The Issue of Girls’ Education in Warsaw Ideological Magazines for Women (1907–1918)
DOI:
https://doi.org/10.18778/2450-4491.11.05Keywords:
pedagogy, girls’ education, journalism, Kingdom of PolandAbstract
The aim of the article is to present the issue of girls’ education in Warsaw ideological magazines. The press titles selected for analysis were “Ster” (1907–1914), “Przebudzenie” (1909–1912), “Ziemianka” I and II (1908–1918; 1910–1918), and “Pracownica Polska” – “Pracownica Katolicka” (1907–1918). The article attempts to answer the questions: What issues related to the education of girls were raised in individual women’s periodicals? How were these topics described? What function did the press publications have?
The analysis was qualitative. In this text, historical-pedagogical and press research methods were used. The article indicates and discusses the main issues of girls’ education published in selected women’s periodicals until the end of the First World War. The women’s publications represented various ideological positions. They are presented in order from most conservative to most progressive.
References
B. (1912) Z powodu pokazów robót w szkołach gospodarczych, “Ster”, 19: 4–5.
Google Scholar
Bibliografia historii Polski XIX i XX w., 1865–1918, vol. 3, (2000) S. Sokołowska, I. Ossowska (eds.), Warszawa, Wydawnictwo DiG.
Google Scholar
Bilans Stowarzyszenia Sług Katolickich (1913), “Pracownica Polska”, 3: 38–39.
Google Scholar
Biniekówna M. (1911) Czy kształcić włościanki?, “Ster”, 1: 31–33.
Google Scholar
Bojanowska J. (1910) Walka o ducha kobiety, “Ster”, 3: 97–100.
Google Scholar
Bołdyrew A. (2018) Merited, (Un)Appreciated, (Un)Remembered: Women in Educational and Social Policy Sciences as a Scholarly Discipline in Poland, 1900–39, “Acta Poloniae Historica”, 117: 95–129.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.12775/APH.2018.117.04
Budzińska-Tylicka J. (1910) O konieczności reformowania fizycznego wychowania dziewcząt, “Ster”, 1: 10–12.
Google Scholar
Budzińska-Tylicka J. (1913) Umiłowanie zawodu, “Ster”, 11–12: 70–71.
Google Scholar
Ciesielska St. (1910) Konferencja studentek, “Ster”, 7–8: 291–292.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1177/003463731000700275
Co słychać (1912), “Ziemianka” I, January: 58–61.
Google Scholar
Co słychać. Nowa placówka oświatowa. Nowe szkoły (1917), “Ziemianka” II, 7–8: 116–121.
Google Scholar
Co słychać. Ruch oświatowy (1917), “Ziemianka” II, 9: 138–140.
Google Scholar
Co słychać. Szkoła czyli seminarium dla nauczycielek ludowych (1912), “Ziemianka” II, 12: 184–188.
Google Scholar
Dobkowska J. (2016) Poglądy w kwestii potrzeby oraz zakresu edukacji kobiet panujące w drugiej połowie XIX i na przełomie XIX i XX wieku, “Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica”, 96: 89–107.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.18778/0208-6050.96.07
Domarańczyk D. A. (2016) Od emancypacji do feminizmu: “Ster” jako postępowe pismo kobiece przełomu XIX i XX wieku, Łódź, Wydawnictwo Primum Verbum.
Google Scholar
Dormus K. (2000) Warszawski “Ster” (1907–1914) i jego program wychowawczy, “Rozprawy z Dziejów Oświaty”, 40: 87–110.
Google Scholar
Dormus K. (2004), Koedukacja – teoria i praktyka na ziemiach polskich na początku XX wieku, “Rozprawy z Dziejów Oświaty”", 43: 53–92.
Google Scholar
Dział Rady Praktyczne: Szycie dawniej i dziś (1912) “Pracownica Polska”, 4: 11–12.
Google Scholar
Franke J. (1988) Problemy polityki literackiej warszawskich czasopism kobiecych w latach 1905–1918, “Kwartalnik Historii Prasy Polskiej”, 27/2: 5–33.
Google Scholar
Franke J. (1999) Polska prasa kobieca w latach 1820–1918: w kręgu ofiary i poświęcenia, Warszawa, Wydawnictwo SBP.
Google Scholar
Franke J. (2000) Wokół buntu i pokory: warszawskie czasopisma kobiece w latach 1905–1918, Warszawa, Instytut Informacji Naukowej i Studiów Bibliologicznych Uniwersytetu Warszawskiego.
Google Scholar
Grudzińska A. (1909) Niewyzyskane placówki, “Ster”, 6: 290–233.
Google Scholar
Holder-Eggerowa M. (1917) Poświęcenie seminarium dla nauczycielek ludowych, “Ziemianka” II, 11: 155–157.
Google Scholar
Hulewicz J. (1939) Sprawa wyższego wykształcenia kobiet w Polsce w XIX wieku, Kraków, Polska Akademia Umiejętności.
Google Scholar
Iwanicka W. (1911) Skrzynka do listów, “Ziemianka” II, 5: 8–9.
Google Scholar
Kaczkowska M. (1911) Trzy siostry, “Pracownica Polska”, 11: 2–5.
Google Scholar
Kalinowska S. (1917) O kursach wędrownych 6-cio tygodniowych gotowani i gospodarstwa domowego, “Ziemianka” II, 7–8: 126–128.
Google Scholar
Kalinowska St. (1913) Sprawozdanie z wędrownych kursów gotowania i gospodarstwa domowego, “Ziemianka” II, 23: 353–356.
Google Scholar
Kalinowska-Witek B. (2011) W rodzinie i dla rodziny… Edukacja dziewcząt na przełomie XIX i XX wieku w wybranych czasopismach Królestwa Polskiego, Lublin, Wydawnictwo UMCS.
Google Scholar
Karczewska M. (1911a) Co słychać, “Ziemianka” II, 1: 9–10.
Google Scholar
Karczewska M. (1911b) Na swój sposób, “Ster”, 11: 402–405.
Google Scholar
Karczewska M. (1913) Co czytać i jak czytać, “Ziemianka” II, 21: 321–325.
Google Scholar
Kijewski S. (1910) W sprawie wyższych studiów kobiet, “Ster”, 2: 67–68.
Google Scholar
Kim będę? (1913) “Ster”, 11–12: 71–72.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.5962/bhl.part.16270
Kmiecik Z. (1976) Prasa polska w Królestwie Polskim i Imperium Rosyjskim w latach 1865–1905 in: Prasa polska w latach 1864–1918, T. Cieślak, A. Garlicka, W. Jakóbczyk, Z. Kmiecik, J. Myśliński, A. Notkowski, A. Paczkowski (eds.), Warszawa, PWN: 11–57.
Google Scholar
Kolbuszewska J. (2017) Polki na uniwersytetach – trudne początki, “Sensus Historiae”, 1: 35–53.
Google Scholar
Kondracka M. (2000) Kobiety na Uniwersytetach in: Równe prawa i nierówne szanse. Kobiety w Polsce międzywojennej, A. Żarnowska, A. Szwarc (eds.), Warszawa, Wydawnictwo DiG: 271–284.
Google Scholar
Kon-Feldblum H. (1910) O wychowaniu dziewcząt, “Ster”, 11–12: 370–381.
Google Scholar
Kosmowska D-rowa. (1909) Zjednoczone Koło Ziemianek, “Przebudzenie”, 12: 4–5.
Google Scholar
Kronika chwili bieżącej (1909) “Przebudzenie”, 6: 12.
Google Scholar
Kuczalska-Reinschmit P. (1913) Co robić po skończeniu pensji?, “Ster”, 11–12: 69–70.
Google Scholar
Kursy naukowe i fachowe dostępne kobietom (1908) “Ster”, 7–8: 318–320.
Google Scholar
L. (1907) Nasze wiece, “Ster”, 1–2: 66–78.
Google Scholar
L. K. D. (1909) Wiadomości z kraju i ze świat, “Pracownica Polska”, 8: 12–14.
Google Scholar
L. G. (1910) Kobieta w społeczeństwie, “Przebudzenie”, 1: 1–3.
Google Scholar
Luźne uwagi: Czem jest dla kobiety małżeństwo? (1915) “Pracownica Katolicka”, 14: 220.
Google Scholar
M. H. (1912) Wędrowne kursy gotowania i gospodarstwa domowego w Korytnicy, “Ziemianka” II, 3: 356–358.
Google Scholar
M. K. (1910a) Maryanna, “Pracownica Polska”, 1: 5–7.
Google Scholar
M. K. (1910b) Maryanna, “Pracownica Polska”, 2: 5–8.
Google Scholar
M. K. (1910c) Maryanna, “Pracownica Polska”, 3: 3–7.
Google Scholar
M. Ł. (1909a) Handel żywym towarem, “Przebudzenie”, 14: 4–5.
Google Scholar
M. Ł. (1909b) Sprawa abiturientek w wyższych zakładach naukowych w Austrii, “Przebudzenie”, 23: 5–6.
Google Scholar
M. S. (1911) Do dziewcząt wiejskich, “Ziemianka” II, 5: 3–4.
Google Scholar
Maciejewski J. (1975) Obszary trzecie literatury, “Teksty”, 4: 89–107.
Google Scholar
Maj E. (2017) “Ziemianka” – organ prasowy Zjednoczonego Koła Ziemianek 1908–1919 in: Polityka i politycy w prasie XX i XXI wieku. Prasa organizacji politycznych, M. Dajnowicz, A. Miodowski (eds.), Białystok, Wydawnictwo HUMANICA: 15–29.
Google Scholar
Miąso J., Poznański K., Kulpa J. (1984) Oświata na ziemiach polskich u progu niepodległości in: Historia Wychowania: wiek XX, J. Miąso (ed.), Warszawa, PWN: 9–24.
Google Scholar
Mirosławice (1914) “Ziemianka” II, 1: 8–10.
Google Scholar
Moszczeńska I. (1905) Nasza szkoła w Królestwie Polskim: uwagi na czasie, Lwów, Księgarnia Narodowa.
Google Scholar
Nasza walka o szkołę polską 1901–1917. Opracowania, wspomnienia, dokumenty (1932), B. Nawroczyński (ed.), Warszawa, Książnica–Atlas.
Google Scholar
Neumark J. (1912) Wychowanie kobiet, “Ster”, 17: 2–3.
Google Scholar
O moralności (1913) “Pracownica Polska”, 4: 51–52.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1017/S1755146300189358
Ochotniczka z prowincji. Wezwanie (1908) “Ster”, 1: 14–16.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1002/bbpc.19080140109
Ochrona naszych kobiet i dziewcząt pracujących na obczyźnie (1911) “Ziemianka” II, 4: 2–4.
Google Scholar
P. K. R. (1911) O równe prawa do pomocy społecznej, “Ster”, 3: 98–100.
Google Scholar
Pachucka R. (1909) Sprawy studentek. Towarzystwo im. Elizy Orzeszkowej, “Ster”, 2–3: 86–89.
Google Scholar
Pachucka R. (1911a) Tragizm dusz dziewczęcych, “Ster”, 10: 342–347.
Google Scholar
Pachucka R. (1911b) Stypendia dla studentek, “Ster”, 11: 399–402.
Google Scholar
Pelczar J. S. (1909) Wskazówki dla Dzieci Maryi i dla Pań Ziemianek co mają robić, szczególnie po wsiach, “Przebudzenie”, 10: 5–6.
Google Scholar
Perkowska U. (1944) Studentki Uniwersytetu Jagiellońskiego w latach 1894–1939. W stulecie immatrykulacji pierwszych studentek, Kraków, Wydawnictwo i Drukarnia “Secesja”.
Google Scholar
Po świecie – a u nas (1911) “Ziemianka” II, 3: 1–4.
Google Scholar
Podgórska Z. (1914a) O wychowaniu moralnym, “Ziemianka” II, 12: 186–187.
Google Scholar
Podgórska Z. (1914b) O wychowaniu moralnym, “Ziemianka” II, 13–14: 203–204.
Google Scholar
Pogadanka naukowa: powietrze (1914) “Pracownica Katolicka”, 4: 56–58.
Google Scholar
Posiedzenie Wydziału Pedagogicznego (1912) “Ziemianka” I, luty: 1–4.
Google Scholar
Posiedzenie Wydziału Pedagogicznego (1913) “Ziemianka” I, luty: 1–15.
Google Scholar
Potoczkówna K. (1911) Skrzynka do listów “Ziemianka” II, 3: 11–12.
Google Scholar
“Pracownica Polska” (1913a), 4: 50.
Google Scholar
“Pracownica Polska” (1913b), 20: 317.
Google Scholar
Przemówienie p. Marii Biniekówny (1910) “Ster”, 3: 102–104.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1038/scientificamerican01291910-104
Przypisek Redakcji (1909) Wyższe kształcenie kobiet, “Przebudzenie”, 14: 1–2.
Google Scholar
R. P. (1910) O prawach kobiet na wszechnicach galicyjskich, “Ster”, 5–6: 243–246.
Google Scholar
Rady dla wychodzących za mąż (1913) “Pracownica Polska”, 11: 172–173.
Google Scholar
Reczyńska M. (1908) Młodzież żeńska a moralność młodzieży męskiej, “Ster”, 4–5: 160–172.
Google Scholar
Roguska J. (1918) O siłach kobiecych, “Ziemianka” II, 9: 134–137.
Google Scholar
Rolnicza uczelnia – a kobiety (1911) “Ster”, 8–9: 301–302.
Google Scholar
Romualda M. (1909) Praca na wsi, “Przebudzenie”, 6: 5–6.
Google Scholar
Rygierówna S. (1908) Słuchaczki obcopoddane na fakultecie medycznym w Krakowskim i Lwowskim Uniwersytecie, “Ster”, 1: 21–23.
Google Scholar
Sędzina (1912) Dobra córka, “Ziemianka” II, 16: 241–242.
Google Scholar
Sprawozdanie z kursów trzydniowych w Warszawie (1914) “Ziemianka” II, 4: 57–62.
Google Scholar
Sprawozdanie z posiedzenie Wydziału Pedagogicznego (1912) “Ziemianka” I, March: 21–24.
Google Scholar
Staszyński E. (1962) Walka o demokratyczną polską szkołę w Królestwie Polskim w okresie rewolucji 1905–1907, “Rozprawy z Dziejów Oświaty”, 5: 179–227.
Google Scholar
Stowarzyszenie Służących w Kielcach (1910) “Pracownica Polska”, 6: 10–12.
Google Scholar
Strzeżmy się (1913) “Pracownica Polska”, 17: 266–267.
Google Scholar
Szkoła babek wiejskich (1911) “Ziemianka” II, 2: 14.
Google Scholar
Szkoły gospodarskie niemieckie (1912) “Ziemianka” I, luty: 10–16.
Google Scholar
Szpyrkówna M. (1909) Jak je uchronić?, “Przebudzenie”, 3: 6–8.
Google Scholar
Szwarc A. (1997) Krytyka kobiecości czy próżniaczego stylu życia? Stare i nowe wzorce życia codziennego kobiet w publicystyce i literaturze pięknej epoki pozytywizmu in: Kobieta i kultura życia codziennego. Wiek XIX i XX, A. Żarnowska, A. Szwarc (eds.), Warszawa, Wydawnictwo DiG: 295–307.
Google Scholar
Terpiłowska W. (1909) Nieuzasadniony przesąd, “Przebudzenie”, 18: 1.
Google Scholar
Weychert H. (1912) Sprawozdanie z kursów tkactwa i gospodarstwa wiejskiego w Grędzicach za 1912, “Ziemianka” I, grudzień: 13–18.
Google Scholar
Weychert-Szymanowska Wł. (1913) Ze stosunków uniwersyteckich w Krakowie, “Ster”, 1: 2–3.
Google Scholar
Winiarz A. (1992) Kształcenie i wychowanie dziewcząt w Księstwie Warszawskim i Królestwie Polskim (1807–1905) in: Kobieta i edukacja na ziemiach polskich w XIX i XX w. Zbiór studiów, A. Żarnowska, A. Szwarc (eds.), Warszawa, Wydawnictwo DiG: 3–28.
Google Scholar
Wisznicki M. (1912) Posiedzenie Wydziału Pedagogicznego. Znaczenie wycieczek krajoznawczych, “Ziemianka” I, May: 1–8.
Google Scholar
X. (1909) Wyższe kształcenie kobiet, “Przebudzenie”, 10: 8–9.
Google Scholar
Z higieny: Jak wstrzymać krwotok z nosa, jak czyścić zaproszone oko (1912) “Pracownica Polska”, 3: 13.
Google Scholar
Z nauki: o zdrowiu: kaszel (1913) “Pracownica Polska”, 4: 61–62.
Google Scholar
Zawadzki S. (1914) Posiedzenie Wydziału Pedagogicznego. O czystości języka, “Ziemianka” I, May: 1–7.
Google Scholar
Ziemianka (1918) Jakie znaczenie dla kraju ma dobre wychowanie, “Ziemianka” II, 4: 74–75.
Google Scholar
Znaniecki F. (1913) Ideał jako czynnik wychowawczy, “Ziemianka” I, listopad: 1–9.
Google Scholar
Związek równouprawnienia kobiet polskich (1908) “Ster”, 6: 244–246.
Google Scholar
Życzliwy (1912) O należytym zachowaniu się w towarzystwie, “Ziemianka” I, January: 53–57.
Google Scholar
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
The journal's website, created and edited by the NOWiS Editorial Team on the Index Copernicus platform: 
