Methodological Dysfunctionalism: A New Analytical Approach in the Sociology of Sport and Its Exemplary Implementation Based on the Example of Chess
DOI:
https://doi.org/10.18778/1733-8069.16.1.10Keywords:
sport, chess, sociology of sport, methodological dysfunctionalism, dysfunctions within sportAbstract
The article investigates the problem of the empirical use of some definitions of sport, formulated on the grounds of the so-called contextual approach and structured contextualism (typology of P. Nosal). A question about how to research the social recognition(crucial within these definitions) of a particular activity as a sports activity is problematic. The suggested authorial solution is called methodological dysfunctionalism and assumes that negative phenomena (dysfunctions) within sport may be treated as indexes of a particular state of social awareness. Five dysfunctions are covered in the analysis, following Merton’s understanding of this notion. These include: doping, corruption, politicization, commercialization, and mediatization. In the second part of the paper, the presented approach is tested based on the example of chess (the applied definition of sport is the one introduced by R. Giulianotti). The collected data shows that when investigating chess, one can observe many of the negative phenomena that are generally considered to be the ‘dark side’ of sport. Taking into account that all of the criteria of Giulianotti’s definition were fulfilled as well as the presence of typical sports dysfunctions was confirmed, it is reasonable – and congruent with methodological dysfunctionalism – to conclude that chess should be considered a sport.
Downloads
References
Antonowicz Dominik, Kossakowski Radosław, Szlendak Tomasz (2011) Ostatni bastion antykonsumeryzmu? Kibice industrialni w dobie komercjalizacji sportu. „Studia Socjologiczne”, t. 202, s. 113–139.
Google Scholar
Bilalić Merim i in. (2009) Why are (the best) women so good at chess? Participation rates and gender differences in intellectual domains. “Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences”, vol. 1659, s. 1161–1165.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1098/rspb.2008.1576
Bizoń Zdzisław (1976) Wzorce adaptacji systemu medycznego do zmian społecznych [w:] Magdalena Sokołowska, Jacek Hołówka, Antonina Ostrowska, red., Socjologia a zdrowie. Warszawa: PWN, s. 107–131.
Google Scholar
Brydż to nie sport? (2017) [dostęp 28 października 2019 r.]. Dostępny w Internecie: https://www.polsatsport.pl/wiadomosc/2017-10-26/brydz-to-nie-sport/
Google Scholar
Cierpiał-Wolan Marek, Łysoń Piotr (2017) Kultura fizyczna w Polsce w latach 2015 i 2016. Warszawa, Rzeszów: Główny Urząd Statystyczny.
Google Scholar
Coakley Jay (2001) Sport in Society: Issues and Controversies. New York: McGraw Hill.
Google Scholar
Coubertin de Pierre (1989) Textes choisis. Zurich, Hildesheim, New York: Weidmann, t. 2.
Google Scholar
Demel Maciej, Skład Alicja (1974) Teoria wychowania fizycznego. Warszawa: PWN.
Google Scholar
Dudek Dobiesław (brw) Krytyczne tezy do naukowych badań nad sportem [dostęp 28 października 2019 r.]. Dostępny w Internecie: http://wtir.awf.krakow.pl/pdf/rozne/publik_pracownikow/dobieslaw_dudek/krytyczne_tezy.pdf
Google Scholar
Dziubiński Zbigniew (2003) Wprowadzenie [w:] Zbigniew Dziubiński, red., Społeczny wymiar sportu. Warszawa: Salezjańska Organizacja Sportowa RP, s. 13–17.
Google Scholar
Dziubiński Zbigniew (2011a) Olimpizm a nowoczesność [w:] Zbigniew Dziubiński, Zbigniew Krawczyk, red., Socjologia kultury fizycznej. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Wychowania Fizycznego im. J. Piłsudskiego, s. 121–137.
Google Scholar
Dziubiński Zbigniew (2011b) Dewiacje w sporcie wyczynowym [w:] Zbigniew Dziubiński, Zbigniew Krawczyk, red., Socjologia kultury fizycznej. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Wychowania Fizycznego im. J. Piłsudskiego, s. 444–462.
Google Scholar
Dziubiński Zbigniew (2015) Polityka i sport: antynomie i konwergencje [w:] Zbigniew Dziubiński, Kazimierz W. Jankowski, red., Kultura fizyczna a polityka. Warszawa: Salezjańska Organizacja Sportowa RP, s. 15–43.
Google Scholar
Edmonds David, Eidinow John (2004) Bobby Fischer Goes to War. London: Faber & Farber.
Google Scholar
Fine Gary Alan (2013) Sticky Cultures: Memory Publics and Communal Pasts in Competitive Chess. “Cultural Sociology”, vol. 7, s. 395–414.
Google Scholar
Fine Gary Alan, Young Harvey (2014) Still Thrills: The Drama of Chess. “The Drama Review”, vol. 58, s. 87–98.
Google Scholar
Franke Andreas G. i in. (2017) Methylphenidate, modafinil, and caffeine for cognitive enhancement in chess: A double-blind, randomised controlled trial. “European Neuropsychopharmacology”, vol. 27, s. 248–260.
Google Scholar
Gajewski Jacek (2012) Szachy z perspektywy definicji sportu. “IDO Movement for Culture. Journal of Martial Arts Anthropology”, t. 12, s. 6–10.
Google Scholar
Gawlikowski Stanisław (1976) Walka o tron szachowy. Warszawa: Sport i Turystyka.
Google Scholar
Gawlikowski Stefan (2017) Bobby Fischer. Obsesje geniusza. Warszawa: The Facto.
Google Scholar
Giulianotti Richard (2005) Prologue [w:] Richard Giulianotti, ed., Sport: A Critical Sociology. Cambridge: Polity Press, s. xi−xx.
Google Scholar
Giżycki Jerzy (1984) Z szachami przez wieki i kraje. Warszawa: Sport i Turystyka.
Google Scholar
Golf Sighart (2015) Doping for Chess Performance. “Sports Medicine & Doping Studies”, vol. 5, s. 1–16.
Google Scholar
Gołata Krzysztof (2011) Kształtowanie wizerunku sponsora - zagrożenia wizerunkowe w polskiej piłce nożnej. „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu”, t. 197, s. 93–103.
Google Scholar
Hajduk Edward, Hajduk Fabian (2013) Szkice z socjologii sportu. Poznań: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Bezpieczeństwa.
Google Scholar
ICSS (2014) Protecting the Integrity of Sport Competition. The Last Bet for Modern Sport [dostęp 28 października 2019 r.]. Dostępny w Internecie: http://theicss.org/2019/03/12/icss-protecting-the-integrity-of-sport-competition-the-last-bet-for-modern-sport/
Google Scholar
Jakubowska Honorata (2013) Płeć (w) fizjologii sportu. „Kultura Współczesna”, t. 78, s. 105–117.
Google Scholar
Jankowski Krzysztof (2011) Procesy komercjalizacji kultury fizycznej [w:] Zbigniew Dziubiński, Zbigniew Krawczyk, red., Socjologia kultury fizycznej. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Wychowania Fizycznego im. J. Piłsudskiego, s. 387–403.
Google Scholar
Kałamacka Ewa (2000) Sport XXI wieku epigonem antyku [w:] Zbigniew Dziubiński, red., Sport na przełomie tysiącleci: szanse i nadzieje. Warszawa: Salezjańska Organizacja Sportowa RP, s. 151–157.
Google Scholar
Kobiela Filip (2015) Z ontologii gry w szachy. Uwagi na kanwie rozważań Romana Ingardena. „Kwartalnik Filozoficzny”, t. 43, s. 61–78.
Google Scholar
Kobiela Filip (2018) Should chess and other mind sports be regarded as sports? “Journal of the Philosophy of Sport”, vol. 45, s. 279–295.
Google Scholar
Kopecka-Piech Katarzyna (2017) Media [w:] Honorata Jakubowska, Przemysław Nosal, red., Socjologia sportu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 75–85.
Google Scholar
Kosiewicz Jerzy (2001) Współczesny olimpizm w świetle wartości społecznych [w:] Zbigniew Dziubiński, red., Aksjologia sportu. Warszawa: Salezjańska Organizacja Sportowa RP, s. 189–195.
Google Scholar
Kossakowski Radosław (2017) Kibice [w:] Honorata Jakubowska, Przemysław Nosal, red., Socjologia sportu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 47−59.
Google Scholar
Kowalczyk Stanisław (2009) Ku (re)humanizacji sportu w społeczeństwie nowoczesnym [w:] Zbigniew Dziubiński, Kazimierz W. Jankowski, red., Kultura fizyczna w społeczeństwie nowoczesnym. Warszawa: Salezjańska Organizacja Sportowa RP, s. 51–57.
Google Scholar
Krawczyk Zbigniew (2000) Sport w zmieniającym się społeczeństwie. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Wychowania Fizycznego im. J. Piłsudskiego.
Google Scholar
Krawczyk Zbigniew (2003) Sport jako zwierciadło współczesnego społeczeństwa [w:] Zbigniew Dziubiński, red., Społeczny wymiar sportu. Warszawa: Salezjańska Organizacja Sportowa RP, s. 161–167.
Google Scholar
Kubiak Anna (2013) Działania antykorupcyjne – wybrane przykłady. „Acta Universitatis Lodziensis – Folia Oeconomica”, t. 288, s. 45–57.
Google Scholar
Lenartowicz Michał, Mosz Jakub (2018) Stadiony i widowiska. Społeczne przestrzenie sportu. Warszawa: Scholar.
Google Scholar
Leszczyńska Aleksandra (2013) Etyczne i społeczne kontrowersje wokół współczesnego sportu profesjonalnego. „Humanizacja Pracy”, t. 272, s. 43–57.
Google Scholar
Leszczyńska Aleksandra (2017) Doping [w:] Honorata Jakubowska, Przemysław Nosal, red., Socjologia sportu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 11–24.
Google Scholar
Lipoński Wojciech (1987) Humanistyczna encyklopedia sportu. Warszawa: Sport i Turystyka.
Google Scholar
Lipoński Wojciech (2009) Mocowanie duszy z ciałem. O humanistyczny wymiar sportu [w:] Zbigniew Dziubiński, Kazimierz W. Jankowski, red., Kultura fizyczna w społeczeństwie nowoczesnym. Warszawa: Salezjańska Organizacja Sportowa RP, s. 34–50.
Google Scholar
Litmanowicz Władysław, Giżycki Jerzy (1986) Szachy od A do Z. Warszawa: Sport i Turystyka.
Google Scholar
Łuczak Maciej (2018) Oszustwo dopingowe w sporcie wyczynowym wśród kobiet w latach 1950–2017. „Rozprawy Naukowe Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu”, t. 60, s. 118–134.
Google Scholar
Manicka Zuzanna, Strzelecki Wojciech (2010) Świadomość niepożądanych efektów zdrowotnych stosowania dopingu przez sportowców wśród uczniów szkół średnich. „Pielęgniarstwo Polskie”, t. 34, s. 173–180.
Google Scholar
Merton Robert K. (2002) Teoria socjologiczna i struktura społeczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar
Mihailov Emilian, Savulescu Julian (2018) Social Policy and Cognitive Enhancement: Lessons from Chess. “Neuroethics”, vol. 11, s. 115–127.
Google Scholar
Moul Charles C., Nye John V. C. (2009) Did the Soviets collude? A statistical analysis of championship chess 1940–1978. „Journal of Economic Behavior & Organization”, vol. 70, s. 10–21.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1016/j.jebo.2009.01.009
Nordbye Gro H.H., Teigen Karl H. (2014) Responsibility judgments of wins and losses in the 2013 chess championship. “Judgment and Decision Making”, vol. 9, s. 335–348.
Google Scholar
Nosal Przemysław (2015) Społeczne ujęcie sportu. (Trudne) definiowanie zjawiska i jego dyskurs. „Przegląd Socjologii Jakościowej”, t. 11, s. 16–38.
Google Scholar
Openfield (2018) Zjawisko korupcji w środowisku sportowym. Analiza w oparciu o badania empiryczne [dostęp 28 października 2019 r.]. Dostępny w Internecie: https://www.gov.pl/documents/292437/436728/Zjawisko_korupcji_-_Raport.pdf/ad2bffcf-97e8-c169-686d-b36cc6a01c46
Google Scholar
Partum Antoni (2018) Czy szachy czeka rewolucja? „Szachy losowe są coraz popularniejsze i mogą kiedyś wyprzeć tradycyjne rozgrywki” – rozmowa z Ryszardem Królikowkim [dostęp 28 października 2019 r.]. Dostępny w Internecie: http://www.sport.pl/inne/7,64998,24246608,czy-szachy-przejda-rewolucje-szachy-losowe-sa-coraz-popularniejsze.html
Google Scholar
Pasko Artur (2012) Społeczno-polityczne aspekty sportu w ZSRR i krajach bloku socjalistycznego do 1989 r. „Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna”, t. 11, s. 115–130.
Google Scholar
Pawlak Zbigniew, Smoleń Andrzej (2010) Dylematy etyczne rozwoju sportu zawodowego. „Annales. Etyka w życiu gospodarczym”, t. 13, s. 105–114.
Google Scholar
Petroczi Andrea (2009) Introduction. The Dark Side of Sport: Challenges for Managers in the Twenty-first Century. „European Sport Management Quarterly”, vol. 9, s. 349–352.
Google Scholar
Pospiszyl Irena (2014) Patologie społeczne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar
Prost Frédéric (2012) On the impact of information technologies on society: an historical perspective through the game of chess. “EPiC Series”, vol. 10, s. 1–12.
Google Scholar
Schulenkorf Nico, Frawley Stephen, red., (2016) Critical Issues in Global Sport Management. London: Routledge.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.4324/9781315692883
Smykowski Mikołaj (2018) Szachy – (nie)ludzka gra. Ludzie, maszyny i antycypacje przyszłości. „Kultura Współczesna”, t. 101, s. 132–142.
Google Scholar
Sobotko Ewelina (2017) Perspektywy rozwoju rynku zakładów bukmacherskich w Polsce. „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Ekonomiczno-Społecznej w Ostrołęce”, t. 25, s. 96–107.
Google Scholar
Sokołowska Magdalena (1972) Dysfunkcjonalności instytucji służby zdrowia. „Studia Socjologiczne”, nr 4, s. 135–161.
Google Scholar
Stańczuk Krzysztof (1995) Dewiacje w sporcie wyczynowym [w:] Zbigniew Krawczyk, red., Socjologia kultury fizycznej. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Wychowania Fizycznego im. J. Piłsudskiego, s. 275–286.
Google Scholar
Świerczyński Marek Jarosław (2017) Mediatyzacja sportu. Zmiany w medialnym przekazie igrzysk olimpijskich. „Zeszyty Naukowe KUL”, t. 60, s. 197–211.
Google Scholar
Suits Bernard (2007) The Elements of Sport [w:] William J. Morgan, ed., Ethics in Sport. Champaign, Illinois: Human Kinetics, s. 9−19.
Google Scholar
Ustawa z dnia 25 czerwca 2010 r. o sporcie (Dz. U. 2010 Nr 127 poz. 857).
Google Scholar
Ustawa z dnia 20 lipca 2017 r. o zmianie ustawy o sporcie oraz ustawy o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944–1990 oraz treści tych dokumentów (Dz.U. 2017 poz. 1600).
Google Scholar
Waśkowski Zygmunt (2011) Integracyjna rola sportu we współczesnym świecie. „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Ekonomiczne Problemy Usług”, t. 78, s. 25–34.
Google Scholar
Weiss Paul (1969) Sport. A Philosophical Inquiry. Carbondale: Southern Illinois University Press.
Google Scholar
Włoch Renata (2017) Wielkie imprezy sportowe [w:] Honorata Jakubowska, Przemysław Nosal, red., Socjologia sportu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 243–251.
Google Scholar
Woźniak Wojciech (2011) Najlepsi na świecie? O fenomenie siatkówki i jej kibiców w Polsce [w:] Łukasz Rogowski, Radosław Skrobacki, red., Społeczne zmagania ze sportem. Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, s. 289–309.
Google Scholar
Woźniak Wojciech (2017) Polityka [w:] Honorata Jakubowska, Przemysław Nosal, red., Socjologia sportu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 147–163.
Google Scholar
www.msit.gov.pl [strona internetowa Ministerstwa Sportu i Turystyki].
Google Scholar
www.worldchess.com [Official FIDE Broadcasting]..
Google Scholar
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.