Nauki o wychowaniu a pedagogika
Słowa kluczowe:
pedagogika, metapedagogika, metateoria wychowania, nauki o wychowaniu, paradygmat badań, wychowanie, metodologia badań pedagogicznychAbstrakt
Punktem odniesienia do analizy relacji między naukami o wychowaniu a pedagogiką jest niemiecka pedagogika, gdyż to w tym kraju nauki o wychowaniu stanowią odrębną dziedzinę badań. Odwołuję się do genezy powstania nauki o wychowaniu w krajach niemieckojęzycznych, ale ukazuję ich rozwój i status w Polsce. Proponuję trzy perspektywy poznawcze w polskim podejściu do nauk o wychowaniu, gdzie można je rozwijać w roli: 1) pedagogiki jako nauki o wychowaniu, której przedmiotem badań jest wychowanie człowieka; 2) nauki o wychowaniu, czyli pedagogicznej metanauki albo metateorii wychowania i 3) nauki nauk o wychowaniu, a więc nauki integrującej wyniki badań dyscyplin z różnych obszarów i dziedzin nauki, które czynią przedmiotem swoich badań wychowanie.
Bibliografia
Beck U. (2005) Władza i przeciwwładza w epoce globalnej. Nowa ekonomia polityki światowej, przeł. J. Łoziński, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Google Scholar
Benner D. (2008) Edukacja jako kształcenie i kształtowanie. Moralność, kultura, demokracja, religia, przeł. D. Stępkowski SDB, Warszawa, Wydawnictwo UKSW.
Google Scholar
Brezinka W. (2007) Wychowywać dzisiaj. Zarys problematyki, przeł. H. Machoń, Kraków, Wydawnictwo WAM.
Google Scholar
Brzeziński J. (1978) Elementy metodologii badań psychologicznych, Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar
Burchill S. (2006) Wstęp, w: S. Burchill i in., Teorie stosunków międzynarodowych, przeł. Paweł Frankowski, Warszawa, Wydawnictwo Książka i Wiedza, s.46-96.
Google Scholar
Cichosz M. (2014) Pedagogika społeczna. Zarys problematyki, Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Google Scholar
Giroux H. A., Witkowski L. (2010) Edukacja i sfera publiczna. Idee i doświadczenia pedagogiki radykalnej, Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Google Scholar
Heid H. (2003) Interdyscyplinarność, w: Podstawowe pojęcia pedagogiczne. Agresja-Interdyscyplinarność, D. Lenzen (red.), tłum. J. F. Materne, P. W. Materne, Berlin – Szczecin, Wydawnictwo Mater, s. 301-315.
Google Scholar
Hejnicka-Bezwińska T. (1997) Tożsamość pedagogiki. Od ortodoksji ku heterogeniczności, Warszawa, Wydawnictwo 69.
Google Scholar
Hermann U. (1996) Pädagogisches Argumentieren und Erziehungswissenschaftliche Forschung: zur Verhältnisbestimmung der beiden Wissens- und Diskursformen ‘Pädagogik’ und ‘Erziehungswissenschaft’, w: Bilanz der Paradigmendiskussion in der Erziehungswissenschaft. Leistungen, Defizite, Grejzen, D. Hoffmann (red.), 2. Auflage, Weinheim, Deutscher Studien Verlag, s. 185-198.
Google Scholar
Jaworska-Witkowska M., Kwieciński Z. (2011) Nurty pedagogii. Naukowe, dyskretne, odlotowe, Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Google Scholar
Kaiser A., Kaiserivá R. (1993) Učebnica pedagogiky. Základné a požadovanévedomosti, tłum. L. Maršalová, Bratislava, SPN.
Google Scholar
Kaufmann J. C. (2004) Ego. Socjologia jednostki. Inna wizja człowieka i konstrukcji podmiotu, przeł. K. Wakar, Warszawa, Oficyna Naukowa.
Google Scholar
Kościuszko K. (2006), O pluralizmie filozofii – polemika z Lyotardem, w: Pluralizm filozofii. Filozofia wobec pluralizmu, S. Richert (red.), Olsztyn, Polskie Towarzystwo Filozoficzne Oddział w Olsztynie, s. 39-47.
Google Scholar
Kowalik S. (2005) O możliwościach stosowania metody eksperymentalnej w pedagogice, „Przegląd Badań Edukacyjnych” nr 1, s. 119-134.
Google Scholar
Krause A. (2010) Współczesne paradygmaty pedagogiki specjalnej, Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Google Scholar
Kron F. W. (2012) Pedagogika. Kluczowe zagadnienia. Podręcznik akademicki. Pojęcia. Procesy. Modele, przeł. E. Cieślik, Sopot, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Google Scholar
Krüger H., Lenzen D., (1998) Allgemeine Erziehungswissenschaft und andere Teildisziplinen, „Zeitschrift für Erziehungswissenschaft“ Heft 2.
Google Scholar
Kunowski S. (1981) Podstawy współczesnej pedagogiki, Łódź, Wydawnictwo Salezjańskie.
Google Scholar
Lenzen D. (1989) (red.) Pädagogische Grundbegriffe. Band 1: Agression bis Interdisziplinarität, Reinbek bei Hamburg, Rowohlt Taschenbuch Verlag.
Google Scholar
Lenzen D. (1994) Erziehungswissenschaft — Pädagogik, Geschichte, Konzepte, Fachrichtungen, w: Erziehungswissenschaft — Ein Grundkurs, D. Lenzen (red.), Reinbek bei Hamburg, Rowohlt Taschenbuch Verlag, s. 11-41.
Google Scholar
Lenzen D. (1999) Orientierung Erziehungswissenschaft. Was sie kann, was sie will, Reinbek bei Hamburg, Rowohlt Taschenbuch Verlag.
Google Scholar
Madsen B. K. (1980) Współczesne teorie motywacji. Naukoznawcza analiza porównawcza, Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar
Marynowicz-Hetka E. (2006) Pedagogika społeczna. Podręcznik akademicki. Wykład. Tom 1, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar
Marzec J. (2002) Dyskurs. Tekst. Narracja. Szkice o kulturze ponowoczesnej, Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Google Scholar
Melosik Z. (1995) Postmodernistyczne kontrowersje wokół edukacji, Toruń — Poznań, Wydawnictwo EDYTOR.
Google Scholar
Melosik Z. (2007) Teoria i praktyka edukacji wielokulturowej, Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Google Scholar
Melosik Z. (2013) Kultura popularna i tożsamość młodzieży. W niewoli władzy i wolności, Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Google Scholar
Milerski B. (2011) Hermeneutyka pedagogiczna. Perspektywy pedagogiki religii, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe ChAT.
Google Scholar
Murzyn A. (2004) Johann Herbart i jego miejsce w kontekście pokantowskiej myśli idealistycznej, Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Google Scholar
Nalaskowski S. (2004) Metody badań i diagnozowania edukacji, Toruń, Wydawnictwo Akapit.
Google Scholar
Nowak M. (2012) Pedagogiczny profil nauk o wychowaniu. Studium z odniesieniami do pedagogiki pielęgniarstwa, Lublin, Wydawnictwo KUL.
Google Scholar
Oelkers J. (1986) Niemiecka nauka o wychowaniu. Główne prądy i podstawowe koncepcje, „Rocznik Komisji Nauk Pedagogicznych” t. 36, Oddział PAN w Krakowie.
Google Scholar
Oleś P. (2010) Interdyscyplinarność — wyzwanie i konieczność, „Rocznik Pedagogiczny” nr 33, s. 41-47.
Google Scholar
Palka S. (1987) Kierunki rozwoju pedagogiki i ich metodologiczne konsekwencje, w: Teoretyczne podstawy pedagogiki, S. Palka (red.), Kraków, Wydawnictwo UJ, s 11-24.
Google Scholar
Palouš R. (1991) K filosofii výchovy (východiska fundamentální agogiky), Praha, SPN.
Google Scholar
Pedagogická Encyklopedie (2009) J. Průcha (red.), Praha, Nakladatelství Portál.
Google Scholar
Piotrowski P. (2008) Badania porównawcze w metateoretycznie zorientowanej refleksji nad wychowaniem. Zarys problematyki metodologicznej, w: Prace Naukowe Katedry UNESCO, Olsztyn, Wydawnictwo UMW, s. 69-80.
Google Scholar
Piotrowski P. (2012) W poszukiwaniu rozumu pedagogicznego. Wybrane zagadnienia metapedagogiki, Olsztyn, Wydział Nauk Społecznych UWM.
Google Scholar
Průcha J., Walterová E., Mareš J. (2009) Pedagogický Slovník. Nové, rozšiřené a aktualizované vydání, Praha, Nakladatelství Portál.
Google Scholar
Stępkowski D. (2010) Pedagogika ogólna i religia. (Re)konstrukcja zapomnianego wątku na podstawie teorii Johanna F. Herbarta i Friedricha D. E. Schleiermachera, Warszawa, Towarzystwo Naukowe Franciszka Salezego.
Google Scholar
Suchodolski B. (1970) Trzy pedagogiki, Warszawa, Wydawnictwo „Nasza Księgarnia”.
Google Scholar
Śliwerski B. (1993) Kontrowersje wokół badań porównawczych teorii wychowania, w: Kontestacje pedagogiczne, B. Śliwerski (red.), Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, s. 29-49.
Google Scholar
Śliwerski B. (1998) Współczesne teorie i nurty wychowania, Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Google Scholar
Śliwerski B. (2009) Współczesna myśl pedagogiczna. Znaczenia. Klasyfikacje. Badania, Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Google Scholar
Śliwerski B. (2012) Pedagogika ogólna. Podstawowe prawidłowości, Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Google Scholar
Śliwerski B. (2014) Czas na rozwój metapedagogiki, w: Edukacja jutra. Od tradycji do nowoczesności. Aksjologia w edukacji jutra, K. Denek, A. Kamińska, P. Oleśniewicz (red.), Sosnowiec, Wyższa Szkoła Humanitas, s. 49-74.
Google Scholar
Švec Š. i in. (2009) (red.) Metodologie vĕd o výchovĕ. Kvantitativné – scientické a kvalitativnĕ-humanitní přístupy v edukačním výzkumu, Brno, Paido.
Google Scholar
Tchorzewski A. de (1995) Pedagogika ogólna czy metapedagogika?, w: Pedagogika ogólna. Tradycja, teraźniejszość, nowe wyzwania. (Materiały pokonferencyjne), T. Hejnicka-Bezwińska (red.), Bydgoszcz, Wydawnictwo WSP, s. 151-158.
Google Scholar
Výkladový Slovník z pedagogiky. 583 vybraných hesel (2012) Z. Kolař i in. (red.), Praha, Nakladatelství Grada Publishing.
Google Scholar
Witkowski L. (2000a) Edukacja i humanistyka. Nowe konteksty humanistyczne dla nowoczesnych nauczycieli, Warszawa, Wydawnictwo IBE.
Google Scholar
Witkowski L. (2000b) Uniwersalizm pogranicza. O semiotyce Michała Bachtina w kontekście edukacji, Toruń, Wydawnictwo Adam Marszałek.
Google Scholar
Witkowski L. (2009) Wyzwania autorytetu (przechadzki krytyczne w poszukiwaniu dyskursu dla teorii), Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Google Scholar
Witkowski L. (2010) Tożsamość i zmiana. Epistemologia i rozwojowe profile w edukacji, przedm. Z. Kwieciński, wyd. II zmienione i uzupełnione, Wrocław, Wydawnictwo DSW.
Google Scholar
Witkowski L. (2011) Historie autorytetu wobec kultury i edukacji, Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Google Scholar
Witkowski L. (2013) Przełom dwoistości w pedagogice polskiej. Historia, teoria, krytyka, Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Google Scholar
Witkowski L. (2014) Niewidzialne środowisko. Pedagogika kompletna Heleny Radlińskiej jako krytyczna ekologia idei, umysłu i wychowania. O miejscu pedagogiki w przełomie dwoistości w humanistyce, Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Google Scholar
Zaczyński W. P. (1991) O potrzebie teorii w badaniach pedagogicznych i dydaktycznych, „Kwartalnik Pedagogiczny” nr 3, s. 97-106.
Google Scholar
Ziółkowski M. (2006) Teoria socjologiczna początku XXI wieku, w: Współczesne teorie socjologiczne. Tom 1, A. Jasińska-Kania, L. M. Nijakowski, J. Szacki, M. Ziółkowski (red.), Warszawa, Wydawnictwo Naukowe Scholar, s. 15-31.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Strona czasopisma, prowadzona przez Zespół redakcyjny NOWiS na platformie Index Copernicus: 
