„Hellenism and Judaism”. Tadeusz Zieliński’s (1859–1944) Reflections on the Origins of Christianity
DOI:
https://doi.org/10.18778/1733-0319.28.11Słowa kluczowe:
Tadeusz Zieliński, hellenizm, judaizm, chrześcijaństwo, religiaAbstrakt
Robert K. Zawadzki examines the representation of Hellenism and Judaism in the religious studies of Tadeusz Zieliński, one of Poland’s foremost scholars of antiquity. The relationship, contacts and dealings between the representatives of the two cultures provided Zieliński with fertile ground for articulating his ideas about the origins of Christianity. By examining these conclusions, the author of this article shows how Zieliński constructed a specific image of Judaism in line with the aims and assumptions of his own work, while at the same time creating a vision of Hellenism as the real and true source of Christianity. In this article the author also proposes that Zieliński’s work should not be viewed from the perspective of contemporary religious studies, but rather as an excellent source for the history of Polish science. After all, the book is a testament not only to the author’s views, but also to the era.
Bibliografia
Ambar-Amnon, E., Kloner, A. (2007). Archaeological Evidence of Links between the Aegean World and the Land of Israel in the Persian Period. In: Y. Levin (ed.). A Time of Change: Judah and its Neighbours in the Persian and Early Hellenistic Periods. London–New York: Lester L. Grabbe.
Google Scholar
Biernacki, A. (1970). Posłowie. W: T. Zieliński. Po co Homer? Kraków: Wydawnictwo Literackie. 405–416.
Google Scholar
Bremmer, J.N. (2008). Greek Religion and Culture, the Bible, and the Ancient Near East. Leiden–Boston: Brill.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1163/ej.9789004164734.i-426
Canfora, L. (1995). Ellenismo. Roma: Laterza.
Google Scholar
Collins, J.J., Sterling G.E. (2001). Hellenism in the Land of Israel. Notre Dame: University of Notre Dame Press.
Google Scholar
Cytowska, M., Szelest, H. (1990). Literatura rzymska. Okres augustowski. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar
Day, J. (1985). God’s Conflict with the Dragon and the Sea: Echoes of a Canaanite Myth in the Old Testament. Cambridge: Cambridge University Press.
Google Scholar
Dillon, M. (2017). Omens and Oracles. Divination in Ancient Greece. London–New York: Routledge.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.4324/9781315577791
Dunn, J.D.G. (2009). Beginning from Jerusalem. Christianity in the Making. Vol. 2. Cambridge: Wm. B. Eerdmans Publishing.
Google Scholar
Dzielska, M. (1991). Kierunki badań nad historią religii greckiej i hellenizmu oraz nowsza literatura przedmiotu. W: Tadeusz Zieliński. Religia hellenizmu. Wrocław: Ossolineum. 277–296.
Google Scholar
Edelstein, E.J., Edelstein, L. (1945). Asclepius: a Collection and Interpretation of the Testimonies. Baltimore: The Johns Hopkins Press.
Google Scholar
Eshel, H. (2007). Hellenism in the Land of Israel from the Fifth to the Second Centuries BCE in Light of Semitic Epigraphy. In: Y. Levin (ed.). A Time of Change: Judah and Its Neighbours in the Persian and Early Hellenistic Periods. London: T & T Clark. 116–124.
Google Scholar
Esler, Ph.F. (2002). The Mediterranean Context of Early Christianity. In: Ph.F. Esler (ed.). The Early Christian World. London: Routledge. 5–25.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.4324/9780203470626
Gillmeister, A. (2011). Kontrowersje wokół książki Hellenizm a judaizm Tadeusza Zielińskiego. Polemiki Chrześcijańskie. Scripta Biblica et Orientalia 3. 275–288.
Google Scholar
Gillmeister, A. (2015). Tadeusza Zielińskiego wizja religii rzymskiej. Kraków: Homini.
Google Scholar
Gordziałkowski, J. (2000). Antyjudaizm Tadeusza Zielińskiego. Tygodnik Powszechny. 33. 15.
Google Scholar
Gruen, E.S. (2005). Jews and Greeks. In: A. Erskine (ed.). A Companion to the Hellenistic World. Oxford: Blackwell. 264–279.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1002/9780470996584.ch16
Hengel, M. (1995). Studies in early Christology. London–New York: UNKNO.
Google Scholar
Hoffman, Y. (2011). The Status of the Decalogue in the Hebrew Bible. In: H.G. Reventlow, Y. Hoffman (eds.). The Decalogue in Jewish and Christian Tradition. London–New York: Bloomsbury Publishing. 32–49.
Google Scholar
Jaeger, W. (1997). Wczesne chrześcijaństwo i grecka paideia. Przeł. K. Bielawski. Bydgoszcz: Homini.
Google Scholar
Jeffers, J.S. (1999). The Greco-Roman World. Exploring the Background of Early Christianity. Downers Grove: InterVarsity Press.
Google Scholar
Johnson, L.T. (2009). Among the Gentiles. New Haven: Yale University Press.
Google Scholar
Johnston, S.I. (2008). Ancient Greek Divination. Oxford: Wiley-Blackwell.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1002/9781444302998
Komornicka, A.M. (1979). Studia nad Pindarem i archaiczną liryką grecką. W kręgu pojęć prawdy i fałszu. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar
Krawczuk, A. (1989). Przedmowa. W: T. Zieliński. Rzeczpospolita rzymska. Katowice: Wydawnictwo Śląsk. 8–9.
Google Scholar
Kręcidło, J. (2010). Świat pogański. Dlaczego chrześcijanie nie byli lubiani w starożytnym świecie? In: W. Chrostowski (red.). Ex oriente Lux. Księga pamiątkowa dla Księdza Profesora Antoniego Troniny w 65 rocznicę urodzin. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego: 282–291. https://doi.org/10.26142/stgd-2020-001
Google Scholar
Krzyżanowski, J. (1972). Prace literackie Tadeusza Zielińskiego. In: T. Zieliński. Legenda o złotym runie. Kraków: Wydawnictwo Literackie. 5–14
Google Scholar
Kumaniecki, K. (1959). Tadeusz Zieliński. Meander. 14/1959. 8–9.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.25291/VR/1959-VR-14
Lengauer, W. (1994). Religijność starożytnych Greków. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar
Litwa, M.D. (2014). Iesus Deus: The Early Christian Depiction of Jesus as a Mediterranean God. Minneapolis: Fortress Press.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.2307/j.ctt22h6t5f
Luria, J.S. (1959). Wspomnienia o prof. Tadeuszu Zielińskim i jego metodzie motywów rudymentarnych. Meander. 14/1959. 401–409.
Google Scholar
MacDonald, D.R. (1994). Christianizing Homer. The Odyssey, Plato, and The Acts of Andrew. New York–Oxford: Oxford University Press.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1093/oso/9780195087222.001.0001
Markschies, C. (2012). Hellenisierung des Christentums. Sinn und Unsinn einer historischen Deutungskategorie. Leipzig: Evangelische Verlagsanstalt.
Google Scholar
Martin, L.H. (2002). Graeco-Roman Philosophy and Religion. In: Ph.F. Esler (ed.). The Early Christian World. London: Routledge. 53–79.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.4324/9780203470626-11
Matthews, V.H. (2012). The Hebrew Prophets and Their Social World: An Introduction. Springfield: Baker Academic.
Google Scholar
McGill, S. (2007). Virgil, Christianity, and the Cento Probae. In: J.H.D. Scourfield (ed.). Texts and Culture in Late Antiquity. Inheritance, Authority and Change. Swansea: Brill. 2007. 173–193.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.2307/j.ctvvnb1n.11
Mortkowicz-Olczakowa, H. (1959). Wspomnienie o Tadeuszu Zielińskim. Meander. 14/1959. 430–434.
Google Scholar
Mrugalski, D. (2021). O pojęciu hellenizacji. Verbum Vitae. 39/3. 639–657. https://doi.org/10.31743/vv.13032
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.31743/vv.13032
Musiał, D. (2001). Antyczne korzenie chrześcijaństwa. Warszawa: Trio.
Google Scholar
Nissinen, M., Seow, C.L., Ritner, R.K. (2008). Prophets and Prophecy in the Ancient Near East. Atlanta: Society of Biblical Literature.
Google Scholar
Ogden, D. (2013). Drakon. Dragon Myth and Serpent Cult in the Greek and Roman Worlds. New York–Oxford: Oxford University Press.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1093/acprof:oso/9780199557325.001.0001
Parandowski, J. (1957). Wstęp. W: T. Zieliński. Starożytność bajeczna. Warszawa: Książka i Wiedza. 3–12.
Google Scholar
Parandowski, J. (1971). Wstęp. W: T. Zieliński. Szkice antyczne. Kraków: Wydawnictwo Literackie. 5–13.
Google Scholar
Peters, F.E. (1972). The Harvest of Hellenism. A History of the Near East from Alexander the Great to the Triumph of Christianity. London: Barnes & Noble.
Google Scholar
Plezia, M. (1991). Przedmowa. W: T. Zieliński. Religia starożytnej Grecji. Religia hellenizmu. Wrocław: Ossolineum. 5–24.
Google Scholar
Podbielski, M. (2005). Plato. W: H. Podbielski (red). Literatura Grecji starożytnej. T. II: Prace historyczne, krasomówstwo, filozofia i nauka, literatura chrześcijańska. Lublin: Wydawnictwo KUL. 597–611.
Google Scholar
Rahner, H. (1984). Griechische Mythen in christlicher Deutung. Basel: Herder Basel.
Google Scholar
Ross, A.P. (2012). A commentary on the Psalms, vols. 1–2. Grand Rapids: Kregel.
Google Scholar
Srebrny, S. (1959). Ze wspomnień ucznia. Meander. 14/1959. 401.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1515/znb-1959-0611
Stein, E. (1935). Hellenizm a Judaizm. W: Pamiętnik VI Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich w Wilnie 17–20 września. Lwów: Polskie Towarzystwo Historyczne. 509–518.
Google Scholar
Szydelski, S. (1928). Religia helleńska, Stary Testament i chrześcijaństwo. Ateneum Kapłańskie 21/1–3. 1–16.
Google Scholar
Szymik, S. (2020). Jesus’ Intitulation of God as Abba: Its Sources and Impact on the Idea of the Fatherhood of God in the New Testament. Verbum Vitae 38/2. 485–502. https://doi.org/10.31743/vv.10354
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.31743/vv.10354
Teodorowicz, J.T. (1936). Od Jahwy do Mesjasza. Warszawa–Poznań–Wilno–Lublin: Księgarnia św. Wojciecha.
Google Scholar
Thompson, T.L., Wajdenbaum P. (2014). The Bible and Hellenism: Greek Influence on Jewish Literature and Early Christian Literature. Durham: Acumen.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.4324/9781315728889
Weiser, A. (1962). The Psalms: a commentary. Philadelphia: Westminster Press.
Google Scholar
West, M.L. (2008). Wschodnie oblicze Helikonu. Pierwiastki zachodnioazjatyckie w greckiej poezji i micie. Przeł. K. Bielawski. Kraków: Homini.
Google Scholar
Winniczuk, L. (1972). Trwałe i aktualne wartości puścizny naukowej Tadeusza Zielińskiego. W: T. Zieliński., Legenda o złotym runie. Kraków: Wydawnictwo Literackie. 357–374.
Google Scholar
Zieliński, T. (1927). Hellenizm a judaizm. Warszawa: Wydawnictwo J. Mortkowicza.
Google Scholar
Zieliński, T. (1971). Greckie źródła w “Apokalipsie” św. Jana. W: T. Zieliński., Szkice antyczne. Kraków: Wydawnictwo Literackie. 146–160.
Google Scholar
Ziółkowski, J.M., Putnam, M.C.J. (2008). The Virgilian Tradition. The First Fifteen Hundred Years. New Haven: Yale University Press.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
