Tworzenie murali w miejskiej przestrzeni publicznej – rola aktorów i przebieg procesu
DOI:
https://doi.org/10.18778/1733-3180.36.05Słowa kluczowe:
mural, miejska przestrzeń publiczna, proces tworzenia murali, sztuka publicznaAbstrakt
Celem artykułu jest przedstawienie procesu tworzenia murali oraz identyfikacja głównych aktorów tego procesu i określenie ich roli w jego przebiegu. Mimo że murale stały się w ostatnich latach nieodłącznym już elementem współczesnych miejskich przestrzeni publicznych, niewiele wiadomo o tym, jakie podmioty współpracują przy tworzeniu muralu oraz jak wygląda sam proces. Choć dostrzega się związki między działalnością artystyczną a przestrzenią, sztuka publiczna wciąż rzadko staje się przedmiotem badań geograficznych. W związku z tym przeprowadzono studia literaturowe oraz 18 indywidualnych wywiadów pogłębionych z aktorami procesu tworzenia murali. Badania wykazały, że proces ten jest złożonym i wieloetapowym działaniem, wymagającym współpracy wielu aktorów, ale również obarczonym licznymi niewiadomymi, wątpliwościami i koniecznością negocjacji. Artykuł analizuje proces powstawania murali, ze szczególnym uwzględnieniem podmiotów wpływających na finalny kształt dzieł. Zwraca także uwagę na etapy realizacji tej formy sztuki publicznej, opisując je z perspektywy zarówno twórców, jak i odbiorców. W ramach badań wyróżniono pięć faz procesu tworzenia murali oraz cztery grupy aktorów biorących w nim udział.
Pobrania
Bibliografia
Bąkowska M., 2007, Images in architecture – from murals to illuminating projections, „Town Planning and Architecture”, 31(1): 54–61.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.3846/13921630.2007.10697090
Cartiere C., 2008, Coming in from the cold: A public art history, [w:] C. Cartiere, S. Willis (red.), The practice of public art, Routledge, New York: 7–17.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.4324/9780203926673
Farthing S., 2011, Sztuka. Od malarstwa jaskiniowego do sztuki ulicznej, Muza, Warszawa.
Google Scholar
Gibbs G., 2011, Analizowanie danych jakościowych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar
Greaney M.E., 2002, The power of the urban canvas: Paint, politics, and mural art policy, „New England Journal of Public Policy”, 18(1): 1–42.
Google Scholar
Hein H., 1996, What is public art? Time, place, and meaning, „The Journal of Aesthetics and Art Criticism”, 54(1): 1–7.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1111/1540_6245.jaac54.1.0001
Hołda R., 2020, Jesteście w naszej pamięci. Polskie murale jako nośniki pamięci i popularna forma patriotyzmu, „Relacje międzykulturowe”, 1(7): 47–64.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.12797/RM.01.2020.07.03
Izdebski H., Kulesza M., 1999, Administracja publiczna. Zagadnienia ogólne, Liber, Warszawa.
Google Scholar
Krajewski M., 2013, Sztuka popularna. Od murali do dużych obrazów i z powrotem, [w:] A. Wołodźko (red.), Czytając mury. Książka fotograficzna, Instytut Kultury Miejskiej, Gdańsk: 29–34.
Google Scholar
Lippard L., 1984, Get the Message?: A Decade of Art for Social Change, EP Dutton, New York.
Google Scholar
Mendelson-Shwartz E., Mualam N., 2021, Taming murals in the city: A foray into mural policies, practices, and regulation, „International Journal of Cultural Policy”, 27(1): 65–86.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1080/10286632.2020.1722115
Miles M., 1997, Art, space and the city: Public art and urban futures, Routledge, London.
Google Scholar
Murzyn-Kupisz M., Działek J., 2017, Artyści w przestrzeni miejskiej Krakowa i Katowic, Universitas, Kraków.
Google Scholar
Niziołek K., 2015, Sztuka społeczna. Koncepcje – dyskursy – praktyki, Uniwersytet Białostocki, Białystok.
Google Scholar
Rura P., 2016, Sztuka egalitarna czy przestrzeń zawłaszczona? Rola murali w przestrzeni miejskiej na przykładzie miasta Poznania, [w:] P. Rura, M. Żurawska (red.), Słabo to widzę... Kultura wizualna a nierówności społeczne, Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Społecznych UAM, Poznań: 31–47.
Google Scholar
Rutkiewicz M., 2013, Murale w Polsce, [w:] A. Wołodźko (red.), Czytając mury. Książka fotograficzna, Instytut Kultury Miejskiej, Gdańsk.
Google Scholar
Salij-Hofman B., 2022, Z piedestału na ścianę. Wrocławskie murale upamiętniające jako nowe pomniki w przestrzeni miejskiej, „Quart. The Quarterly of the Institute of Art. History at the University of Wrocław”, 63(1): 102–121.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.19195/quart.2022.1.90759
Skinner J., Jolliffe L. (red.), 2018, Murals and tourism: Heritage, politics and identity, Routledge, Abingdon.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.4324/9781315547978
Smoczyńska A., Łapiński J.L., 2019, Murale jako galeria sztuki w krajobrazie miejskim na przykładzie miasta Lublin, „Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego”, 41(1): 7–24.
Google Scholar
Stępień B., 2010, Łódzkie murale: niedoceniona grafika użytkowa PRL-u, Dom Wydawniczy Księży Młyn, Łódź.
Google Scholar
Trzepacz P., 2023, Murale i street art w przestrzeni miasta. Przypadek Krakowa, „Prace Geograficzne”, 173: 231–256.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.4467/20833113PG.23.026.19547
Warner E.S., 2017, Marketing the Monumental: Wall Painting at Midcentury, „Archives of American Art Journal”, 56(2): 26–49.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1086/695628
https://redsheels.com/ (dostęp: 12.12.2022).
Google Scholar
https://www.bip.krakow.pl/?dok_id=155940 (dostęp: 20.12.2022).
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
