Learning from European Lives: An Introduction to the LEuLiv Project

Robin Lohmann; Marcin Muszyński; Artur Fabiś; Polonca Serrano; Irena Zemaitaityte; Gražina Čiuladienė; Agata Katkonienė; Violeta Jegeleviciene; Krystyna Reiter; Christian Gleser

doi:10.18778/2450-4491.21.11

Autor

Robin Lohmann University of Education, Karlsruhe, Germany https://orcid.org/0009-0001-3009-6176
Marcin Muszyński University of Lodz, Poland https://orcid.org/0000-0001-7393-8866
Artur Fabiś WSB University, Dąbrowa Górnicza, Poland https://orcid.org/0000-0002-5624-6232
Polonca Serrano Alma Mater Europaea University, Maribor, Slovenia https://orcid.org/0000-0002-5240-7748
Irena Zemaitaityte Mykolas Romeris University, Vilnius, Lithuania https://orcid.org/0000-0002-7773-9263
Gražina Čiuladienė Mykolas Romeris University, Vilnius, Lithuania https://orcid.org/0000-0002-8054-0781
Agata Katkonienė Mykolas Romeris University, Vilnius, Lithuania https://orcid.org/0000-0002-3745-9523
Violeta Jegeleviciene Mykolas Romeris University, Vilnius, Lithuania https://orcid.org/0000-0001-6437-8342
Krystyna Reiter University of Education, Karlsruhe, Germany https://orcid.org/0009-0005-2216-2961
Christian Gleser University of Education, Karlsruhe, Germany https://orcid.org/0009-0003-1538-4908

DOI:

https://doi.org/10.18778/2450-4491.21.11

Słowa kluczowe:

uczenie biograficzne, pamięć autobiograficzna, uczenie transformacyjne, projekt LEuLiv

Abstrakt

Celem artykułu jest przedstawienie projektu Erasmus+ „Learning from European Lives” (LEuLiv). Projekt ten jest wyjątkowy ze względu na partnerstwo obejmujące Niemcy, Polskę, Słowenię i Litwę, a także na połączenie różnych wymiarów uczenia się biograficznego: osobistego, interpersonalnego, społecznego oraz transkulturowego. Studenci z krajów partnerskich, reprezentujący zróżnicowane środowiska akademickie i doświadczenia zawodowe, w ramach projektu poznają teoretyczne podstawy badań biograficznych, ze szczególnym uwzględnieniem pamięci autobiograficznej jako zasobu wykorzystywanego w teraźniejszości. Przeprowadzą także wywiady z osobami starszymi (w wieku 60 lat i więcej). Rezultaty projektu obejmują opracowanie podręczników dydaktycznych i innowacyjnych programów kształcenia, a także stworzenie wielojęzycznej, wielokulturowej bazy danych biografii zawierającej ponad 80 wywiadów, która będzie wykorzystywana przez instytucje partnerskie w przyszłych badaniach oraz przy projektowaniu programów nauczania.

Biogramy autorów

Robin Lohmann - University of Education, Karlsruhe, Germany

Robin Lohmann – cultural anthropologist and educator, expert in personal memories and biographical research. She works at the PH Karlsruhe, Germany.

Marcin Muszyński - University of Lodz, Poland

Marcin Muszyński – profesor uczelni w Katedrze Andragogiki i Gerontologii Społecznej Uniwersytetu Łódzkiego w Polsce.

Artur Fabiś - WSB University, Dąbrowa Górnicza, Poland

Artur Fabiś – profesor uczelni oraz dyrektor Centrum Badań Społecznych w Akademii WSB w Dąbrowie Górniczej w Polsce.

Polonca Serrano - Alma Mater Europaea University, Maribor, Slovenia

Polonca Serrano – adiunkt i kierownik Centrum Rozwoju Pedagogicznego i Dydaktycznego na Uniwersytecie Alma Mater Europaea w Mariborze w Słowenii.

Irena Zemaitaityte - Mykolas Romeris University, Vilnius, Lithuania

Irena Zemaitaityte – profesor w Instytucie Nauk o Edukacji i Pracy Socjalnej, lider Laboratorium Uczenia się przez Całe Życie na Uniwersytecie Michała Römera w Wilnie na Litwie.

Gražina Čiuladienė - Mykolas Romeris University, Vilnius, Lithuania

Grazina Ciuladiene – profesor w Instytucie Komunikacji na Wydziale Nauk Humanistycznych i Społecznych Uniwersytetu Michała Römera w Wilnie na Litwie.

Agata Katkonienė - Mykolas Romeris University, Vilnius, Lithuania

Agata Katkoniene – wykładowca w Instytucie Nauk o Edukacji i Pracy Socjalnej, kierownik Jednostki ds. Jakości i Analizy Badań na Uniwersytecie Michała Römera w Wilnie na Litwie.

Violeta Jegeleviciene - Mykolas Romeris University, Vilnius, Lithuania

Violeta Jegeleviciene – profesor w Instytucie Edukacji i Pracy Socjalnej na Wydziale Nauk Humanistycznych i Społecznych Uniwersytetu Michała Römera w Wilnie na Litwie.

Krystyna Reiter - University of Education, Karlsruhe, Germany

Krystyna Reiter – pracownik naukowy, wykładowca, koordynator programów magisterskich „Geragogika” i „Edukacja Dorosłych” w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Karlsruhe.

Christian Gleser - University of Education, Karlsruhe, Germany

Christian Gleser – profesor na Uniwersytecie Pedagogicznym w Karlsruhe, kierownik programu magisterskiego Geragogika oraz koordynator projektu Erasmus+ LEuLiv.

Bibliografia

Alheit P., von Heiden F. (2009) Einführung. Was hat lebenslanges Lernen mit Biographieforschung zu tun? in: Lebenslanges Lernen und erziehungswissenschaftliche Biographieforschung. Konzepte und Forschung in europäischen Diskurs, P. Alheit, F. von Heiden (eds.), Wiesbaden, VS Verlag für Sozialwissenschaften, pp. 9–17, https://doi.org/10.1007/978-3-531-91520-3_1.
Google Scholar

Bubolz-Lutz E., Engler S., Kricheldorff C., Schramek R. (eds.) (2022) Geragogik: Bildung und Lernen im Prozess des Alterns: Das Lehrbuch (2nd ed.), Stuttgart, Kohlhammer Verlag, https://doi.org/10.17433/978-3-17-040693-3.
Google Scholar

Butler R. N. (1963) The Life Review: An Interpretation of Reminiscence in the Aged, “Psychiatry”, no. 26(1), pp. 65–76, https://doi.org/10.1080/00332747.1963.11023339.
Google Scholar

Casey E. S. (2000) Remembering: A phenomenological study, Bloomington and Indianapolis, Indiana University Press.
Google Scholar

Engel J., Epp A., Lipkina J., Schinkel S., Terhart H., Wischmann A. (2021) Gesellschaftlicher Wandel und die Entwicklung qualitativer Forschung im Feld der Bildung: Methodologische Wagnisse, diskursive Verschiebungen und Repräsentationskritiken, “Zeitschrift für Qualitative Forschung”, no. 22(1), pp. 139–158, https://doi.org/10.3224/zqf.v22i1.01.
Google Scholar

Fabiś A., Wąsiński A., Tomczyk L. (2017) Existential Perspective of Biography-Related Reflection in the Intergenerational Narrative Messages, “Journal of Family History”, no. 4(3), pp. 326–340, https://doi.org/10.1177/0363199017711213.
Google Scholar

Goodson I. F., Gill S. R. (2011) Narrative Pedagogy: Life History and Learning, New York, Peter Lang.
Google Scholar

Haight B. K. (1991) Reminiscing: The State of the Art as a Basis for Practice, “International Journal of Aging and Human Development”, no. 33(1), 1–32, https://doi.org/10.2190/F8YP-D4X5-MV9M-CGMH.
Google Scholar

Hallqvist A. (2014) Biographical Learning: Two Decades of Research and Distinction, “Educational Review”, no. 66(4), 497–513, https://doi.org/10.1080/00131911.2013.816265.
Google Scholar

Horsdal M. (2012) Leben erzählen – Leben verstehen. Dimensionen der Biografieforschung und narrativer Interviews für die Erwachsenenbildung, Bielefeld, Bertelsmann, https://doi.org/10.3278/14/1119w.
Google Scholar

Ivanova M., Aytekin V., Epp A. (2021) Zugriff auf natio-ethno-kulturelle Differenz(-konstruktionen) im Rahmen pädagogischer Forschung und Praxis in: Soziale Differenz und Reifizierung. Theoretische Zugänge und forschungspraktische Bearbeitung, S. Gabriel, K. Kotzyba, P. Leinhos, D. Matthes, K. Meyer, M. Völcker (eds.), pp. 77–100, Wiesbaden, Springer Fachmedien Wiesbaden, https://doi.org/10.1007/978-3-658-31066-0_4.
Google Scholar

Kandel E. R. (2006) Auf der Suche nach dem Gedächtnis: Die Entstehung einer neuen Wissenschaft des Geistes, München, Siedler Verlag.
Google Scholar

Kirschner H., Forstmeier S., Strauß B. (2022) Das Lebensrückblickgespräch: Hintergründe, Wirkungsweise und praktische Anleitung, Gießen, Psychosozial-Verlag, https://doi.org/10.30820/9783837978698.
Google Scholar

Lohmann R. (2013) Was gestern war, hilft mir für morgen – Lebenskompetenz durch Erinnerung, München, Kösel Verlag.
Google Scholar

Márquez G. G. (2014) Living to Tell the Tale, London, Penguin UK.
Google Scholar

Mezirow J. (1978) Perspective Transformation, “Adult Education”, no. 2, pp. 100–110, https://doi.org/10.1177/074171367802800202.
Google Scholar

Mezirow J. (2000) Learning as Transformation: Critical Perspectives on a Theory in Progress, San Francisco, Jossey-Bass.
Google Scholar

Mezirow J. (2006) An Overview of Transformative Learning in: Lifelong learning: Concepts and contexts, P. Sutherland, J. Crowther (eds.), London–New York, Routledge, pp. 24–38.
Google Scholar

Rosenthal G. (1995) Erlebte und erzählte Lebensgeschichte: Gestalt und Struktur biographischer Selbstbeschreibung, Frankfurt am Main, Campus Verlag.
Google Scholar

Schacter D. L. (1996) Searching for Memory: The Brain, the Mind, and the Past, New York, Basic Books.
Google Scholar

Sherman E. (1991) Reminiscence and the Self in Old Age, New York, Springer.
Google Scholar

Smith J. L., Bryant F. B. (2019) Enhancing Positive Perceptions of Aging by Savoring Life Lessons, “Aging & Mental Health”, no. 6, pp. 762–770, https://doi.org/10.1080/13607863.2018.1450840.
Google Scholar

Zhong Q., Chen C., Chen S. (2023) Effectiveness on Quality of Life and Life Satisfaction for Older Adults: A Systematic Review and Meta-Analysis of Life Review and Reminiscence Therapy Across Settings, “Behavioral Sciences”, no. 13(10), p. 830, https://doi.org/10.3390/bs13100830.
Google Scholar

European Commission (2024) Erasmus+ Programme Guide, version 28-11-2023, https://erasmus-plus.ec.europa.eu/sites/default/files/2023-11/2024-Erasmus+Programme-Guide_EN.pdf (accesed: 20.10.2025).
Google Scholar