Mapy naturalistyczne, mapy melancholijne. Z cyklu: intermedia podhalańskie

Abstrakt

Artykuł jest fragmentem powstającej książki pod roboczym tytułem Sylwy podhalańskie. Sylwa to forma piśmiennictwa popularna w okresie staropolskim, wywodząca się ze zbioru Silvae Stacjusza, obejmująca niejednorodne formalnie i treściowo teksty pochodzące od jednego bądź różnych autorów, także anonimowych. To zbiór stanowiący pewną uporządkowaną całość, otwartą jednak na kontynuacje, przekształcenia i uzupełnienia. Za odnowiciela sylwicznej formy wypowiedzi uznaje się Czesława Miłosza, orędownika tzw. sylw współczesnych, gdzie obok autorskich wierszy zamieścił utwory innych poetów, epigramy, fragmenty listów, cytaty z innych dzieł. Kategorię sylwy i sylwiczność uznano za użyteczne do opisu zjawisk współczesnych (autorem pojęcia sylwa współczesna jest Ryszard Nycz). W obrębie sylw współczesnych łączy się różnego rodzaju gatunki wypowiedzi: dokumentalne, autobiograficzne, cytaty z rzeczywistości, kopiowanie z innych tekstów, zakłada się akcentowanie procesualnego sposobu istnienia podmiotu w tekście i samego tekstu, akcentując jego formę „otwartą”. Wszyscy współcześni badacze sylw zwracają uwagę, że w sylwie zapis rzeczywistości podporządkowany zostaje jednej idei – „potrzebie pamięci”. W mojej książkowej opowieści o współczesnym Podhalu intermedia pełnią rolę przerywników, swoistych „zatrzymań” właściwej narracji; ich osią konstrukcyjną jest kulturowy fenomen drogi. Intermedium, które tu prezentuję, jest pierwszą z trzech prób namysłu antropologa przemierzającego podhalańskie gościńce.