Michel Foucault jako farmakon

Marcin Maria Bogusławski

doi:10.18778/1733-8069.12.1.05

Autor

Marcin Maria Bogusławski Uniwersytet Łódzki

DOI:

https://doi.org/10.18778/1733-8069.12.1.05

Słowa kluczowe:

normy, heteronorma, performatywność, normalizacja, queer, podmiot, Michel Foucault, Ewa Domańska

Abstrakt

W artykule szukam odpowiedzi na pytanie, czy spuścizna Michela Foucaulta jest wciąż aktualna, czy stanowi już tylko szacowny zabytek humanistyki. Wpisuję myśl Foucaulta w „logikę farmakonu”, to znaczy środka, który jest zarazem lekarstwem i trucizną. W polemice z poglądami Ewy Domańskiej pokazuję, że myśl Foucaulta nadal pozostaje aktualna. Pozwala bowiem tak pytać o podmiotowość, status norm i normalizacji, by z jednej strony dostrzegać mechanizmy władzy i wiedzy, które warunkują procesy upodmiotowienia, a z drugiej zdać sprawę z autonomii i samosterowności podmiotów, w tym z wpływu, jaki podmioty mogą wywierać na społecznie funkcjonujące normy.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Biogram autora

Marcin Maria Bogusławski - Uniwersytet Łódzki

Marcin Maria Bogusławski – ur. 1982. Asystent w Katedrze Filozofii Współczesnej na Uniwersytecie Łódzkim. Zainteresowania naukowe: epistemologia historyczna, w tym filozofia humanistyki, filozofia polityki, współczesna filozofia francuska (zwłaszcza Georges’a Canguilhema, Michaela Foucaulta, Michela Serres’a i Bruno Latoura). Redaktor naczelny „Rzeczpospolitej Wolnomularskiej”, redaktor „Internetowego Magazynu Filozoficznego HYBRIS” oraz „Nieco-Dziennika Etycznego”; bloger.

Bibliografia

Abriszewska Paulina (2010) Stereotyp zwrotu, inflacja przełomów we współczesnej humanistyce [w:] Jacek Kowalewski, Wojciech Piasek, red., „Zwroty badawcze” w humanistyce. Konteksty poznawcze, kulturowe i społeczno-instytucjonalne. Olsztyn: Colloquia Humaniorum, s. 45–60.
Google Scholar

Bersani Leo (2012) Czy odbytnica jest grobem? Przełożył Michał Abel Pelczar [w:] Agnieszka Gajewska, red., Teorie wywrotowe. Antologia przekładów. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, s. 745–782.
Google Scholar

Beylin Marek (2015) Ferwor. Życie Aliny Szapocznikow. Kraków, Warszawa: Karakter, Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie.
Google Scholar

Błesznowski Bartłomiej (2009) Batalia o człowieka. Genealogia władzy Michela Foucaulta jako próba wyzwolenia podmiotu. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323515272

Bogusławski Marcin M. (2008) Michela Foucaulta uzasadnienie metafizyki władzy. Niepublikowana praca magisterska [manuskrypt]. Biblioteka Instytutu Filozofii UŁ.
Google Scholar

Bogusławski Marcin M. (2014) Po co gejowi normy? „Internetowy Magazyn Filozoficzny HYBRIS”, t. 25, s. 94–109.
Google Scholar

Braidotti Rosi (2014) Po człowieku. Przełożyły Joanna Bednarek, Agnieszka Kowalczyk. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Butler Judith (2008) Uwikłani w płeć. Przełożyła Karolina Krasuska. Warszawa: Krytyka Polityczna.
Google Scholar

Canguilhem Georges (2000) Normalne i patologiczne. Przełożył Paweł Pieniążek. Gdańsk: słowo/obraz terytoria.
Google Scholar

Chang Ha-Joon (2015) Ekonomia. Instrukcja obsługi. Przełożyła Barbara Szelewa. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Google Scholar

Derrida Jacques (1992) Farmakon [w:] tenże, Pismo filozofii. Przełożył Krzysztof Matuszewski i in. Kraków: Inter Esse, s. 43–69.
Google Scholar

Domańska Ewa (2007) „Zwrot performatywny” we współczesnej humanistyce. „Teksty Drugie”, z. 5, s. 48–61.
Google Scholar

Domańska Ewa (2012) Historia egzystencjalna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Edelman Lee (2012) Przyszłość to dziecinne mrzonki. Przełożył Tomasz Sikora [w:] Agnieszka Gajewska, red., Teorie wywrotowe. Antologia przekładów. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, s. 675‒711.
Google Scholar

Foucault Michel (1995) Historia seksualności. Przełożyli Bogdan Banasiak, Krzysztof Matuszewski, Tadeusz Komendant. Warszawa: Czytelnik.
Google Scholar

Foucault Michel (1998) Nadzorować i karać. Narodziny więzienia. Przełożył Tadeusz Komendant. Warszawa: Aletheia.
Google Scholar

Foucault Michel (2011) Narodziny biopolityki. Przełożył Michał Herer. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Foucault Michel (2013) Kim pan jest, profesorze Foucault? Debaty, rozmowy, polemiki. Przełożył Kajetan Jaksender. Kraków: Libron i Eperons-Ostrogi.
Google Scholar

Foucault Michel (2014) Rządzenie żywymi. Przełożył Michał Herer. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Heller Agnes (2012) Eseje o nowoczesności. Przełożyli Jan Hudzik i in. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.
Google Scholar

Irving John (2012) W jednej osobie. Przełożyła Magdalena Małkowska-Moltzan. Warszawa: Prószyński Media.
Google Scholar

Kant Immanuel (1984) Uzasadnienie metafizyki moralności. Przełożył Mieczysław Wartenberg. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Kłoskowska Monika, Drozdowski Mariusz, Stasińska Agata, red. (2012) Strategie queer. Od teorii do praktyki. Warszawa: engram, Difin.
Google Scholar

Kochanowski Jacek (2004a) Fantazmat zróżNICowany. Socjologiczne studium przemian tożsamości gejów. Kraków: Universitas.
Google Scholar

Kochanowski Jacek (2004b) Czy gej jest mężczyzną? [w:] M. Radkiewicz, red., Gender. Konteksty. Kraków: Rabid [dostęp 9 marca 2015 r.]. Dostępny w Internecie http://transfuzja.org/pl/artykuly/artykuly_i_opracowania/czy_gej_jest_mezczyzna_przyczynki_do_teorii_postplciwosci.htm
Google Scholar

Kochanowski Jacek (2006) Wszyscy jesteśmy odmieńcami. Przyczynki do społecznej teorii queer [w:] Tomasz Basiuk, red., Parametry pożądania. Kultura odmieńców wobec homofobii, Kraków: Universitas, s. 37–50.
Google Scholar

Kochanowski Jacek (2011) Mikrofizyka władzy i mikrofizyka oporu w ujęciu społecznej teorii queer. „Societas/Communitas”, z. 1(11), s. 163–183.
Google Scholar

Kowalewski Jacek, Piasek Wojciech (2008) W poszukiwaniu utraconej Rzeczywistości. Uwagi na marginesie projektu ‘zwrotu ku rzeczom’ w historiografii i archeologii [w:] Jacek Kowalewski, Wojciech Piasek, Marta Śliwa, red., Rzeczy i ludzie. Humanistyka wobec materialności. Olsztyn: Colloquia Humaniorium, s. 61–81.
Google Scholar

Kowalska Małgorzata (2010) Przygoda z French Theory: od postmodernizmu i postmetafizyki do krytycznej analizy społecznej [w:] Ewa Domańska, Mirosław Loba, red., French Theory w Polsce. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, s. 21–46.
Google Scholar

Kwiek Marek, red. (1998) Nie pytajcie mnie kim jestem… Michel Foucault dzisiaj. Poznań: UAM.
Google Scholar

Macherey Pierre (2011) Siła norm. Od Canguilhema do Foucaulta i z powrotem. Przełożyła Agata Czarnacka. Warszawa: Książka i Prasa.
Google Scholar

Majka Rafał (2012) Postanarchistyczny queer/queerowy postanarchizm – perspektywy radykalnej polityki we współczesnym systemie-świecie [w:] Monika Kłosowska, Mariusz Drozdowski, Agata Stasińska, red., Strategie queer. Od teorii do praktyki. Warszawa: engram, Difin, s. 115–135.
Google Scholar

Pieniążek Paweł (2006) Suwerenność a nowoczesność. Z dziejów poststrukturalistycznej recepcji myśli Nietzschego. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar

Ping Lam Joe Ip (b.d.) Emancipation Without Telos: A Comparison of Foucault and Marx [dostęp 24 maja 2015 r.]. Dostępny w Internecie https://www.academia.edu/5398283/Emancipation_without_Telos_A_Comparison_of_Foucault_and_Marx
Google Scholar

Sikora Tomasz (2012) „… czymś innym niż…”: queer jako (antyliberalna) polityka [w:] Monika Kłosowska, Mariusz Drozdowski, Agata Stasińska, red., Strategie queer. Od teorii do praktyki. Warszawa: engram, Difin, s. 35–59.
Google Scholar

Szahaj Andrzej (2014) Kapitalizm drobnego druku. Warszawa: Książka i Prasa.
Google Scholar

Szkudlarek Paulina (2012) A spanner in the work, czy(li) narzędzie w robocie. O użyciach i nadużyciach ujęć queerowych [w:] Monika Kłosowska, Mariusz Drozdowski, Agata Stasińska, red., Strategie queer. Od teorii do praktyki. Warszawa: engram, Difin, s. 150–169.
Google Scholar

Zbrzeźniak Urszula (2010) Michel Foucault. Ku historycznej ontologii nas samych. Warszawa: Scholar.
Google Scholar