Rufin Morozowicz (1851 – 1931). Legenda polskiego teatru

Adrian Uljasz

doi:10.18778/1644-857X.20.01.06

Autor

Adrian Uljasz Uniwersytet Rzeszowski http://orcid.org/0000-0003-3831-4585

DOI:

https://doi.org/10.18778/1644-857X.20.01.06

Słowa kluczowe:

Morozowicz Rufin (1851–1931), teatr w Polsce, opera i operetka w Polsce, historia, XIX i XX wiek

Abstrakt

Komik Rufin Morozowicz (1851–1931) to aktor i śpiewak – legenda polskiej operetki. Osiągnął dorobek również jako artysta dramatyczny, dyrektor teatru i reżyser. Zdarzało się, że występował z sukcesem w operach komicznych. Z początku grał w warszawskich teatrach ogródkowych i na tzw. prowincji. Pracował w objazdowych zespołach aktorskich. W okresie 1875–1878 był aktorem Teatru Miejskiego w Krakowie. W 1881 r. otrzymał angaż w Warszawskich Teatrach Rządowych. Od tego czasu na stałe związał się zawodowo z Warszawą. Wykonywał zawód aktora do 1927 r. Był najbardziej znanym aktorem z rodziny Morozowiczów. Jego legendarne role to Menalaus w operetce Jacques’a Offenbacha Piękna Helena i John Styx w operetce tego samego kompozytora Orfeusz w piekle.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Biogram autora

Adrian Uljasz - Uniwersytet Rzeszowski

Dr hab. Adrian Uljasz – historyk, politolog, kulturoznawca. Od 2003 r. doktor nauk humanistycznych w zakresie historii (UMCS), od 2009 r. doktor habilitowany (UW), od 2010 r. profesor w Instytucie Historii Uniwersytetu Rzeszowskiego. Najważniejsze publikacje: Myśl polityczna Feliksa Perla (Lublin 2005), Hieronim Łopaciński 1860–1906: człowiek, dzieło, pamięć (Lublin 2006).

Zainteresowania naukowe: historia kultury XIX–XXI w., biografistyka, edytorstwo źródeł historycznych.

Bibliografia

Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna [WiMBP] w Bydgoszczy Magazyn Zbiorów Specjalnych [MAGS] N. Morozowiczowa, „Życiorys”, rkps 939/II.
Google Scholar

Pol.) [A. Poliński], [Recenzja bez tytułu w rubryce Z teatru i muzyki], „Kurier Warszawski” 1912, R. XCII, nr 127, s. 6.
Google Scholar

A.Kł. [A. Kłobukowski], Teatr, „Czas” 1877, R. XXX, nr 293, s. 1.
Google Scholar

A.Z. [A. Zaleski], Teatr, „Czas” 1876, R. XXIX, nr 6, s. 2.
Google Scholar

A.Z. [A. Zaleski], Teatr, „Czas” 1877, R. XXX, nr 258, s. 3.
Google Scholar

A.Z. [A. Zaleski], Teatr, „Czas” 1877, R. XXX, nr 276, s. 3.
Google Scholar

A.Z. [A. Zaleski], Teatr, „Czas” 1878, R. XXXI, nr 6, s. 2.
Google Scholar

A.Z. [A. Zaleski], Teatr, „Czas” 1878, R. XXXI, nr 12, s. 2.
Google Scholar

Breiter E., Nowe teatry operetkowe w Warszawie, „Świat” 1921, R. XVI, nr 45, s. 17–18.
Google Scholar

Brodziński L., „Hrabina Marica”. Operetka w trzech aktach. Muzyka Emeryka Kalmana, libretto Juliusza Bremmera, teksty śpiewów Alfreda Grünwalda, przekład Andrzeja Własta, „Przegląd Teatralny i Filmowy” 1924, R. VI, nr 23, s. 1–9.
Google Scholar

Chochlik, W pociągu Kurierskim, komedia w I-ym akcie Antoniego Skrzyneckiego, „Kolce” 1881, R. XI, nr 28, s. 218.
Google Scholar

Co słychać nowego, „Kurier Poranny” 1881, R. I, nr 233, s. 2.
Google Scholar

Dobrowolski A., Teatr Nowości: „Mimi”, operetka-wodewil w 3-ch aktach Gustawa Zwerenza. Muzyka Rudolfa Reimanna, „Kurier Warszawski” 1909, R. LXXXIX, nr 214, s. 4–5.
Google Scholar

Dobrowolski A., Teatr Nowości: „Praczka wiedeńska”, operetka w 3-ch aktach Rudolfa Reimanana, „Kurier Warszawski” 1906, R. LXXXVI, nr 215, s. 5.
Google Scholar

Dobrowolski A., Teatr Nowości („Rozwódka”, komiczna opereta w 3ch aktach Leona Falla. Libretto Wiktora Leona. Przekład Adolfa Kitschmana i Ludwika Śliwińskiego, „Kurier Warszawski” 1909, R. LXXXIX, nr 353, s. 3.
Google Scholar

[Dobrowolski A.], Z teatru i muzyki, „Kurier Warszawski” 1909, R. LXXXIX, nr 84, s. 6.
Google Scholar

Echo, Kronika krakowska (Dokończenie), „Przegląd Tygodniowy Życia Społecznego, Literatury i Sztuk Pięknych” 1878, R. XIII, nr 3, s. 33.
Google Scholar

Grzymała-Siedlecki A., Świat aktorski moich czasów, Warszawa 1973.
Google Scholar

J.K. [J. Kliszewski], Perichola. Operetka w 4 aktach, muzyka Offenbacha, libretto pp. Melihac i Halevy, „Kurier Krakowski” 1876, R. I, nr 56, s. 1.
Google Scholar

Kamerton, Teatr. „Chcę się bawić”, komedia w trzech aktach Sewera, „Kurier Krakowski” 1876, R. I, nr 29, s. 1–2.
Google Scholar

Kamerton, Teatr. „Chcę się bawić”, komedia w trzech aktach Sewera (Dokończenie), „Kurier Krakowski” 1876, R. I, nr 30, s. 2.
Google Scholar

Kleczyński J., Przegląd muzyczny, „Echo Muzyczne, Teatralne i Artystyczne” 1887, R. IV, nr 206, s. 432–433.
Google Scholar

Kleczyński J., „Symplicjusz”, „Echo Muzyczne, Teatralne i Artystyczne” 1890, R. VII, nr 358, s. 382–384.
Google Scholar

Kronika miejscowa i zagraniczna, „Czas” 1876, R. XXIX, nr 159, s. 3.
Google Scholar

Lekka kawaleria. Operetka w 3-ch odsłonach Fr. Suppego, tłumaczenie J. Miłkowskiego, „Czas” 1876, R. XXIX, nr 94, s. 3.
Google Scholar

Miscellanea, „Szkice Społeczne i Literackie” 1876, R. II, nr 11, s. 128–129.
Google Scholar

Miscellanea, „Szkice Społeczne i Literackie” 1876, R. II, nr 15, s. 177.
Google Scholar

Morozowicz-Szczepkowska M., Z lotu ptaka. Wspomnienia, Warszawa 1968.
Google Scholar

[Nekrolog prasowy R. Morozowicza], „Kurier Warszawski” 1931, R. CXI, nr 103 [wydanie wieczorne], s. 11.
Google Scholar

nt [K. Nitman], Teatr, „Kurier Krakowski” 1877, R. II, nr 11, s. 1.
Google Scholar

Orzechowska A., „Barnaba Fafuła” i „Józio Grojseszyk” czyli 100 lat teatrów warszawskich w bibliotece pana L. Morozowicza, „Kronika Polski i Świata” 1939, R. II, nr 3, s. 8.
Google Scholar

Owerłło P., Z tamtej strony rampy, Kraków 1957.
Google Scholar

Perichola. Opera buffa w 4ch aktach – libretto p.p. Meilhac i Halevy – muzyka J. Offenbacha, „Czas” 1876, R. XXIX, nr 289, s. 3.
Google Scholar

„Piękna Helena” w rysunku Stanisława Rzeckiego, „Świat” 1921, R. XVI, nr 47, s. 12.
Google Scholar

Piękne Georgianki. Opera komiczna w 3 aktach, z muzyką J. Offenbacha, z tekstem J. Moineaux, przełożonym przez p. Morozowicza, „Czas” 1876, R. XXIX, nr 48, s. 3.
Google Scholar

(PM), Zgon Leopolda Morozowicza, „Dziennik Polski” 1945, R. I, nr 186, s. 3.
Google Scholar

Pogrzeb ś.p. Rufina Morozowicza, „Kurier Warszawski” 1931, R. CXI, nr 105 [wydanie poranne], s. 4.
Google Scholar

Poliński A., Teatr Nowości: „Grigri”, operetka w 3-ch aktach, muzyka Lincke’go’, „Kurier Warszawski” 1912, R. XCII, nr 320, s. 3.
Google Scholar

Pronaszko A., Przed i za rampą kabaretu, [w:] Dymek z papierosa, czyli wspomnienia o scenach, scenkach i nadscenkach, red. K. Rudzki, Warszawa 1959, s. 219–250.
Google Scholar

Przegląd teatralny, „Afisz Teatralny” 1876, R. V, nr 7, s. [1].
Google Scholar

[Publikacja prasowa afisza inscenizacji sztuki Fryderyka Soulié Chata pod lasem w Teatrze Miejskim w Krakowie – zapowiedzi przedstawienia na niedzielę 17 października 1875 r.], „Afisz Teatralny” 1875, R. IV, nr 7, s. [2].
Google Scholar

Sempoliński L., Wielcy artyści małych scen, Warszawa 1977.
Google Scholar

Skład teatrów warszawskich, [w:] Ilustrowany kalendarz teatralny Muza 1893, Lwów 1892, s. [92–93].
Google Scholar

Skrz., Z tygodnia, „Świat” 1921, R. XVI, nr 44, s. 14–15.
Google Scholar

Solski L., Wspomnienia, t. I (1855–1893), na podstawie rozmów napisał A. Woycicki, Kraków 1955.
Google Scholar

st, Teatr, „Czas” 1878, R. XXXI, nr 21, s. 2.
Google Scholar

Śliwiński L., Teatry: Nowości i Letni, [w:] Teatry polskie w Warszawie. Rocznik teatralny od 1/VIII 1915 – [do] 1/I 1917 r., oprac. J. Czempiński, Warszawa 1917, s. 151–159.
Google Scholar

Teatr, „Czas” 1875, R. XXVIII, nr 231, s. 1.
Google Scholar

Teatr, „Czas” 1875, R. XXVIII, nr 251, s. 1.
Google Scholar

Teatr, „Czas” 1876, R. XXIX, nr 54, s. 1.
Google Scholar

Teatr, „Czas” 1876, R. XXIX, nr 71, s. 3.
Google Scholar

Teatr, „Czas” 1876, R. XXIX, nr 146, s. 3
Google Scholar

Teatr, „Czas” 1876, R. XXIX, nr 161, s. 3.
Google Scholar

Teatr, „Czas” 1877, R. XXX, nr 11, s 1.
Google Scholar

Teatr, „Czas” 1877, R. XXX, nr 23, s. 1.
Google Scholar

Teatr, „Czas” 1877, R. XXX, nr 165, s. 3.
Google Scholar

Teatr, „Czas” 1877, R. XXX, nr 267, s. 1–2.
Google Scholar

Teatr, „Czas” 1877, R. XXX, nr 279, s. 1.
Google Scholar

Teatr, „Kurier Krakowski” 1876, R. I, nr 36, s. 3.
Google Scholar

Teatr, „Kurier Krakowski” 1876, R. I, nr 53, s. 3.
Google Scholar

Teatr. Baron cygański, operetka J. Straussa, „Tygodnik Mód i Powieści” 1886, R. XVI, nr 30, s. 236–237.
Google Scholar

Teatr (Fatinica operetka w 3 aktach Suppégo, libretto pp. Zell i Genê, na polskie przełożył M.C.), „Czas” 1877, R. XXX, nr 119, s. 2.
Google Scholar

Teatr i muzyka, „Kurier Warszawski” 1925, R. CV, nr 71 [dodatek poranny], s. 3.
Google Scholar

Teatr i muzyka, „Kurier Warszawski” 1925, R. CV, nr 71 [wydanie wieczorne], s. 7.
Google Scholar

T.K – c, Rufin Morozowicz, „Kurier Warszawski” 1925, R. CV, nr 71 [wydanie wieczorne], s. 10.
Google Scholar

T.K – c., Ś.p. Rufin Morozowicz, „Kurier Warszawski” 1931, R. CXI, nr 105 [wydanie wieczorne], s. 4.
Google Scholar

Tygodnik teatralny, „Afisz Teatralny” 1875, R. IV, nr 7, s. [1].
Google Scholar

Waydel-Dmochowska J., Dawna Warszawa. Wspomnienia, Warszawa 1959.
Google Scholar

Wł.W., Teatr Nowości. „Piękna Helena” opera komiczna Offenbacha, „Gazeta Poniedziałkowa” 1921, R. XVI, nr 43, s. 4.
Google Scholar

Wroczyński K., Pół wieku wspomnień teatralnych, Warszawa 1957.
Google Scholar

XXX, Korespondencja Kaliszanina, „Kaliszanin” 1876, R. VIII, nr 60, s. 246–247.
Google Scholar

Z.P. [Z. Przybylski], Teatr. „Bankructwo”, obraz sceniczny w 4 aktach, przez Björnsterna Björnstona – przekład Edwarda Lubowskiego, „Kurier Krakowski” 1877, R. II, nr 24, s. 1.
Google Scholar

Z teatru, „Szkice Społeczne i Literackie” 1875, R. I, nr 27, s. 269–271.
Google Scholar

Z teatru, „Szkice Społeczne i Literackie” 1875, R. I nr 31, s. 302–303.
Google Scholar

Z teatru, „Szkice Społeczne i Literackie” 1876, R. II, nr 17, s. 201–203.
Google Scholar

Z teatru. Emigracja chłopska, dramat ludowy Wł. L. A1czyca, „Szkice Społeczne i Literackie” 1876, R. II, nr 29, s. 279–281.
Google Scholar

Z teatru i muzyki, „Kurier Warszawski” 1887, R. LXVII, nr 106, s. 3.
Google Scholar

Z teatru i muzyki, „Kurier Warszawski” 1909, R. LXXXIX, nr 214, s. 2.
Google Scholar

Z teatru i muzyki, „Kurier Warszawski” 1909, R. LXXXIX, nr 215 [dodatek poranny], s. 2.
Google Scholar

Z teatru i muzyki, „Kurier Warszawski” 1909, R. LXXXIX, nr 353 [dodatek poranny], s. 1–2.
Google Scholar

Z teatru i muzyki, „Kurier Warszawski” 1912, R. XCII, nr 124, s. 8.
Google Scholar

„Afisz Teatralny” 1875–1876.
Google Scholar

„Czas” 1875–1878.
Google Scholar

„Dziennik Polski” 1945.
Google Scholar

„Echo Muzyczne, Teatralne i Artystyczne” 1885, 1887, 1890, 1893.
Google Scholar

„Gazeta Poniedziałkowa” 1921.
Google Scholar

„Kaliszanin” 1876.
Google Scholar

„Kolce” 1881.
Google Scholar

„Kronika Polski i Świata” 1939.
Google Scholar

„Kurier Krakowski” 1876–1877.
Google Scholar

„Kurier Poranny” 1881.
Google Scholar

„Kurier Warszawski” 1887, 1906, 1909, 1912, 1925, 1931.
Google Scholar

„Przegląd Teatralny i Filmowy” 1924.
Google Scholar

„Przegląd Tygodniowy Życia Społecznego, Literatury i Sztuk Pięknych” 1878.
Google Scholar

„Szkice Społeczne i Literackie” 1875, 1876.
Google Scholar

„Świat” 1921.
Google Scholar

„Tygodnik Mód i Powieści” 1886.
Google Scholar

Aneks 3. Wykaz nowych oper, baletów i operetek polskich wystawionych w latach 1919–1939 (według chronologicznej kolejności premier), [w:] M. Komorowska, Za kurtyną lat. Polskie teatry operowe i operetkowe 1918–1939, Kraków 2008, s. 291–311.
Google Scholar

Berger B., Morozowicz Rufin (1851–1931), aktor, śpiewak, reżyser, [w:] Polski słownik biograficzny, t. XXI, z. 91, Wrocław 1976, s. 782–783.
Google Scholar

Berger B., Morozowicz-Szczepkowska Maria (1885–1968), [w:] Polski słownik biograficzny, t. XXI, z. 91, Wrocław 1976, s. 784–785.
Google Scholar

Dobrowolski A., Teatr polski 1877–1902, [w:] Księga jubileuszowa „Kuriera Porannego” 1877–1902 wydana z powodu 25-lecia pisma, red. F. Fryze, Warszawa 1903, s. 90–98.
Google Scholar

Estreicher K., Bibliografia polska XIX stulecia, t. V (Dramat tłumaczony – Dzwony), Kraków 1967.
Google Scholar

Estreicher K., Teatra w Polsce, Warszawa 1953, t. II, Kraków 1953 (reprint publikacji: K. Estreicher, Teatra w Polsce, t. II, Kraków 1876).
Google Scholar

Estreicher K. (senior), Teatra w Polsce, oprac. K. Nowacki, t. IV, cz. 1, Kraków 1992.
Google Scholar

Faun, Galeria sylwetek teatralnych. XIV. Rufin Morozowicz, „Echo Muzyczne, Teatralne i Artystyczne” 1885, R. II/III, nr 117, s. 506–507.
Google Scholar

Filler W., Melpomena i piwo, Warszawa 1960.
Google Scholar

Filler W., Rendez-vous z warszawską operetką, Warszawa 1977.
Google Scholar

J.Z. [J. Zawadzka], Morozowicz-Szczepkowska Maria 1885–1968, [w:] Współcześni polscy pisarze i badacze literatury. Słownik biobibliograficzny, red. J. Czachowska, A. Szałagan, t. V [L–M], Warszawa 1997, s. 467–468.
Google Scholar

Krasiński E., Warszawskie sceny 1918–1939, Warszawa 1976.
Google Scholar

M.S. [M. Sęczek], Morozowicz-Szczepkowska Maria Pseud.: Gryf, [w:] Współcześni polscy pisarze i badacze literatury. Słownik biobibliograficzny, red. J. Czachowska, A. Szałagan, t. X (Ż i uzupełnienia do tomów I–IX), Warszawa 2007, s. 613.
Google Scholar

Polskie filmy fabularne 1911–1929. Filmografia, [w:] W. Banaszkiewicz, W. Witczak, Historia filmu polskiego, t. I (1895–1929), Warszawa 1966, s. 267–293.
Google Scholar

Rufin Morozowicz [biogram R. Morozowicza], [w:] M. Morozowicz-Szczepkowska, Z lotu ptaka. Wspomnienia, Warszawa 1968, s. 391–393.
Google Scholar

Rulikowski M., Teatr warszawski od czasów Osińskiego, Lwów [1939].
Google Scholar

Simon L., Bibliografia dramatu polskiego 1765–1939, red. E. Heise, T. Sivert, t. I (A–M), Warszawa 1972.
Google Scholar

Słownik biograficzny teatru polskiego, t. I (1765–1965), red. Z. Raszewski, M. Wosiek, H. Zawadzka, H. Garlińska-Zambrowska, Warszawa 1973, s. 459–461 (hasła: Morozowicz Henryk, Morozowicz Karolina, Morozowicz Leopold, Morozowicz Rozalia, Morozowicz Rufin Stefan, Morozowiczowa z Truskowskich Natalia).
Google Scholar

Słownik biograficzny teatru polskiego, t. II (1900–1980), red. Z. Wilski, M. Wosiek, K. Zawadzka, B. Berger, T. Bogucka, M. Gdowska, Warszawa 1994, s. 469–470 (hasło: Morozowicz Maria, zamężna Szczepkowska).
Google Scholar

Słownik współczesnych pisarzy polskich, red. E. Korzeniewska, t. II (j–p), Warszawa 1964, s. 501–503 (hasło: Morozowicz-Szczepkowska Maria ur. 1885. Dramatopisarka).
Google Scholar

Spis aktorów, [w:] Teatr krakowski pod dyrekcją Adama Skorupki i Stanisława Koźmiana 1865–1885. Repertuar, oprac. J. Got, Wrocław–Warszawa–Kraków 1962, s. 473–489.
Google Scholar

Ślusarska M., Morozowiczowa z Truskowskich Natalia (1879–1964), [w:] Polski słownik biograficzny, t. XXI, z. 91, Wrocław 1976, s. 785–786.
Google Scholar

Teatr krakowski pod dyrekcją Adama Skorupki i Stanisława Koźmiana 1865–1885. Repertuar, oprac. J. Got, Wrocław–Warszawa–Kraków 1962.
Google Scholar

Teatr w jego pracownikach. III Farsa i operetka, „Echo Muzyczne, Teatralne i Artystyczne” 1893, R. VII, nr 532, s. 578–580.
Google Scholar

Wydawnictwo Władysława Okręta. Rocznik naukowo-literacko-artystyczny (encyklopedyczny) na rok 1905, red. wydawcy, Warszawa 1905.
Google Scholar

XXV-lecie wskrzeszonego teatru polskiego w Wilnie, oprac. H. Romer-Ochenkowska, Wilno 1932.
Google Scholar

Encyklopedia teatru polskiego, http://www.encyklopediateatru.pl (dostęp: 13 i 17 VII 2020) (biogramy M. Morozowicz-Szczepkowskiej, L. Morozowicza, H. Morozowicza, R. Morozowicza, N. Morozowicz-Truskowskiej i T. Morozowicza).
Google Scholar

Jan Królikowski, [w:] Encyklopedia teatru polskiego, http://encyklopediateatru.pl/osoby/41317/jan-krolikowski (dostęp: 17 VII 2020) (biogram J. Królikowskiego).
Google Scholar

Opis filmu Tajemnica przystanku tramwajowego na portalu internetowym filmpolski.pl, http://filmpolski.pl/fp/index.php?film=22211 (dostęp: 17 VII 2020).
Google Scholar

Opis filmu Tajemnica przystanku tramwajowego na portalu internetowym filmweb.pl, https://www.filmweb.pl/film/Tajemnica+przystanku+tramwajowego-1922-105389 (dostęp: 17 VII 2020).
Google Scholar

Wesele w Ojcowie, [w:] Encyklopedia teatru polskiego, http://www.encyklopediateatru.pl/sztuki/8099/wesele-w-ojcowie (dostęp: 14 VII 2020).
Google Scholar