Sejmik województwa łęczyckiego a obóz dworski króla Michała 1669–1673

Zbigniew Hundert

doi:10.18778/1644-857X.23.02.03

Autor

Zbigniew Hundert Zamek Królewski w Warszawie – Muzeum; Uniwersytet Warszawski https://orcid.org/0000-0002-5088-2465

DOI:

https://doi.org/10.18778/1644-857X.23.02.03

Słowa kluczowe:

Łęczyca, Michał Korybut Wiśniowiecki, prowincja wielkopolska, regaliści, Andrzej Olszowski, wojska sejmikowe, konfederacja gołąbska

Abstrakt

Szlachta województwa łęczyckiego była w okresie panowania Michała Korybuta Wiśniowieckiego aktywna politycznie. Wysłała swoich posłów na wszystkie sześć sejmów, które odbyły się za tego króla. Ogólnie w latach 1669–1673 sejmik łęczycki na sejmach reprezentowały 43 osoby, z czego aż 38 na sejmie elekcyjnym. Część z tych posłów, jak podkomorzy Stefan Sarnowski oraz podczaszy łęczycki Wawrzyniec Kossowski, była aktywnymi parlamentarzystami o silnym prokrólewskim nastawieniu. Senatorowie z województwa łęczyckiego nie odgrywali tak istotnej roli politycznej w Rzeczypospolitej, ale jako lokalni aktywiści i dowódcy pospolitego ruszenia stawali wiernie na straży majestatu. Szlachta łęczycka dwukrotnie zawiązywała lokalne konfederacje w obronie króla (1670 i 1672), będąc stanowczo przeciwną działaniom opozycji. Była również jednym z inicjatorów zwołania sejmu konnego i poparła w 1672 r. konfederację gołąbską. Wspierała głównych liderów obozu dworskiego w Koronie, jak podkanclerzego Andrzeja Olszowskiego. Ogólnie stosunek szlachty łęczyckiej do króla Michała I i jego obozu politycznego wynikał w znacznym stopniu z jej negatywnego nastawienia do cudzoziemszczyzny, której uosobieniem miała być profrancuska opozycja. Obóz dworski Michała Korybuta Wiśniowieckiego na pewno nie musiał martwić się o wyniki obrad na sejmikach łęczyckich. Wątpliwości mógł mieć jedynie co do skuteczności ich działań, czego przykładem była nieudana aukcja wojska powiatowego w latach 1671–1672, które miało wspomóc dwór w jego zmaganiach z opozycją i wrogiem zewnętrznym.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Biogram autora

Zbigniew Hundert - Zamek Królewski w Warszawie – Muzeum; Uniwersytet Warszawski

Dr Zbigniew Hundert – historyk, kustosz w Dziale Projektów Naukowych i Muzealnych Zamku Królewskiego w Warszawie – Muzeum oraz adiunkt badawczy na Wydziale Historii Uniwersytetu Warszawskiego.

Zainteresowania badawcze: historia polityczna, wojskowa i ekonomiczna Rzeczypospolitej w drugiej połowie XVII w. (zwłaszcza w dobie „królów rodaków”), z naciskiem na zagadnienia patronatu wojskowego, organizacji, finansowania oraz wykorzystywania wojska do walki politycznej. W krąg zainteresowań wchodzi także życie sejmikowe województwa mazowieckiego, jak również środowisko polityczne hetmana i króla Jana Sobieskiego.

Bibliografia

Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie [AGAD], Archiwum Skarbu Koronnego, dz. I, sygn. 74; dz. II, sygn. 63
Google Scholar

Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie [AGAD], Księgi Grodzkie Łęczyckie – Relacyjne [KGŁR], sygn. 128–135
Google Scholar

Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie [AGAD], Metryka Koronna – Libri Legationum [LL], sygn. 25
Google Scholar

Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie [AGAD], Metryka Koronna – Sigillata, sygn. 12
Google Scholar

Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie [AGAD], Nabytki Niedokumentowe Oddziału I [Nabytki], sygn. 199
Google Scholar

Archiwum Narodowe w Krakowie, Archiwum Rodziny Pinoccich, sygn. 16
Google Scholar

Archiwum Państwowe w Łodzi, Archiwum Rodziny Bartoszewiczów, sygn. 194
Google Scholar

Archiwum Państwowe w Poznaniu, Akta Braci Czeskich, sygn. 2597d
Google Scholar

Biblioteka Naukowa Polskiej Akademii Umiejętności i Polskiej Akademii Nauk w Krakowie, rkps 8328 (Teki Pawińskiego, t. XI)
Google Scholar

Centralnyj Derżawnyj Istorycznyj Archiw Ukraini, m. Lviv, f. 1, op. 1, ks. 264
Google Scholar

Diariusz sejmu koronacyjnego 1669 roku, oprac. K. Przyboś, M. Ferenc, Kraków 2004.
Google Scholar

Diariusz sejmu nadzwyczajnego 1670 roku, oprac. K. Przyboś, M. Ferenc, Kraków 2004.
Google Scholar

Diariusz sejmu zwyczajnego 1670 roku, oprac. K. Przyboś, M. Ferenc, Kraków 2005.
Google Scholar

Diariusz sejmu zwyczajnego 1672 roku, oprac. K. Przyboś, Kraków 2007.
Google Scholar

Komput wojsk koronnych z podziałem chorągwi jazdy zaciągu polskiego na pułki 1673, oprac. Z. Hundert, „Studia z Dziejów Wojskowości” 2013, t. II, s. 311–322.
Google Scholar

Listy Jana Andrzeja Morstina, oprac. S. Ochmann-Staniszewska, Wrocław 2002.
Google Scholar

Pisma do wieku i spraw Jana Sobieskiego, oprac. F. Kluczycki, t. I, cz. 2, Kraków 1881.
Google Scholar

Volumina Legum, oprac. J. Ohryzko, t. V, Petersburg 1860.
Google Scholar

Atlas historyczny Polski, z. 5 (Województwo sieradzkie i województwo łęczyckie w drugiej połowie XVI wieku), red. H. Rutkowski, cz. 2 (Komentarze i indeksy), Warszawa 1998.
Google Scholar

Bobiatyński K., Konflikt między Pacami a Leszczyńskimi. Przyczynek do historii stosunków między magnaterią litewską i koronną w latach siedemdziesiątych XVII wieku, [w:] Między obowiązkami, przywilejami a prawem Rzeczypospolitej XVI–XVIII wieku. Elity w państwie polsko-litewskim, red. A. Barwicka-Makula, A. Kalinowska, A. Perłakowski, D. Rolnik, F. Wolański, Warszawa 2023, s. 281–301.
Google Scholar

Chmielewska M., Sejm elekcyjny Michała Korybuta Wiśniowieckiego 1669 roku, Warszawa 2006.
Google Scholar

Deputaci Trybunału Koronnego 1578–1794. Spis, cz. 3 (1661–1700), oprac. L. A. Wierzbicki, Warszawa 2017.
Google Scholar

Groszkowski M., Rywalizacja o Ordynację Zamojską w latach 1665–1673, Warszawa 2022.
Google Scholar

Hundert Z., Listy przypowiednie dla Marcina Zamoyskiego z lat 1656, 1679 i 1683 na chorągwie jazdy i regiment pieszy w wojsku koronnym, „Res Historica” 2017, z. 43, s. 313–336. https://doi.org/10.17951/rh.2017.43.313-336
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.17951/rh.2017.43.313-336

Hundert Z., Między buławą a tronem. Wojsko koronne w walce stronnictwa malkontentów z ugrupowaniem dworskim w latach 1669–1673, wyd. 2, Oświęcim 2019.
Google Scholar

Hundert Z., Między Haliczem a Łęczycą. Sformowanie chorągwi husarskiej pisarza polnego koronnego Jakuba Potockiego i jej finansowanie przez sejmiki w ramach systemu repartycji z lat 1667–1673, „Wschodni Rocznik Humanistyczny” 2023, t. XX, z. 1, s. 193–205. https://doi.org/10.36121/zhundert.20.2023.1.193
Google Scholar

Hundert Z., Wojskowe zaciągi sejmików ziemskich województwa mazowieckiego w latach 1671–1673, „Res Historica” 2018, z. 46, s. 141–180. https://doi.org/10.17951/rh.2018.46.141-180
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.17951/rh.2018.46.141-180

Kaniewski J., Sejmiki koronne wobec problemów wewnętrznych za panowania Michała Korybuta Wiśniowieckiego (1669–1673), Katowice 2014.
Google Scholar

Kołodziej R., „Ostatni wolności naszej klejnot”. Sejm Rzeczypospolitej za panowania Jana III Sobieskiego, Poznań 2014.
Google Scholar

Kucharski T., Sejmy elekcyjne w Rzeczypospolitej Obojga Narodów w latach 1632–1733, Warszawa 2021.
Google Scholar

Matyasik J., Obóz polityczny króla Michała Korybuta Wiśniowieckiego, Warszawa 2011.
Google Scholar

Ochmann-Staniszewska S., Staniszewski Z., Sejm Rzeczypospolitej za Jana Kazimierza Wazy. Prawo – doktryna – praktyka, t. II, Wrocław 2000.
Google Scholar

Olszewski H., Sejm konny. Rzecz o funkcjonowaniu ideologii demokracji szlacheckiej w dawnej Polsce, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 1985, t. XXXVII, z. 2, s. 225–242.
Google Scholar

Przyboś A., Prażmowski Mikołaj, [w:] Polski słownik biograficzny, t. XXVIII, Wrocław 1984–1985, s. 382–389.
Google Scholar

Skrodzka A., Elekcja Michała Korybuta Wiśniowieckiego w ikonografii z epoki, [w:] „Żył królem, umarł człowiekiem”. Michał Korybut Wiśniowiecki i jego czasy (1669–1673), red. Z. Hundert, P. Tyszka, Warszawa 2023, s. 81–106.
Google Scholar

Skrzypietz A., Francja wobec Rzeczypospolitej za panowania Michała Korybuta Wiśniowieckiego, [w:] „Żył królem, umarł człowiekiem”. Michał Korybut Wiśniowiecki i jego czasy (1669–1673), red. Z. Hundert, P. Tyszka, Warszawa 2023, s. 217–241.
Google Scholar

Srogosz T., Sprawy skarbowo-wojskowe w działalności sejmiku województwa łęczyckiego w XVII w., [w:] Między obowiązkami, przywilejami a prawem Rzeczypospolitej XVI–XVIII wieku. Społeczeństwo w obronie państwa polsko-litewskiego, red. A. Kalinowska, A. Perłakowski, D. Rolnik, F. Wolański, Warszawa 2018, s. 165–178.
Google Scholar

Stolicki J., Wobec wolności i króla. Działalność polityczna szlachty ruskiej, ukrainnej i wołyńskiej w latach 1673–1683, Kraków 2007.
Google Scholar

Urzędnicy kujawscy i dobrzyńscy XVI–XVIII w., oprac. K. Mikulski, W. Stanek, Z. Górski, R. Kabaciński, Kórnik 1990.
Google Scholar

Urzędnicy województw łęczyckiego i sieradzkiego XVI–XVIII wieku. Spisy, oprac. E. Opaliński, H. Żerek-Kleszcz, Kórnik 1993.
Google Scholar

Wierzbicki L. A., Król jako stan sejmujący na przykładzie Michała Korybuta Wiśniowieckiego, [w:] „Żył królem, umarł człowiekiem”. Michał Korybut Wiśniowiecki i jego czasy (1669–1673), red. Z. Hundert, P. Tyszka, Warszawa 2023, s. 161–173.
Google Scholar

Wierzbicki L. A., Marszałkowie i parlamentarzyści. Studia z dziejów sejmu polskiego w XVII wieku, Warszawa 2014.
Google Scholar

Wierzbicki L. A., O zgodę w Rzeczypospolitej. Zjazd warszawski i sejm pacyfikacyjny 1673 roku, Lublin 2005.
Google Scholar

Wierzbicki L. A., Poselstwa do królów rodaków. Postawy i postulaty szlachty polskiej na sejmikach i zjazdach w latach 1669–1695, Lublin 2022.
Google Scholar

Wierzbicki L. A., Pospolite ruszenie w Polsce w drugiej połowie XVII wieku. Ostatnie wyprawy z lat 1671–1672, Lublin 2011.
Google Scholar

Wierzbicki L. A., Senatorowie koronni na sejmach Rzeczypospolitej w XVII wieku, Warszawa 2017.
Google Scholar

Wierzbicki L. A., Zjazd gołąbsko-lubelski. Obrady stanów Rzeczypospolitej w formule sejmu konnego w 1672 roku, Warszawa 2022.
Google Scholar

Włodarczyk J., Sejmiki łęczyckie, Łódź 1973.
Google Scholar