Jan Plewiński’s activity in the peasants’ movement in the period of the Second Polish Republic and in the anti-Nazi conspiracy
DOI:
https://doi.org/10.18778/1506-6541.28.17Keywords:
recent history, the Sieradz region, the popular movement, Jan PlewińskiAbstract
Jan Plewiński (1898–1970) can be counted among the most outstanding people's activists in the history of the Sieradz region. Now, however, it is rather little known, as if forgotten. His activity in the years 1945–1972 in the people's movement (in SL, PSL, ZSL) is described in more detail in the biographical sketch included in issue 37 (2021) of the “Yearbook of the Historical Museum of the History of the Polish People's Movement” in Warsaw. From 1919, he was active in the peasant movement in the youth circle of his native village of Strzałki (Majaczewice commune). From 1923, he joined the PSL “Wyzwolenie” (“Liberation”), and from 1931 he was active in the Stronnictwo Ludowe – People's Party (SL), which then gathered members of three previously independently functioning peasant groups. The strongest position was achieved by Plewiński in the 1930s, both in SL and ZMW RP “Wici”. From 1934, he was a member of the SL County Management, a year later he became the county secretary and held it until the outbreak of World War II. In 1936, in 1936, he was elected to the Provincial Board of SL in Łódź. In the years 1935–1936 he headed the poviat structures of the ZMW RP “Wici”. In the years 1936–1938 he was a member of the Provincial Board of this organization. He was associated with the milieu of radical young people's activists, who focused on the periodical „Chłopskie Życie Gospodarcze” (“Peasant Economic Life”). He was a valued speaker and often performed at various public gatherings organized by the Sieradz people's movement. He co-organized the great peasant strike in 1937. At the beginning of the Nazi occupation (November–December 1939), he was imprisoned in Sieradz (as part of the anti-Polish repressions of the occupant). After escaping from prison, he actively participated in the creation of the structures of the people's underground. He belonged to the local leadership of this conspiracy (he was part of the “trio” and then the “five” of the poviat SL “Roch”, in the years 1944–1945 – after the arrest of Adam Banach, he headed the people's underground in the Sieradz district). He was also a soldier of “Chłostra”, and from 1941, of the Bataliony Chłopskie (Peasants' Battalions). During the period of the Second Polish Republic he was imprisoned several times for his activities against the Sanacja regime.
Downloads
References
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Łodzi, Materiały KW MO w Łodzi z lat 1960–1961
Google Scholar
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Łodzi, Okręgowa Komisja Badania Zbrodni Hitlerowskich w Łodzi
Google Scholar
Archiwum Państwowe w Łodzi, Urząd Stanu Cywilnego Burzenin
Google Scholar
Archiwum Państwowe w Łodzi, Urząd Wojewódzki Łódzki
Google Scholar
Archiwum Państwowe w Łodzi Oddział w Sieradzu, Związek Bojowników o Wolność i Demokrację Oddział Powiatowy Sieradz
Google Scholar
Archiwum Państwowe w Łodzi Oddział w Sieradzu, Związek Walki Zbrojnej-Armia Krajowa Obwód Sieradzki
Google Scholar
Archiwum Zakładu Historii Ruchu Ludowego, Okręg V – woj. łódzkie, sygn. V/767
Google Scholar
Centralne Archiwum Wojskowe, Komunikaty Informacyjne Samodzielnego Referatu Informacyjnego DOK nr IV
Google Scholar
„Chłopskie Życie Gospodarcze” 1935, 1936, 1937
Google Scholar
„Głos Poranny” 1939
Google Scholar
„Ilustrowana Republika” 1939
Google Scholar
Księga poległych i pomordowanych żołnierzy Batalionów Chłopskich 1940–1945, Warszawa 1995.
Google Scholar
„Kurier Polski” 1938
Google Scholar
„Łodzianin” 1939
Google Scholar
Sprawozdania miesięczne wojewody łódzkiego. Rok 1938. Legalny ruch polityczny i narodowościowy, oprac. i red. nauk. J. Walicki i in., Łódź 2012.
Google Scholar
Sprawozdania miesięczne wojewody łódzkiego. Rok 1939, część 1: Legalny ruch polityczny i narodowościowy, oprac. i red. J. Walicki i in., Łódź 2012.
Google Scholar
„Ziemia Sieradzka” 1920
Google Scholar
Aneksy – członkowie Zarządu Łódzkiego Związku Młodzieży Wiejskiej, zestawił W. Piątkowski, [w:] Ruch ludowy w województwie łódzkim. Sesja popularno-naukowa Łódź 14–15 X 1965, pod red. E. Podgórskiej, Łódź 1968.
Google Scholar
Banach K., Z dziejów Batalionów Chłopskich. Wspomnienia. Rozważania. Materiały, Warszawa 1984.
Google Scholar
Gmitruk J., Bataliony Chłopskie. Konspiracyjna organizacja ruchu ludowego, Warszawa 2015.
Google Scholar
Jarecka-Kimlowska S., Wojciech Janczak „Kostrzewa” 1912–1945, [w:] Nie wszystko umiera. Szkice biograficzne żołnierzy BCh, Warszawa 1976.
Google Scholar
Lesiakowski K., Hitlerowcy w Sieradzu 1939–1945, [w:] Sieradz. Dzieje miasta od 1939 roku, pod red. K. Lesiakowskiego, Łódź–Sieradz 2014.
Google Scholar
Lesiakowski K., Polityka wobec ludności polskiej 1939–1945, [w:] Sieradz. Dzieje miasta od 1939 roku, pod red. K. Lesiakowskiego, Łódź–Sieradz 2014.
Google Scholar
Milczarek J., Powiat sieradzki w latach okupacji hitlerowskiej, [w:] Szkice z dziejów Sieradzkiego, Łódź 1977.
Google Scholar
Nowak E., Bataliony Chłopskie w okręgu łódzkim – organizacja i formy działalności, „Rocznik Łódzki” 1995, t. XLII.
Google Scholar
Nowiński Z., Ruch ludowy na terenie województwa łódzkiego w okresie okupacji hitlerowskiej (1939–1945), [w:] Ruch ludowy w województwie łódzkim. Sesja popularno-naukowa Łódź 14–15 X 1965, pod red. E. Podgórskiej, Łódź 1968.
Google Scholar
Olejnik L., Jan Plewiński (1898–1970). Działalność społeczno-polityczna po II wojnie światowej, „Rocznik Historyczny Muzeum Historii Ruchu Ludowego” 2021, nr 37.
Google Scholar
Piątkowski W., Łódzki Związek Młodzieży Wiejskiej (1928–1939), [w:] Ruch ludowy w województwie łódzkim. Sesja popularno-naukowa Łódź 14–15 X 1965, pod red. E. Podgórskiej, Łódź 1968.
Google Scholar
Pietrzak J., Szubzda J., Sieradzcy zakładnicy, Sieradz 2011.
Google Scholar
Rzepeccy K. i T., Sejm i Senat 1928–1933. Podręcznik zawierający wyniki wyborów w województwach, okręgach i powiatach, podobizny posłów sejmowych i senatorów, statystyk i mapy poglądowe, Poznań 1928.
Google Scholar
Słownik biograficzny działaczy ruchu ludowego. Makieta, Warszawa 1989.
Google Scholar
Słownik biograficzny żołnierzy Batalionów Chłopskich, oprac. i red. M. Wojtas, t. IV, Lublin 2007.
Google Scholar
Słownik biograficzny żołnierzy Batalionów Chłopskich, oprac. i red. M. Wojtas, t. V, Lublin 2009.
Google Scholar
Socha J., Polskie Stronnictwo Ludowe „Wyzwolenie” w Sieradzkiem (1915–1931). Część II. Rozwój organizacyjny i wpływy polityczne, „Rocznik Łódzki” 1977, t. XXII.
Google Scholar
Świniarska K., Adam Banach (1907–1945), „Na Sieradzkich Szlakach” 2007, nr 2–3 (86–87).
Google Scholar
Wachowska B., Życie polityczne powiatu sieradzkiego w latach 1918–1939, [w:] Szkice z dziejów Sieradzkiego, Łódź 1977.
Google Scholar
Wawrzyńczyk J., Z dziejów ruchu ludowego w województwie łódzkim w latach 1905–1939, [w:] Ruch ludowy w województwie łódzkim. Sesja popularno-naukowa Łódź 14–15 X 1965, pod red. E. Podgórskiej, Łódź 1968.
Google Scholar
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.