Sejmik województwa łęczyckiego a obóz dworski króla Michała 1669–1673

Zbigniew Hundert

doi:10.18778/1644-857X.23.02.03

Authors

Zbigniew Hundert Royal Castle in Warsaw – Museum; University of Warsaw https://orcid.org/0000-0002-5088-2465

DOI:

https://doi.org/10.18778/1644-857X.23.02.03

Keywords:

Łęczyca, Michał Korybut Wiśniowiecki, the Greater Poland Province, Royalists, Andrzej Olszowski, district troops provided by sejmiks, the Gołąb Confederation

Abstract

Members of the Łęczyca province nobility were politically active during the reign of Michał Korybut Wiśniowiecki. They sent their deputies to all six sejms held under this king. In general, in the years 1669–1673, the Łęczyca sejmik was represented at the sejms by 43 people, including 38 at the Election Sejm. Some of these deputies, such as Stefan Sarnowski, Chamberlain of Łęczyca, and Wawrzyniec Kossowski, Cupbearer of Łęczyca, were proactive parliamentarians with a strong pro-royal attitude. Senators from the Łęczyca province did not play such an important political role in the Polish-Lithuanian Commonwealth, but they faithfully protected royal majesty as local activists and as commanders of pospolite ruszenie (mass mobilisation). The nobility of Łęczyca formed local confederations in defense of the king twice: in 1670 and 1672, standing firmly against the activivities of the opposition. They were also one of the initiators of convening the so-called Equestrian Sejm and backed the Gołąb Confederation in 1672. Moreover, the Łęczyca nobility supported the main leaders of the court camp in the Crown, including Vice-Chancellor Andrzej Olszowski. In general, the attitude of the Łęczyca nobility towards King Michał and his political camp resulted, to a large extent, from their negative attitude towards foreigners, which according to them were supposedly personified by the pro-French opposition. The court camp of Michał Korybut Wiśniowiecki certainly did not have to worry about the results of the Łęczyca sejmiks. The royal entourage could only have doubts as to the effectiveness of their actions, an example of which was the unsuccessful auction of the district troops in 1671–1672, which was supposed to support the court in its struggles with the opposition and the external enemy.

Downloads

Download data is not yet available.

Author Biography

Zbigniew Hundert, Royal Castle in Warsaw – Museum; University of Warsaw

Dr Zbigniew Hundert – historyk, kustosz w Dziale Projektów Naukowych i Muzealnych Zamku Królewskiego w Warszawie – Muzeum oraz adiunkt badawczy na Wydziale Historii Uniwersytetu Warszawskiego.

Zainteresowania badawcze: historia polityczna, wojskowa i ekonomiczna Rzeczypospolitej w drugiej połowie XVII w. (zwłaszcza w dobie „królów rodaków”), z naciskiem na zagadnienia patronatu wojskowego, organizacji, finansowania oraz wykorzystywania wojska do walki politycznej. W krąg zainteresowań wchodzi także życie sejmikowe województwa mazowieckiego, jak również środowisko polityczne hetmana i króla Jana Sobieskiego.

References

Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie [AGAD], Archiwum Skarbu Koronnego, dz. I, sygn. 74; dz. II, sygn. 63
Google Scholar

Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie [AGAD], Księgi Grodzkie Łęczyckie – Relacyjne [KGŁR], sygn. 128–135
Google Scholar

Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie [AGAD], Metryka Koronna – Libri Legationum [LL], sygn. 25
Google Scholar

Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie [AGAD], Metryka Koronna – Sigillata, sygn. 12
Google Scholar

Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie [AGAD], Nabytki Niedokumentowe Oddziału I [Nabytki], sygn. 199
Google Scholar

Archiwum Narodowe w Krakowie, Archiwum Rodziny Pinoccich, sygn. 16
Google Scholar

Archiwum Państwowe w Łodzi, Archiwum Rodziny Bartoszewiczów, sygn. 194
Google Scholar

Archiwum Państwowe w Poznaniu, Akta Braci Czeskich, sygn. 2597d
Google Scholar

Biblioteka Naukowa Polskiej Akademii Umiejętności i Polskiej Akademii Nauk w Krakowie, rkps 8328 (Teki Pawińskiego, t. XI)
Google Scholar

Centralnyj Derżawnyj Istorycznyj Archiw Ukraini, m. Lviv, f. 1, op. 1, ks. 264
Google Scholar

Diariusz sejmu koronacyjnego 1669 roku, oprac. K. Przyboś, M. Ferenc, Kraków 2004.
Google Scholar

Diariusz sejmu nadzwyczajnego 1670 roku, oprac. K. Przyboś, M. Ferenc, Kraków 2004.
Google Scholar

Diariusz sejmu zwyczajnego 1670 roku, oprac. K. Przyboś, M. Ferenc, Kraków 2005.
Google Scholar

Diariusz sejmu zwyczajnego 1672 roku, oprac. K. Przyboś, Kraków 2007.
Google Scholar

Komput wojsk koronnych z podziałem chorągwi jazdy zaciągu polskiego na pułki 1673, oprac. Z. Hundert, „Studia z Dziejów Wojskowości” 2013, t. II, s. 311–322.
Google Scholar

Listy Jana Andrzeja Morstina, oprac. S. Ochmann-Staniszewska, Wrocław 2002.
Google Scholar

Pisma do wieku i spraw Jana Sobieskiego, oprac. F. Kluczycki, t. I, cz. 2, Kraków 1881.
Google Scholar

Volumina Legum, oprac. J. Ohryzko, t. V, Petersburg 1860.
Google Scholar

Atlas historyczny Polski, z. 5 (Województwo sieradzkie i województwo łęczyckie w drugiej połowie XVI wieku), red. H. Rutkowski, cz. 2 (Komentarze i indeksy), Warszawa 1998.
Google Scholar

Bobiatyński K., Konflikt między Pacami a Leszczyńskimi. Przyczynek do historii stosunków między magnaterią litewską i koronną w latach siedemdziesiątych XVII wieku, [w:] Między obowiązkami, przywilejami a prawem Rzeczypospolitej XVI–XVIII wieku. Elity w państwie polsko-litewskim, red. A. Barwicka-Makula, A. Kalinowska, A. Perłakowski, D. Rolnik, F. Wolański, Warszawa 2023, s. 281–301.
Google Scholar

Chmielewska M., Sejm elekcyjny Michała Korybuta Wiśniowieckiego 1669 roku, Warszawa 2006.
Google Scholar

Deputaci Trybunału Koronnego 1578–1794. Spis, cz. 3 (1661–1700), oprac. L. A. Wierzbicki, Warszawa 2017.
Google Scholar

Groszkowski M., Rywalizacja o Ordynację Zamojską w latach 1665–1673, Warszawa 2022.
Google Scholar

Hundert Z., Listy przypowiednie dla Marcina Zamoyskiego z lat 1656, 1679 i 1683 na chorągwie jazdy i regiment pieszy w wojsku koronnym, „Res Historica” 2017, z. 43, s. 313–336. https://doi.org/10.17951/rh.2017.43.313-336
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.17951/rh.2017.43.313-336

Hundert Z., Między buławą a tronem. Wojsko koronne w walce stronnictwa malkontentów z ugrupowaniem dworskim w latach 1669–1673, wyd. 2, Oświęcim 2019.
Google Scholar

Hundert Z., Między Haliczem a Łęczycą. Sformowanie chorągwi husarskiej pisarza polnego koronnego Jakuba Potockiego i jej finansowanie przez sejmiki w ramach systemu repartycji z lat 1667–1673, „Wschodni Rocznik Humanistyczny” 2023, t. XX, z. 1, s. 193–205. https://doi.org/10.36121/zhundert.20.2023.1.193
Google Scholar

Hundert Z., Wojskowe zaciągi sejmików ziemskich województwa mazowieckiego w latach 1671–1673, „Res Historica” 2018, z. 46, s. 141–180. https://doi.org/10.17951/rh.2018.46.141-180
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.17951/rh.2018.46.141-180

Kaniewski J., Sejmiki koronne wobec problemów wewnętrznych za panowania Michała Korybuta Wiśniowieckiego (1669–1673), Katowice 2014.
Google Scholar

Kołodziej R., „Ostatni wolności naszej klejnot”. Sejm Rzeczypospolitej za panowania Jana III Sobieskiego, Poznań 2014.
Google Scholar

Kucharski T., Sejmy elekcyjne w Rzeczypospolitej Obojga Narodów w latach 1632–1733, Warszawa 2021.
Google Scholar

Matyasik J., Obóz polityczny króla Michała Korybuta Wiśniowieckiego, Warszawa 2011.
Google Scholar

Ochmann-Staniszewska S., Staniszewski Z., Sejm Rzeczypospolitej za Jana Kazimierza Wazy. Prawo – doktryna – praktyka, t. II, Wrocław 2000.
Google Scholar

Olszewski H., Sejm konny. Rzecz o funkcjonowaniu ideologii demokracji szlacheckiej w dawnej Polsce, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 1985, t. XXXVII, z. 2, s. 225–242.
Google Scholar

Przyboś A., Prażmowski Mikołaj, [w:] Polski słownik biograficzny, t. XXVIII, Wrocław 1984–1985, s. 382–389.
Google Scholar

Skrodzka A., Elekcja Michała Korybuta Wiśniowieckiego w ikonografii z epoki, [w:] „Żył królem, umarł człowiekiem”. Michał Korybut Wiśniowiecki i jego czasy (1669–1673), red. Z. Hundert, P. Tyszka, Warszawa 2023, s. 81–106.
Google Scholar

Skrzypietz A., Francja wobec Rzeczypospolitej za panowania Michała Korybuta Wiśniowieckiego, [w:] „Żył królem, umarł człowiekiem”. Michał Korybut Wiśniowiecki i jego czasy (1669–1673), red. Z. Hundert, P. Tyszka, Warszawa 2023, s. 217–241.
Google Scholar

Srogosz T., Sprawy skarbowo-wojskowe w działalności sejmiku województwa łęczyckiego w XVII w., [w:] Między obowiązkami, przywilejami a prawem Rzeczypospolitej XVI–XVIII wieku. Społeczeństwo w obronie państwa polsko-litewskiego, red. A. Kalinowska, A. Perłakowski, D. Rolnik, F. Wolański, Warszawa 2018, s. 165–178.
Google Scholar

Stolicki J., Wobec wolności i króla. Działalność polityczna szlachty ruskiej, ukrainnej i wołyńskiej w latach 1673–1683, Kraków 2007.
Google Scholar

Urzędnicy kujawscy i dobrzyńscy XVI–XVIII w., oprac. K. Mikulski, W. Stanek, Z. Górski, R. Kabaciński, Kórnik 1990.
Google Scholar

Urzędnicy województw łęczyckiego i sieradzkiego XVI–XVIII wieku. Spisy, oprac. E. Opaliński, H. Żerek-Kleszcz, Kórnik 1993.
Google Scholar

Wierzbicki L. A., Król jako stan sejmujący na przykładzie Michała Korybuta Wiśniowieckiego, [w:] „Żył królem, umarł człowiekiem”. Michał Korybut Wiśniowiecki i jego czasy (1669–1673), red. Z. Hundert, P. Tyszka, Warszawa 2023, s. 161–173.
Google Scholar

Wierzbicki L. A., Marszałkowie i parlamentarzyści. Studia z dziejów sejmu polskiego w XVII wieku, Warszawa 2014.
Google Scholar

Wierzbicki L. A., O zgodę w Rzeczypospolitej. Zjazd warszawski i sejm pacyfikacyjny 1673 roku, Lublin 2005.
Google Scholar

Wierzbicki L. A., Poselstwa do królów rodaków. Postawy i postulaty szlachty polskiej na sejmikach i zjazdach w latach 1669–1695, Lublin 2022.
Google Scholar

Wierzbicki L. A., Pospolite ruszenie w Polsce w drugiej połowie XVII wieku. Ostatnie wyprawy z lat 1671–1672, Lublin 2011.
Google Scholar

Wierzbicki L. A., Senatorowie koronni na sejmach Rzeczypospolitej w XVII wieku, Warszawa 2017.
Google Scholar

Wierzbicki L. A., Zjazd gołąbsko-lubelski. Obrady stanów Rzeczypospolitej w formule sejmu konnego w 1672 roku, Warszawa 2022.
Google Scholar

Włodarczyk J., Sejmiki łęczyckie, Łódź 1973.
Google Scholar