The medical sociology and the sport sociology in Poland – the dissimilar twins

Jakub Ryszard Stempień

doi:10.18778/0208-600X.72.07

Autor

Jakub Ryszard Stempień PhD, The Department of Rural and Urban Sociology, Institute of Sociology, Faculty of Economics and Sociology, University of Lodz, ul. Rewolucji 1905 r. 41/43, 90-214 Lodz, Poland https://orcid.org/0000-0001-9526-4823

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-600X.72.07

Słowa kluczowe:

socjologia medycyny, socjologia sportu, Polskie Towarzystwo Socjologiczne, socjologia polska, subdyscypliny socjologiczne

Abstrakt

Artykuł dotyczy socjologii medycyny i socjologii sportu w Polsce. Pomimo pewnych podobieństw (kooperacja z naukami niehumanistycznymi, częściowe podzielanie przedmiotu zainteresowań i liczne dysfunkcje w jego domenie, aplikacyjny charakter prowadzonych badań i analiz, powstanie w podobnym czasie) odnotować można ważną różnicę w zakresie akademickiego funkcjonowania obu subdyscyplin, w tym w zakresie ich atrakcyjności dla kolejnych pokoleń adeptów socjologii. Celem artykułu jest wskazanie przyczyn takiego stanu rzeczy. Omawiane są uwarunkowania globalne (większe zainteresowanie klasyków socjologii rozważaniami dedykowanymi medycynie niż sportowi, deprecjonowanie sportu jako przedmiotu socjologicznych rozważań, a także na różny prestiż dyscyplin z jakimi kooperują omawiane socjologie szczegółowe). W gronie krajowych uwarunkowań relatywnie słabszego akademickiego zakorzenienia socjologii sportu wskazać można to, że – w przeciwieństwie do socjologii medycyny – rozwijała się ona w pewnej izolacji od ogółu środowiska socjologicznego, nie stroniąc przy tym od ideologicznych zaangażowań.

Bibliografia

Bizoń Z. (1976), Wzorce adaptacji systemu medycznego do zmian społecznych, [in:] M. Sokołowska, J. Hołówka, A. Ostrowska (eds.), Socjologia a zdrowie, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Google Scholar

Doroszewska A., Sadowska A. (2013), Mosty zamiast murów – socjologia medycyny przykładem udanej (?) interdyscyplinarnej współpracy, “Nauka i Szkolnictwo Wyższe”, no. 1.
Google Scholar

Gałuszka M. (2003), Społeczne i kulturowe powinności medycyny. Tożsamość zawodowa i atrofia moralna, Wrocławskie Towarzystwo Naukowe, Wrocław.
Google Scholar

Gałuszka M., Legiędź-Gałuszka M. (2008), Medycyna i zdrowie w społeczeństwie ryzyka, [in:] M. Gałuszka (ed.), Zdrowie i choroba w społeczeństwie ryzyka biomedycznego, Uniwersytet Medyczny w Łodzi, Łódź.
Google Scholar

Giulianotti R. (ed.) (2004), Sport and Modern Social Theorists, Palgrave Macmillan, Hampshire.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1057/9780230523180

Kilias J. (2016), Polska socjologia sportu w świecie: Andrzej Wohl i Komitet Badawczy Socjologii Sportu Międzynarodowego Towarzystwa Socjologicznego – referat przedstawiony podczas International Scientific Conference “Sport in Sociology. Sociology about Sport”, 21–22.04.2016, Poznań.
Google Scholar

Kołodziej A. (2015), O problemie wyodrębniania subdyscyplin socjologicznych. Status naukowy socjologii morskiej, “Studia Maritima”, vol. XXVIII.
Google Scholar

Kosiewicz J. (2006), W kręgu wiedzy i mądrości, [in:] J. Kosiewicz (ed.), Sport, kultura, społeczeństwo. Księga pamiątkowa w 75-lecie urodzin profesora Zbigniewa Krawczyka, Wyższa Szkoła Ekonomiczna, Warszawa.
Google Scholar

Kosiewicz J. (2008), Socjologia sportu w Europie – perspektywa historyczna i badawcza, “Ido Movement for Culture. Journal of Martial Arts Anthropology”, no. 8.
Google Scholar

Kosiński S. (2010), Udział Magdaleny Sokołowskiej w rozwoju lubelskiej socjologii medycyny, [in:] W. Piątkowski (ed.), Socjologia z medycyną. W kręgu myśli naukowej Magdaleny Sokołowskiej, Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN, Warszawa.
Google Scholar

Krawczyk B., Krawczyk Z. (1998), Socjologia sportu, [in:] Z. Krawczyk, K. Sowa (eds.), Socjologia w Polsce, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej, Rzeszów.
Google Scholar

Krawczyk Z. (2003), Sport w socjologicznej perspektywie, [in:] Z. Dziubiński (ed.), Społeczny wymiar sportu, Salezjańska Organizacja Sportowa Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa.
Google Scholar

Latoszek M. (1998), Socjologia choroby, zdrowia i medycyny, [in:] Z. Krawczyk, K. Sowa (eds.), Socjologia w Polsce, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej, Rzeszów.
Google Scholar

Latoszek M. (2005), Nauczanie socjologii medycyny w kontekście realiów i wyzwań, [in:] W. Piątkowski, W. Brodniak (eds.), Zdrowie i choroba – perspektywa socjologiczna, Wydawnictwo WSSG, Tyczyn.
Google Scholar

Lenartowicz M., Dziubiński Z. (2019), Socjologia kultury fizycznej i sportu w Polsce, [in:] J. Lipiec (ed.), Olimpizm polski, PAOl-Wydawnictwo Fall, Kraków–Warszawa.
Google Scholar

Lipoński W. (2009), Mocowanie duszy z ciałem. O humanistyczny wymiar sportu, [in:] Z. Dziubiński, K.W. Jankowski (eds.), Kultura fizyczna w społeczeństwie nowoczesnym, Salezjańska Organizacja Sportowa Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa.
Google Scholar

Loy J.W., Kenyon G.S., McPherson B.D. (1980), The Emergence and Development of the Sociology of Sport as an Academic Specialty, “Research Quarterly for Exercise and Sport”, no. 1.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1080/02701367.1980.10609277

Malcolm D. (2014), The social construction of the sociology of sport: A professional project, “International Review for the Sociology of Sport”, no. 1.
Google Scholar

Nosal P., Jakubowska H. (2017), Zakończenie. Kierunki rozwoju polskiej socjologii sportu, [in:] H. Jakubowska, P. Nosal (eds.), Socjologia sportu, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar

Ostrowska A. (2004), Polska socjologia medycyny na tle zachodniej, [in:] W. Piątkowski (ed.), Zdrowie, choroba, społeczeństwo. Studia z socjologii medycyny, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
Google Scholar

Ostrowska A. (2009a), Wstęp, [in:] A. Ostrowska (ed.), Socjologia medycyny. Podejmowane problemy, kategorie analizy, Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN, Warszawa.
Google Scholar

Ostrowska A. (ed.) (2009b), Socjologia medycyny – podejmowane problemy, kategorie analizy, Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN, Warszawa.
Google Scholar

Ostrowska A., Skrzypek M. (2015), Początki socjologii medycyny w Polsce na tle socjologii lat sześćdziesiątych XX wieku, [in:] A. Ostrowska, M. Skrzypek (eds.), Socjologia medycyny w Polsce z perspektywy półwiecza. Nurty badawcze, najważniejsze osiągnięcia, perspektywy rozwoju, Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN, Warszawa.
Google Scholar

Piątkowski W. (2004a), Socjologia zdrowia, choroby i medycyny u progu XXI wieku. Tożsamość i próba diagnozy, [in:] W. Piątkowski (ed.), Zdrowie, choroba, społeczeństwo. Studia z socjologii medycyny, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
Google Scholar

Piątkowski W. (ed.) (2004b), Zdrowie, choroba, społeczeństwo. Studia z socjologii medycyny, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
Google Scholar

Piątkowski W. (ed.) (2010), Socjologia z medycyną. W kręgu myśli naukowej Magdaleny Sokołowskiej, Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN, Warszawa.
Google Scholar

Piątkowski W. (2015), Dysfunkcjonalność systemu opieki zdrowotnej w polskiej socjologii medycyny. Zarys problematyki, [in:] A. Ostrowska, M. Skrzypek (eds.), Socjologia medycyny w Polsce z perspektywy półwiecza. Nurty badawcze, najważniejsze osiągnięcia, perspektywy rozwoju, Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN, Warszawa.
Google Scholar

Rekowski W. (1995), Zdrowie jako zjawisko społeczne, [in:] Z. Krawczyk (ed.), Socjologia kultury fizycznej, Wydawnictwo Akademii Wychowania Fizycznego im. J. Piłsudskiego, Warszawa.
Google Scholar

Sage G. (1980), Study of social aspects of sport, [in:] G. Sage (ed.), Sport in American Society: Selected Readings, Addison Wesley.
Google Scholar

Skrzypek M. (2012), Geneza i ewolucja podstawowych kategorii analitycznych socjologii medycyny, “Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu”, no. 4.
Google Scholar

Sokołowska M. (1986), Socjologia medycyny, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa.
Google Scholar

Sokołowska M. (2009), Socjologia medycyny, [in:] A. Ostrowska (ed.), Socjologia medycyny. Podejmowane problemy, kategorie analizy, Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN, Warszawa.
Google Scholar

Sowa K.Z. (2009), Gdy myślę uniwersytet…, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Google Scholar

Stempień J.R. (2018), Wokół pytań o polską socjologię sportu, “Studia Socjologiczne”, no. 1.
Google Scholar

Stevens G., Hoisington E. (1987), Occupational Prestige and the 1980 U.S. Labor Force, “Social Science Research”, no. 16.
Google Scholar

Tobiasz-Adamczyk B. (2005), Kilka uwag o socjologii choroby, [in:] W. Piątkowski, W. Brodniak (eds.), Zdrowie i choroba – perspektywa socjologiczna, Wydawnictwo WSSG, Tyczyn.
Google Scholar

Woźniak W. (2015), Sport w dyskursie. Dyskurs sportu, “Przegląd Socjologii Jakościowej”, no. 2.
Google Scholar

www.17zjazdpts.uni.wroc.pl [XVII Ogólnopolski Zjazd Socjologiczny].
Google Scholar

www.europeansociology.org [European Sociological Association].
Google Scholar

www.isa-sociology.org [International Sociological Association].
Google Scholar

www.pts.org.pl [Polskie Towarzystwo Socjologiczne].
Google Scholar