Przeszłości fragmentaryczne, czyli... Jak powracają minione krajobrazy? Wybrane przykłady z popularyzacji archeologii

Anna Majewska

doi:10.18778/1733-3180.25.04

Authors

Anna Majewska Uniwersytet Łódzki, Wydział Nauk Geograficznych, Katedra Geografii Politycznej, Historycznej i Studiów Regionalnych, ul. Kopcińskiego 31, 90-142 Łódź

DOI:

https://doi.org/10.18778/1733-3180.25.04

Keywords:

historical geography, archaeology of the contemporary past, heritagescape, cultural tourism, open-airmuseum, historical reenactment

Abstract

In this analysis, forms of archaeology popularisation with a spatial representation and its output, have been evaluated. On the basis of chosen examples, critical analysis of dominating forms of narration in the archaeology popularisation discourse, especially taking into consideration their landscape aspect (historical geography), has been performed. Permanent and ephemeral relic-preserved spaces and/or heritagescape, have been specified.

Downloads

Download data is not yet available.

References

Badji J., Majewska A., (b.d.), Archeologia współczesności i etnografia. Współpraca, doświadczenia, korzyści – przykład badań na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej, Wydawnictwo Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu (w druku).
Google Scholar

Bailey G., 2007, Time perspectives, palimpsests and the archaeology of time, „Journal of Anthropological Archaeology”, 26: 198–223.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/j.jaa.2006.08.002

Chlebowska D., 2004, Trwała ruina w Polsce koniecznym świadkiem historycznego krajobrazu, ,,Wiadomości Konserwatorskie”, 16: 76–83.
Google Scholar

Domańska E., 2006, Historie niekonwencjonalne, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań.
Google Scholar

Domańska E., 2008, Problem rzeczy we współczesnej archeologii, [w:] Kowalewski J., Piasek W., Śliwa M. (red.), Rzeczy i ludzie. Humanistyka wobec materialności, Instytut Filozofii Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, Olsztyn: 27–60.
Google Scholar

Faracik R., 2000, Zabytki archeologiczne jako obiekty zainteresowania turystycznego na przykładzie Krakowa i okolic, „Prace Geograficzne”, 106: 141–149.
Google Scholar

Garden M.-C.E., 2004, The Heritagescape: Exploring the Phenomenon of the Heritage Site, University of Cambridge (PhD thesis).
Google Scholar

Garden M.-C.E., 2006, The Heritagescape: Looking at Landscapes of the Past, „International Journal of Heritage Studies”, 12 (5): 394–411.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1080/13527250600821621

Golka M., 2009, Pamięć społeczna i jej implanty, Warszawa.
Google Scholar

Graham B., Ashworth G.J., Tunbridge J.E., 2000, A Geography of Heritage, Oxford University Press, New York.
Google Scholar

Hodder I., 2012, Entangled. An Archaeology of the Relationships between Humans and Things, Wiley-Blackwell.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1002/9781118241912

Kaczmarek K., 2010, Turystyka archeologiczna, „Turystyka Kulturowa”, 1: 4–13.
Google Scholar

Kajda K., Pawleta M., Marciniak A., 2017, Archeologia, dziedzictwo archeologiczne i ich społeczne znaczenie w oczach współczesnych Polaków, „Folia Praehistorica Posnaniensia”, 22: 71–84.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.14746/fpp.2017.22.04

Kijowska J., Kijowski A., Rączkowski W., 2011, Krajobraz i polityka – wybrane aspekty wpływu decyzji politycznych na zmiany krajobrazu w Polsce, „Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego. Niematerialne wartości krajobrazów kulturowych”, 15, Komisja Krajobrazu Kulturowego PTG, Sosnowiec: 103–115.
Google Scholar

Kobiałka D., 2018, 100 years later: the dark heritage of the Great War at a prisioner-of-war camp in Czersk, Poland, „Antiquity”, 92 (363): 772–787.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.15184/aqy.2018.67

Kobiałka D., Kajda K., 2017, Archeologie współczesności jako odpowiedź na kryzys dyscypliny, „Ochrona Zabytków”, 2 (271): 27–45.
Google Scholar

Kołodziejczyk P., 2014, Archeolog w labiryncie popkultury, „Perspektywy Kultury”, 10: 7–24.
Google Scholar

Mocior E., Franczak P., Hibner J., Krąż P., Nowak A., Rechciński M., Tokarczyk N., 2014, Typologia naturalnych krajobrazów efemerycznych w świetle dotychczasowych badań, [w:] Krąż P. (red.), Współczesne problemy i kierunki badawcze geografii. T. 2, Kraków: 77–101.
Google Scholar

Olsen B., 2010, In Defense of Things: Archaeology and the Ontology of Objects (Archaeology in Society), Rowman Altamira, Stanford.
Google Scholar

Pawleta M., 2012, Rekonstrukcje i inscenizacje przeszłości w perspektywie turystyki archeologicznej w Polsce, [w:] Garncarski J. (red.), Skanseny archeologiczne i archeologia eksperymentalna szansą na rozwój turystyki, Muzeum Podkarpackie w Krośnie, Krosno: 364–387.
Google Scholar

Pawleta M., 2015, Wybrane aspekty społecznego funkcjonowania wytworów wiedzy archeologicznej i archeologii we współczesnej Polsce, „Folia Praehistorica Posnaniensia”, 20: 373–396.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.14746/fpp.2015.20.21

Pawleta M., 2016, Przeszłość we współczesności. Studium metodologiczne archeologicznie kreowanej przeszłości w przestrzeni społecznej, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań.
Google Scholar

Wejland A.P., Ławrynowicz O. (red.), 2016, Miejsca pamięci i miejsca zapomnienia. Interdyscyplinarne badania na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej. Raport z badań, T. 1: Wprowadzenie metodologiczne, Instytut Archeologii, Uniwersytet Łódzki, Łódź.
Google Scholar

Werczyński D., 2011, Archeoturystyka na Dolnym Śląsku. Stan zagospodarowania obiektów i perspektywy rozwoju, [w:] Widawski K. (red.), Turystyka kulturowa na Dolnym Śląsku – wybrane aspekty, T. 2, Instytut Geografii i Rozwoju Regionalnego, Uniwersytet Wrocławski, Wrocław: 9–32.
Google Scholar

Zalewska A., 2011, Archeologiczny „palimpsest” jako specyficzna postać interakcji teraźniejszości z…, [w:] Marciniak A., Minta-Tworzowska D., Pawleta M. (red.), Współczesne oblicza przeszłości, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań: 115–130.
Google Scholar

Zalewska A., 2014, Prospołeczna, partycypacyjna i „wspólnotowa” archeologia bliskiej przeszłości jako sposób na nadawanie sensu trwaniu (ludzi i rzeczy) oraz jako antidotum na niedostatki wiedzy i trywializację przeszłości, „Studia Humanistyczne AGH”, 13 (2): 19–39.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.7494/human.2014.13.2.19

Zalewska A., 2015, Między złem a dobrem kultury. Niematerialne wartości materialnych pozostałości po XX-wiecznych konfliktach, [w:] Kobyliński Z., Wysocki J. (red.), Konserwacja zapobiegawcza środowiska. Dziedzictwo niematerialne i pamięć, Wydawnictwo Fundacji Archeologicznej, Warszawa: 157–164.
Google Scholar

Zalewska A.I., 2017, Archeologia czasów współczesnych i (nie)moc działania materialnych śladów Wielkiej Wojny w Polsce, „Ochrona Zabytków”, 2 (271): 47–77.
Google Scholar

Zdziebłowski Sz. (red.), 2014, Cyfrowy Archeolog – podręcznik promocji archeologii w nowych mediach, Muzeum Archeologiczne w Poznaniu, Poznań.
Google Scholar

Archeologiczne przywracanie pamięci o Wielkiej Wojnie. Materialne pozostałości życia i śmierci w okopach na froncie wschodnim oraz stan przemian krajobrazu pobitewnego w rejonie Rawki i Bzury (1914–2014), www.archeomemory.pl (dostęp: 15.06.2018).
Google Scholar

Miasto i gmina uzdrowiskowa Muszyna: Muszyna.pl, http://muszyna.pl/pl/965/2540/wiesci-muszynskie-wyd-2.html (dostęp: 4.08.2018).
Google Scholar

Na Jurze, http://najurze.uni.lodz.pl/ (dostęp: 3.11.2018).
Google Scholar