Bernard Chrzanowski jako ludowy działacz oświatowy
DOI:
https://doi.org/10.18778/1506-6541.30.14Ключевые слова:
Bernard Chrzanowski, oświata, Towarzystwo Wykładów Ludowych im. Adama Mickiewicza, Towarzystwo Czytelni Ludowych, kurator Okręgu Szkolnego PoznańskiegoАннотация
Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie postaci Bernarda Chrzanowskiego z perspektywy jego działalności jako ludowego działacza oświatowego. Stąd autorka publikacji analizuje jego aktywność społeczną, kładąc nacisk na te elementy jego życia, które przyczyniły się do określenia go takim mianem. Opisuje jego ścieżkę edukacyjną oraz prezentuje osiągnięcia w zakresie oświaty, w tym sprawowanie przez niego funkcji pierwszego kuratora Okręgu Szkolnego Poznańskiego. Przedstawia jego zaangażowanie w działalność Towarzystwa Wykładów Ludowych im. Adama Mickiewicza oraz Towarzystwa Czytelni Ludowych. Wykorzystuje do tego metodę historyczną oraz analizę zawartości treści materiałów źródłowych. Na zakończenie prezentuje poczynania polityczne B. Chrzanowskiego, chcąc wykazać zależność pomiędzy tego typu działaniem a aktywnością społeczną tej postaci w zakresie edukacji ówczesnej polskiej wsi. Badaczka na łamach artykułu odpowiada na pytania: Co było motorem napędowym do aktywności B. Chrzanowskiego? W jakiego rodzaju inicjatywach na rzecz edukacji brał udział ten człowiek? Jakie działania podjęte przez B. Chrzanowskiego przesądzają o możliwości określenia go mianem ludowego działacza oświatowego? W celu uzyskania odpowiedzi na nie autorka sięga zarówno do źródeł archiwalnych czy piśmiennych, jak i do monografii oraz artykułów naukowych, które jednak w sposób nikły odnoszą się do eksplorowanego zagadnienia. Stąd poruszony temat zyskuje na wartości.
Скачивания
Библиографические ссылки
Biblioteka Raczyńskich w Poznaniu, rkps 1375, B. Chrzanowski, Wspomnienia, cz.1, 2.
View in Google Scholar
Chrzanowski B., Dziesięć lat tajnych wycieczek młodzieży z zaboru pruskiego do Krakowa 1905–1914, „Niepodległość” 1931, z. 2.
View in Google Scholar
Chrzanowski B., Miłuję Sokoła, [w:] Srebrna Księga Sokola Poznańskiego 1886–1911, Poznań 1911.
View in Google Scholar
Chrzanowski B., Nasze położenie kulturalne w zaborze pruskim. Przemówienie na wiecu „Straży” w Poznaniu 20-go czerwca 1905 r., Poznań 1905.
View in Google Scholar
Chrzanowski B., Wychowawcze znaczenie opowiadanej bajki, „Przegląd Oświatowy” 1916, nr 11.
View in Google Scholar
Chrzanowski B., Z niewoli do wolności. Z dziejów Związku Sokołów Polskich w państwie niemieckiem, Poznań 1929.
View in Google Scholar
Czubiński A., Grot Z., Miśkiewicz B., Powstanie Wielkopolskie 1918–1919. Zarys dziejów, Warszawa 1978.
View in Google Scholar
Dziennik Urzędowy Kuratorium Okręgu Szkolnego Poznańskiego 1927, poz. 3, Okólnik dotyczący kształcenia dobroci serca, Okólnik Kuratora Okr. Szk. Pozn. z dn. 5 listopada 1927 r. Nr O. 2178/27.
View in Google Scholar
Dziennik Urzędowy Kuratorium Okręgu Szkolnego Poznańskiego 1928, nr 3, poz. 1, Nauka czytania, Okólnik Kuratora Okr. Szk. Pozn. z dn. 8 lutego 1928 r. Nr O. 872/28.
View in Google Scholar
Dziennik Urzędowy Kuratorium Okręgu Szkolnego Poznańskiego 1928, poz. 3, Hymn i Chorągiew, Okólnik Kuratora Okr. Szk. Pozn. z dn. 9 lutego 1928 r. Nr O. 873/28.
View in Google Scholar
Dziennik Urzędowy Okręgu Szkolnego Poznańskiego 1921, poz. 16, Sprawa kary chłosty w szkole, Okólnik Kuratora Okr. Szk. Pozn. z dn. 24 kwietnia 1921, nr 2.
View in Google Scholar
Dziesięć lat Towarzystwa Wykładów Ludowych im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, za Tow. Wykł. Ludowych im. Ad. Mickiewicza Bernard Chrzanowski, Poznań 1910.
View in Google Scholar
„Kurier Poznański” z dn. 19 lutego 1902.
View in Google Scholar
Śliwiński F., Ustawodawstwo szkolne i organizacja polskich władz szkolnych oraz szkolnictwa wszystkich stopni w pierwszym dziesięcioleciu istnienia Odrodzenia Państwa Polskiego, Łódź 1928.
View in Google Scholar
Teczka Bernarda Chrzanowskiego, [w:] Liga Narodowa. Życiorysy i relacje członków, BPAN-PAU Kraków, sygn. 7785.
View in Google Scholar
Vereinsgesetz vom 19. April 1908, [w:] Deutsches Reichsgesetzblatt 1908, Bd. 18.
View in Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1515/9783112351208-006
Wojtkowski A., Bernard Chrzanowski, „Kronika Miasta Poznania” 1936, t. 14.
View in Google Scholar
Zalewski Z., Koniec niewoli (od r. 1890 do dni naszych), „Roczniki Historyczne” 1925, t. 1.
View in Google Scholar
Jakóbczak W., Bernard Chrzanowski 1861–1944, [w:] Wielkopolanie XIX wieku, t. II, Poznań 1969.
View in Google Scholar
Jakóbczak W., Bernard Chrzanowski (1861–1944), [w:] Zasłużeni Wielkopolanie XIX wieku, Warszawa 1987.
View in Google Scholar
Jakóbczak W., Towarzystwo Czytelni Ludowych, Poznań 1982.
View in Google Scholar
Łukomski G., Bernard Chrzanowski (1861–1944). Biografia Polaka zachodniokresowego, Poznań–Opalenica 2005.
View in Google Scholar
Michalski B., Działalność społeczno-polityczna Księdza Stanisława Adamskiego w latach 1899–1930, „Chrześcijanin w Świecie” 1977, nr 11–12 (59–60).
View in Google Scholar
Powidzki T., Sokół Wielkopolski w dążeniu do niepodległości. Z dziejów Związku Sokołów Polskich w państwie niemieckim, Poznań 1934.
View in Google Scholar
Schoenbrenner I., Oświata i wychowawcza działalność pierwszego Kuratora Okręgu Szkolnego Poznańskiego Bernarda Chrzanowskiego (1921–1928), „Przegląd Historyczno-Oświatowy” 1972, nr 1.
View in Google Scholar
Wątor A., Bernard Chrzanowski i jego relacja o pracy w Lidze Narodowej, „Historia Slavorum Occidentis” 2023, nr 37.
View in Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.15804/hso230204
Woner T., Bernard Chrzanowski (1861–1944), adwokat poznański, „Palestra” 1974, nr 10.
View in Google Scholar
Загрузки
Опубликован
Как цитировать
Выпуск
Раздел
Лицензия

Это произведение доступно по лицензии Creative Commons «Attribution-NonCommercial-NoDerivatives» («Атрибуция — Некоммерческое использование — Без производных произведений») 4.0 Всемирная.