Analyse transversale des activités et paradigme de la transformation

Ewa Marynowicz-Hetka

doi:10.18778/2450-4491.13.05

Auteurs

Ewa Marynowicz-Hetka Université de Lodz, Pologne https://orcid.org/0000-0002-4036-8876

DOI :

https://doi.org/10.18778/2450-4491.13.05

Mots-clés :

transversale analyse des activités, paradigme de la transformation, pédagogie sociale, raison transversale

Résumé

Le but de cet article, intentionnellement préparé pour le numéro thématique « Pensée transformation » est de montrer comment l’analyse transversale des activités et le paradigme de la transformation, présents dans l’œuvre de Jean-Marie Barbier (2016, 2017), traversent également la perspective socio-pédagogique.

Dans le texte, nous réfléchissons sur les cadres épistémologiques et les caractéristiques de l’approche transversale ainsi que sur ses relations avec le paradigme de la transformation. Le concept d’analyse transversale de l’activité et ses liens avec le paradigme transversal de la transformation en pédagogie sociale sont également introduits.

Biographie de l'auteur

Ewa Marynowicz-Hetka, Université de Lodz, Pologne

Marynowicz-Hetka Ewa, pédagogue sociale, professeure en sciences humaines, professeure émérite de l’Université de Lodz, Docteur Honoris Causa de l’Université d’Ostrava. Intérêts de recherche : réflexion sur les fondements de l’action du pédagogue social dans le champ de la pratique ; formation aux professions sociales et à l’action dans le champ du travail social ; prémisses épistémologiques et méthodologiques de construction des outils d’analyse d’activité dans le champ de la pratique. Rédactrice en chef de la revue « Sciences de l’éducation. Les études interdisciplinaires » portée par la Faculté de Sciences de ľéducation ľUniversité de Lodz et Maison ďédition de ľUniversité de Lodz.

Références

Bachelard G. (2002 [1938]) Kształtowanie umysłu naukowego. Przyczynek do psychoanalizy wiedzy obiektywnej, trad. D. Leszczyński, Gdańsk, Słowo/obraz terytoria.
View in Google Scholar

Barbier J.-M. (2006) Działanie w kształceniu i pracy socjalnej. Analiza podejść, trad. G. Karbowska, Katowice, Wydawnictwo Naukowe „Śląsk”, coll. BPS.
View in Google Scholar

Barbier J.-M. (2016) Leksykon analizy aktywności. Konceptualizacje zwyczajowych pojęć, trad. et élaboration E. Marynowicz-Hetka, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
View in Google Scholar

Barbier J.-M. (2017) Vocabulaire d’analyse de l’activité, Penser les conceptualisations ordinaires, 2e édition revue et augmentée, Paris, Presses Universitaire de France.
View in Google Scholar

Barbier J.-M. (2018) Penser en termes de transformation in : J.-M. Barbier, M. Durand (coord.), avec la collaboration de C. Cohen, M.-L. Vitali, Représenter/transformer. Débats en analyse des activités, Paris, L’Harmattan : 11–23.
View in Google Scholar

Barbier J.-M. (2020) La transformation continue par les sujet des rapports qu᾽ils établissent avec/entre les composantes de leur activité in : Comprendre/transformer Débats en éducation et Formation, J. Thievenaz, J.-M. Barbier, F. Saussez (dir.), Bern, Berlin, Bruxelles, New York, Oxford, Warszawa, Peter Lang : 9–17.
View in Google Scholar

Barbier J.-M., Durand M. (2003) L’activité : un objet intégrateur pour les sciences sociales ? « Recherche & Formation », n° 42, L’analyse de l’activité. Approches situées, J.-M. Barbier, M. Durand (dir.) : 99–117, https://doi.org/10.3406/refor.2003.1831
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.3406/refor.2003.1831

Barbier J.-M., Galatanu O. (2006) Jednostkowość działania: kilka narzędzi analizy in : J.-M. Barbier, Działanie w kształceniu i pracy socjalnej. Analiza podejść, trad. G. Karbowska, Katowice, Wydawnictwo Naukowe „Śląsk”, coll. BPS : 145–174.
View in Google Scholar

Braudel F. (1949) La Méditerranée et le monde méditerranéen à l’époque de Philippe II, Paris, Armand Colin.
View in Google Scholar

Braudel F. (1997 [1958]) Les Écrits de Fernand Braudel, vol. 2 : Les Ambitions de l’histoire, Paris, De Fallois.
View in Google Scholar

Braudel F. (1999 [1971]) Historia i trwanie, trad. B. Geremek, W. Kula, Warszawa, Czytelnik.
View in Google Scholar

Dewey J. (1968 [1947]) Expérience et éducation, trad. M. A. Carroi, Paris, Librairie Armand Colin.
View in Google Scholar

Foucart J. (2016) Fluidité sociale et conceptualisations de l’entre-deux. Systèmes semichaotiques, réseaux et transactions sociales, Essai, Aix en Provence, Les éditions Persée.
View in Google Scholar

Jullien F. (2009) Les transformations silencieuses, Paris, Éditions Grasset et Fasquelle.
View in Google Scholar

Jullien F. (2017) Une seconde vie. Commencer véritablement d’exister, Paris, Éditions Grasset.
View in Google Scholar

Leszczyński D. (2002) Filozofia nauki Gastona Bachelarda in : G. Bachelard, Kształtowanie umysłu naukowego, trad. D. Leszczyński, Gdańsk, Słowo/obraz terytoria : 328–377.
View in Google Scholar

Kubicki R. (1998) O skoku do Królestwa Rozumu Transwersalnego in : Filozoficzne konteksty rozumu transwersalnego. Wokół koncepcji Wolfganga Welscha, deuxième partie, R. Kubicki (dir.), Poznań, Wydawnictwo Fundacji Humaniora : 161–168.
View in Google Scholar

Marynowicz-Hetka E. (2006) Pedagogika społeczna. Podręcznik akademicki. Wykład, vol. 1, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
View in Google Scholar

Marynowicz-Hetka E. (2008) Towards the transversalism of social pedagogy, trans. B. Przybylska in : Reframing the Social. Social Work and Social Policy in Europe/Reframing des Sozialen. Soziale Arbeit und Sozialpolitik in Europe/Reframing del Sociale. Lavoro Sociale e Politica Sociale nell’Europa, F. W. Seibel, H.-U. Otto, G. F. Friesenhahn (Hrsg.), Boskovice 2008, Albert : 85–102.
View in Google Scholar

Marynowicz-Hetka E. (2016) Konceptualizacje zwyczajowych ram myślenia o aktywności-na marginesie pracy nad tekstem in : J.-M. Barbier, Leksykon analizy aktywności. Konceptualizacje zwyczajowych pojęć, trad. et élaboration E. Marynowicz-Hetka, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego : 271–289.
View in Google Scholar

Marynowicz-Hetka E. (2019) Pedagogika społeczna. Pojmowanie aktywności w polu praktyki, Łódź 2019, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
View in Google Scholar

Marynowicz-Hetka E. (2020) Social Pedagogy. Comprehending activity in the field practice, trad. M. Hinton, Beau Bassin, Lambert Academic Publising.
View in Google Scholar

Marynowicz-Hetka E., Laot F. F. (2018) Éducation des adultes et progrès social selon Helena Radlińska in : Pionnières de l’éducation des adultes. Perspectives internationales, F. F. Laot, C. Solar (dir.), Paris, L’Harmattan : 163–182.
View in Google Scholar

Radlińska H. (1935) Stosunek wychowawcy do środowiska społecznego. Szkice z pedagogiki społecznej, Warszawa, Nasza Księgarnia.
View in Google Scholar

Skarga B. (2009) Tercet metafizyczny, Kraków, Wydawnictwo Znak.
View in Google Scholar

Theiss W. (1984) Helena Radlińska, Warszawa, Wydawnictwo „Żak”.
View in Google Scholar

Welsch W. (1998a) Transkulturowość. Nowa koncepcja kultury in : Filozoficzne konteksty koncepcji rozumu transwersalnego. Wokół koncepcji Wolfganga Welscha, trad. B. Susła, J. Wietecki, R. Kubicki (dir.), Poznań, Wydawnictwo Fundacji Humaniora : 195–222.
View in Google Scholar

Welsch W. (1998b) Wielość a niezróżnicowanie in : Filozoficzne konteksty koncepcji rozumu transwersalnego. Wokół koncepcji Wolgana Welscha, trad. B. Susła, J. Wietecki, R. Kubicki (dir.), Poznań, Wydawnictwo Fundacji Humaniora : 97–100.
View in Google Scholar

Welsch W. (2015) L’esthétique de Schiller reconsidérée. « La Beauté est liberté dans le phénomène » ou l’esthétique comme enjeu pour pensée moderne, trad. L. Marcucci, « Nouvelle revue d’esthétique », n° 15 : 83–92, https://doi.org/10.3917/nre.015.0083
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.3917/nre.015.0083

Witkowski L. (2013) Przełom dwoistości w pedagogice polskiej. Historia, teoria, krytyka, Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
View in Google Scholar

Witkowski L. (2014) Niewidzialne środowisko. Pedagogika kompletna Heleny Radlińskiej jako krytyczna ekologia idei, umysłu i wychowania. O miejscu pedagogiki w przełomie dwoistości w humanistyce, Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
View in Google Scholar

Bachelard G. (1967 [1934]) La formation de ľesprit scientifique. Contribution à une psychanalyse de la connaissance objective, 5e édition, Paris, Librairie philosophique J. VRIN, Coll. Bibliothèque des textes philosophiques, http://dx.doi.org/doi:10.1522/030331552 [consulté : 19.01.2021].
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1522/030331552

Barbier J.-M. (2018a) Expérience, transformation de soi, construction du moi, affirmation du je, “The Conversation FR”, http://theconversation.com/experiencetransformation-de-soi-construction-du-moi-affirmation-du-je-88935 [consulté : 10.01.2018].
View in Google Scholar

Barbier J.-M., Dutoit M. (2021) Apprendre : Être plus grand dans sa tête, https://www.innovation-pedagogique.fr/article8610.html [consulté : 13.01.2021].
View in Google Scholar