Nowe miasta w systemie osadniczym województwa wielkopolskiego

Barbara Konecka-Szydłowska

doi:10.18778/1733-3180.28.01

Autor

Barbara Konecka-Szydłowska Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej, Zakład Studiów Regionalnych i Lokalnych, ul. Bogumiła Krygowskiego 10, 61-680 Poznań https://orcid.org/0000-0003-2309-5690

DOI:

https://doi.org/10.18778/1733-3180.28.01

Słowa kluczowe:

nowe miasta, proces urbanizacji, sytuacja społeczno-gospodarcza, województwo wielkopolskie

Abstrakt

Głównym celem pracy jest określenie znaczenia nowych miast w systemie osadniczym woj. wielkopolskiego w aspekcie ich ogólnej sytuacji społeczno-gospodarczej. Znaczenie ośrodków w systemie osadniczym rozpatrywane jest w odniesieniu do procesu urbanizacji i funkcji, jakie pełnią dla najbliższego otoczenia. W tym celu przeprowadza się postępowanie badawcze obejmujące cztery etapy. W etapie pierwszym dokonano podstawowej charakterystyki systemu osadniczego woj. wielkopolskiego. W etapie drugim omówiono procesy umiastowienia kraju i woj. wielkopolskiego. Trzeci etap poświęcono zagadnieniu znaczenia nowych miast w procesie urbanizacji woj. wielkopolskiego. W ostatnim, czwartym etapie pracy wykorzystano wyniki badań ankietowych, na podstawie których omówiono sytuację społeczno-gospodarczą nowych miast badanego regionu. Analizą objęto sześć ośrodków woj. wielkopolskiego, które odzyskały prawa miejskie po 1989 roku. Są to: Obrzycko (restytucja praw miejskich w 1990 r.), Nekla (2000), Dobrzyca (2014), Chocz (2015), Jaraczewo (2016) i Opatówek (2017). Przeprowadzone badanie wykazało, że nowe miasta charakteryzują się zróżnicowanym potencjałem społeczno-gospodarczym i odgrywają relatywnie niewielką rolę w procesie urbanizacji woj. wielkopolskiego. Znaczenie nowych miast jako ośrodków o funkcjach handlowych, edukacyjnych i ochrony zdrowia wzrasta na poziomie lokalnym.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Bibliografia

Borcz H., Niedźwiecka-Filipiak I., Zaniewska H., 2009, Transformacje. Miasto – wieś, wieś – miasto, „Monografie”, 86, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, Wrocław.
Google Scholar

Cloke P.J., 1979, Key settlements in rural areas, London.
Google Scholar

Czyż T., 2016, Metoda wskaźnikowa w geografii społeczno-ekonomicznej, „Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna”, 34, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań: 9–19.
Google Scholar

Dąbkowski N., Zaniewska H., 2013, Odnowa urbanistyczna reaktywowanych małych miast w województwie łódzkim, „Problemy Rozwoju Miast”, 10 (3), Kraków: 69–75.
Google Scholar

Drobek W., 1996, Tryb formalny i praktyka nadawania praw miejskich w Polsce, [w:] Czaja S. (red.), Gospodarka, środowisko przyrodnicze, informacja, Ogólnopolska Konferencja Naukowa, Pokrzywna–Wrocław: 211–215.
Google Scholar

Drobek W., 1999, Rola małych miast zdegradowanych w sieci osadniczej Śląska, PIN Instytut Śląski w Opolu, Opole.
Google Scholar

Drobek W., 2002, Polskie nowe miasta (1977–2001), [w:] Słodczyk J. (red.), Przemiany bazy ekonomicznej i struktury funkcjonalnej miast, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole: 71–84.
Google Scholar

Graczyk R., 2014, Wpływ odzyskania statusu miasta na rozwój miast wielkopolskich: Nekli i Obrzycka, „Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura i Urbanistyka”, 31, Poznań: 11–18.
Google Scholar

Konecka-Szydłowska B., 2011, Małe miasta nowo utworzone w procesie urbanizacji, [w:] Bartosiewicz B., Marszał T. (red.), Przemiany przestrzeni i potencjału małych miast w wybranych regionach Polski – z perspektywy 20 lat transformacji, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź: 9–25.
Google Scholar

Konecka-Szydłowska B., 2012, Szanse i zagrożenia rozwoju nowo utworzonych małych miast, [w:] Słodczyk J., Paradowska M. (red.), „Studia Miejskie”, 7, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole: 123–134.
Google Scholar

Konecka-Szydłowska B., 2015, Społeczno-gospodarcze uwarunkowania rozwoju miast restytuowanych, [w:] Krzysztofik R., Dymitrow M. (red.), Degraded and Restituted-Towns in Poland: Origins, Development, Problems / Miasta zdegradowane i restytuowane w Polsce. Geneza, rozwój, problemy, University of Gothenburg, Gothenburg: 119–138.
Google Scholar

Konecka-Szydłowska B., Perdał R., 2017, Rola nowych miast w lokalnym rozwoju społeczno-gospodarczym, „Wiadomości Statystyczne”, 3 (670): 28–48.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0014.0880

Konecka-Szydłowska B., Trócsányi A., Pirisi G., 2018, Urbanisation in a formalway? The different characteristics of the ‘newest towns’ in Poland and Hungary, „Regional Statistics, Journal of the Hungarian Central Statistical Office”, 8 (2), Budapest: 1–19.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.15196/RS080202

Kosecki A., Stawarz A. (red.), 2005, Tożsamość społeczno-kulturowa współczesnego miasta w Polsce, PTEM, Warszawa–Pułtusk.
Google Scholar

Kostrubiec B., 1965, Klasyfikacja dynamiczna i wielocechowa województw Polski, „Biuletyn KPZK PAN”, 35, Warszawa: 28–49.
Google Scholar

Krzysztofik R., 2005, Proces kształtowania się sieci miejskiej w Polsce w okresie od XIII do XX wieku, „Czasopismo Geograficzne”, 76 (4): 383–393.
Google Scholar

Krzysztofik R., 2006, Nowe miasta w Polsce w latach 1980–2009. Geneza i mechanizmy rozwoju. Próba typologii, Uniwersytet Śląski, Wydział Nauk o Ziemi, Sosnowiec.
Google Scholar

Krzysztofik R., Dymitrow M. (red.), 2015, Degraded and Restituted Towns in Poland: Origins, Development, Problems / Miasta zdegradowane i restytuowane w Polsce. Geneza, rozwój, problemy, University of Gothenburg, Gothenburg.
Google Scholar

Likert R., 1932, A Technique for the Measurement of Attitudes, „Archives of Psychology”, 140, New York.
Google Scholar

Lisowska A., Szmytkie R., 2014, Definicja miasta i kryteria miejskości w prawie polskim, [w:] Kuć-Czajkowska K., Sidor M. (red.), Miasta, aglomeracje, metropolie w nurcie globalnych przemian, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin: 17–31.
Google Scholar

Liszewski S., Maik W., 2000, Osadnictwo. Wielka Encyklopedia Geografii Świata, 19, Wydawnictwo Kurpisz, Poznań.
Google Scholar

Łoboda J., 1983, Rozwój koncepcji i modeli przestrzennej dyfuzji innowacji, „Acta Universitatis Wratislaviensis, Studia Geograficzne”, 37, Wrocław.
Google Scholar

Mruk J., 2018, Uwarunkowania rozwoju społeczno-gospodarczego ośrodków restytuowanych w województwie wielkopolskim po 1989 r., Maszynopis pracy magisterskiej, Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej, Poznań.
Google Scholar

Nowak S., 2007, Metodologia badań społecznych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar

Pankau F., 1996, Współczesne determinanty rozwoju miast polskich – ustrój samorządowy i jego funkcjonowanie, [w:] Kochanowski M. (red.), Nowe uwarunkowania rozwoju i kształtowania miast polskich, Warszawa: 81–97.
Google Scholar

Perkal J., 1953, O wskaźnikach antropologicznych, „Przegląd Antropologiczny”, 19: 210–221.
Google Scholar

Przesmycka E., 2015, Przeobrażenia przestrzenne i architektoniczne zdegradowanych i restytuowanych miast Lubelszczyzny, [w:] Krzysztofik R., Dymitrow M. (red.), Degraded and Restituted Towns in Poland: Origins, Development, Problems / Miasta zdegradowane i restytuowane w Polsce. Geneza, rozwój, problemy, University of Gothenburg, Gothenburg: 209–247.
Google Scholar

Siemiński J.L., 1991, Teraźniejszość i przyszłość małych miasteczek, „Wiadomości Statystyczne”, 9: 26–29.
Google Scholar

Sokołowski D., 2014, New Towns in Poland, „Bulletin of Geography, Socio-Economic Series”, 23, Toruń: 149–160.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.2478/bog-2014-0010

Sokołowski D., 2015, Zróżnicowanie funkcjonalne miast zdegradowanych i restytuowanych na tle miast i wsi podobnej wielkości w Polsce Wschodniej, [w:] Krzysztofik R., Dymitrow M. (red.), Degraded and Restituted Towns in Poland: Origins, Development, Problems / Miasta zdegradowane i restytuowane w Polsce. Geneza, rozwój, problemy, University of Gothenburg, Gothenburg: 249–269.
Google Scholar

Szmytkie R., 2012, Zmiana liczby miast w Polsce w okresie powojennym, [w:] Ciok S., Dołzbłasz S. (red.), Problemy współpracy transgranicznej i kształtowania ponadkrajowych powiązań gospodarczych, „Rozprawy Naukowe IGiRR”, 28, Uniwersytet Wrocławski, Wrocław: 155–171.
Google Scholar

Szmytkie R., 2014, Metody analizy morfologii i fizjonomii jednostek osadniczych, „Rozprawy Naukowe Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego”, 35, Uniwersytet Wrocławski, Wrocław.
Google Scholar

Szmytkie R., 2015, Miasta zdegradowane w Polsce jako potencjalne nowe miasta, [w:] Krzysztofik R., Dymitrow M. (red.), Degraded and Restituted Towns in Poland: Origins, Development, Problems / Miasta zdegradowane i restytuowane w Polsce. Geneza, rozwój, problemy, University of Gothenburg, Gothenburg: 299–318.
Google Scholar

Szmytkie R., 2018, Kryteria morfologiczne w procedurze administracyjnej nadawania statusu miasta, „Wiadomości Statystyczne”, 63 (12): 40–56.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0014.0728

Szmytkie R., Krzysztofik R., 2011, Idea miejskości w Polsce, [w:] Namyślak B. (red.), Przekształcenia regionalnych struktur funkcjonalno-przestrzennych, t. 2: Zmiany funkcjonalno-przestrzenne miast i obszarów wiejskich, „Rozprawy Naukowe IGiRR”, 20, Uniwersytet Wrocławski, Wrocław: 25–38.
Google Scholar

Szmytkie R., Krzysztofik R., 2016, Powstawanie miast w „strefach bezmiejskich”, „Konwersatorium Wiedzy o Mieście”, 1 (29), Łódź: 85–95.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/2543-9421.01.10

Szymańska D., 1988, Nowe miasta w Polsce i ich struktura społeczno-ekonomiczna, „Czasopismo Geograficzne”, 77 (1–2): 69–82.
Google Scholar

Szymańska D., 1996, Nowe miasta w systemach osadniczych, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, Toruń.
Google Scholar

Szymańska D., 2007, Urbanizacja na świecie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar

Taylor Z., 1992, O stosowaniu badań ankietowych w geografii społeczno-ekonomicznej, „Przegląd Geograficzny”, 64 (3–4), Warszawa: 261–276.
Google Scholar

Webb J.W., 1964, Ruch naturalny i migracyjny jako składnik przemian ludnościowych, „Przegląd Zagranicznej Literatury Geograficznej”, 1, IGiPZ: 134–138.
Google Scholar

Zaniewska H., 2013, Rozwój miejskiej sieci osadniczej pod wpływem nadawania statusu miasta nowym jednostkom, [w:] Gaczek W.M. (red.), Dynamika, cele i polityka zintegrowanego rozwoju regionów. Aspekty teoretyczne i zarządzanie w przestrzeni, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań: 191–201.
Google Scholar

Zaniewska H., 2014, Rozmieszczenie przestrzenne i cechy nowych małych miast z przełomu XX i XXI w., „Problemy Rozwoju Miast, Kwartalnik Naukowy Instytutu Rozwoju Miast w Krakowie”, 11 (3): 75–83.
Google Scholar

Zaniewska H., 2016, Uwarunkowania przestrzenne, funkcjonalne i społeczne decydujące o utworzeniu nowych miast w województwie mazowieckiem na przełomie XX i XXI wieku, „MAZOWSZE Studia Regionalne”, 19: 13–30.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.21858/msr.19.01

Zaniewska H., Borcz H., Filipiak-Niedźwiecka I., Barek R., Thiel M., 2013, Małe miasta, które uzyskały prawa miejskie w latach 1989–2011, Instytut Rozwoju Miast, Kraków.
Google Scholar

Zaniewska H., Thiel M., 2013, Najnowsze małe miasta województwa mazowieckiego i ich tożsamość, „Architektura i Urbanistyka. Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej”, 29: 83–96.
Google Scholar