruujące ścieżki prowadzące oba miasta ku współczesności, zwracając uwagę na to, jak reprezentowane są w nich kluczowe grupy społeczne tworzące społeczność Tampere i Łodzi. Punktem odniesienia dla wywodu jest koncepcja usankcjonowanego dyskursu dziedzictwa.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Biogram autora

Magdalena Rek-Woźniak - Uniwersytet Łódzki, Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny, Katedra Socjologii Struktur i Zmian Społecznych

Magdalena Rek-Woźniak jest socjolożką i kulturoznawczynią. Zajmuje się problematyką nierówności klasowo-warstwowych i ich reprezentacją w debacie publicznej, a także procesami i projektami modernizacyjnymi w miastach poprzemysłowych.

Bibliografia

Alapuro Risto (2012) Nordic and Finnish Modernity: A Comparison [w:] Jóhann Páll Árnason, Björn Wittrock, eds., Nordic Paths to Modernity. New York, Oxford: Berghahn Books, s. 191–206.
Google Scholar

Ali-Yrkkö Jyrki i in. (2017) Riding the wave: Finland in the changing tides of globalisation. Helsinki: Elinkeinoelämän Tutkimuslaitos, ETLA.
Google Scholar

Bernhard Michael, Kubik Jan, eds. (2014) Twenty Years after. Communism: The Politics of Memory and Commemoration. New York: Oxford University Press.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1093/acprof:oso/9780199375134.001.0001

Connerton Paul (2008) Seven types of forgetting. „Memory Studies”, vol. 1, no. 1, s. 59–71.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1177/1750698007083889

Dicks Bella (2015) Heritage and Social Class [w:] Emma Waterton, Steve Watson, eds., The Palgrave Handbook of Contemporary Heritage Research. London: Palgrave Macmillan, s. 366−381.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1057/9781137293565_23

Eribon Didier (2019) Powrót do Reims. Przełożyła Martyna Ochab. Kraków: Wydawnictwo Karakter.
Google Scholar

Fleming Michael (2011) Legitimating Urban ‘Revitalisation’ Strategies in Postsocialist Lodz. „East European Politics & Societies”, vol. 26, no. 2, s. 254–273.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1177/0888325411415400

Haapala Pertti (2005) History of Tampere: the very long road to informational city [w:] Kasvio Antti, Anttiroiko Ari-Veikko, eds., e-City: analysing efforts to generate local dynamism in the city of Tampere. Tampere: Tampere University Press, s. 163−181.
Google Scholar

Haapala Pertti (2011) Tampere – A History of Industrial Society [w:] Tammerkoski Rapids, ed., Reusing the Industrial Pasts, Tampere: City of Tampere, s. 9−19.
Google Scholar

Harvey David C. (2008) A History of Heritage [w:] Brian Graham, Peter Howard, eds., Ashgate Research Companion to Heritage and Identity. Chichester: Ashgate Press London, s. 19–36.
Google Scholar

Hietala Marjatta, Kaarninen Mervi (2005) The Foundation of an Information City–Education and Culture in the Development of Tampere [w:]: Antti Kasvio, Ari-Veikko Antiroiko, eds., E-City. Analysing Efforts to Generate Local Dynamism in the City of Tampere. Tampere: Tampere University Press, s. 183−215.
Google Scholar

Hobsbawm Eric, Ranger Terence, eds. (1983) The invented tradition. Cambridge: Cambridge University Press.
Google Scholar

Karpiński Andrzej i in. (2013) Jak powstawały i jak upadały zakłady przemysłowe w Polsce (1946-2012). Warszawa: Muza
Google Scholar

Kirby David G. (1978) Revolutionary ferment in Finland and the origins of the civil war 1917–1918. „Scandinavian Economic History Review”, vol. 26, no. 1, s. 15−35.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1080/03585522.1978.10407894

Kokkinen Arto i in. (2007) Catching up in Europe: Finland’s Convergence with Sweden and the EU15. „Scandinavian Economic History Review”, vol. 55 no. 2, s. 153–171.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1080/03585520701435996

Kostiainen Juha, Sotarauta Markku (2003) Great leap or long march to knowledge economy: institutions, actors and resources in the development of Tampere, Finland. „European Planning Studies”, vol. 11, no. 4, s. 415–438.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1080/09654310303648

Kostro Robert, Wóycicki Kazimierz, Wysocki Michał, red. (2014) Historia Polski od-nowa. Nowe narracje historii i muzealne reprezentacje przeszłości. Warszawa: Muzeum Historii.
Google Scholar

Kowalski Kamil, Matera Rafał, Sokołowicz Mariusz E. (2020). The Role of Immigrants in the ‘Take-Offs’ of Eastern European ‘Manchesters’. Comparative Case Studies of Three Cities: Lodz, Tampere and Ivanovo, “Journal of Migration History”, vol., no. 3, s. 269−299.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1163/23519924-00603001

Leder Andrzej (2014) Prześniona rewolucja. Ćwiczenia z logiki historycznej. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Google Scholar

Leszczyński Adam (2013) Skok w nowoczesność. Polityka wzrostu w krajach persyferyjnych 1943-1980. Warszawa: Instytut Studiów Politycznych PAN, Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Google Scholar

Leszyczyński Adam (2020) Ludowa historia Polski. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B.
Google Scholar

Leyk Aleksandra, Wawrzyniak Joanna (2020) Cięcia. Mówiona historia transformacji. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Google Scholar

Lowenthal David (1996) The Heritage Crusade and the Spoils of History. Cambridge: Cambridge University Press.
Google Scholar

Lowenthal David (2015) The past is a Foreign Country. 2nd ed. Cambridge: Cambridge University Press.
Google Scholar

MacDonald Sharon (2013) Memorylands. Heritage and Identity in Europe Today. London: Routledge.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.4324/9780203553336

Marschall Sabine (2016) The role of tourism in the production of cultural memory: The case of ‘Homesick Tourism’ in Poland. „Memory Studies”, vol. 9, no. 2, s. 187–202.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1177/1750698015591871

Michlic Joanna (2008) Lodz in the Post-communist Era: In Search of a New Identit [w:] John Czaplicka, Nida Gelasis, Blair Ruble, eds., Post-communist Cities: New Cultural Reorientations and Identities, Washington: Johns Hopkins University Press, s. 281−304.
Google Scholar

Molden Berthold (2016) Resistant pasts versus mnemonic hegemony: On the power relations of collective memory. „Memory Studies”, vol. 9, no. 2, s. 125–142.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1177/1750698015596014

Ojala Jari, Eloranta Jari, Jalava Jukka, eds. (2006) The Road to prosperity, An Economic History of Finland. Helsinki: Suomalaisen Kirjallisuuden Seura.
Google Scholar

Pobłocki Kacper (2017) Kapitalizm. Historia krótkiego trwania. Warszawa: Bęc Zmiana.
Google Scholar

Pobłocki Kacper (2021 [w druku]) Chamstwo. Ludowa historia Polski. Wołowiec: Czarne.
Google Scholar

Puś Wiesław (1987) Dzieje Łodzi przemysłowej: zarys historii. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar

Rauszer Michał (2020) Bękarty pańszczyzny. Historia buntów chłopskich. Warszawa: Wydawnictwo RM.
Google Scholar

Rek-Woźniak Magdalena, Woźniak Wojciech (2020) Working-class and Memory Policy in Post-Industrial Cities: Łódź, Poland, and Tampere, Finland, Compared. „International Labor and Working Class History”, vol. 37, no. 2, s. 5−21.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1017/S0147547920000125

Skeggs Beverly (2004) Class, Self, Culture. London: Routledge.
Google Scholar

Skrede Joar, Hølleland Herdis (2018) Uses of Heritage and beyond: Heritage Studies viewed through the lens of Critical Discourse Analysis and Critical Realism. „Journal of Social Archaeology”, vol. 18, no. 1, s. 77–96.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1177/1469605317749290

Smith Laurajane (2006) Uses of Heritage. London: Routledge.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.4324/9780203602263

Smith Laurajane (2020) Industrial Heritage and the Remaking of Class Identity. Are We All Middle Class Now? [w:] Stefan Berger, ed., Constructing Industrial Past. New York: Berghahn Books, s. 128−145.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.2307/j.ctv1850gh6.11

Smith Laurajane, Campbell Gary (2017) ‘Nostalgia for the future’: memory, nostalgia and the politics of class. „International Journal of Heritage Studies”, no. 2, s. 612−627.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1080/13527258.2017.1321034

Strangleman Tim (2013) Smokestack Nostalgia, “Ruin Porn” or Working-Class Obituary: The Role and Meaning of Deindustrial Representation. „International Labor and Working-Class History”, vol. 84, s. 23–37.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1017/S0147547913000239

Śmiechowski Kamil (2012) Z perspektywy stolicy. Obraz Łodzi w warszawskich tygodnikach społeczno-kulturalnych (1881–1905). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar

Topelius Zacharias (1876/2018) Maamme kirja [dostęp 30 grudnia 2020 r.]. Dostępny w Internecie: http://maammekirja.fi/
Google Scholar

Young Craig, Kaczmarek Sylwia (2008) The Socialist and Postsocialist Urban Identity in Central and Eastern Europe: The Case of Lodz, Poland. „European Urban and Regional Studies”, vol. 15, no. 1, s. 52–70.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1177/0969776407081275

Zarycki Tomasz, Smoczyński Rafał (2017) Totem inteligencki: Arystokracja, szlachta i ziemiaństwo w polskiej przestrzeni społecznej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Google Scholar

Zysiak Agata (2020) “Good” and “Bad” Workers and the Collapse of the Expected Life Course: The Postwar Working Class in Detroit (USA) and Łódź (Poland), 1940s–1980s. „East European Politics and Societies and Cultures”, vol. 35, no. 1, s. 3-25.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1177/0888325419891203

Zysiak Agata (2016) Punkty za pochodzenie. Powojenna modernizacja i uniwersytet w robotniczym mieście,Kraków: Nomos.
Google Scholar

Zysiak Agata i in. (2018) From Cotton and Smoke. Łódź–Industrial City and Discourses of Asynchronous Modernity. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar