Ku źródłom polskiej mody na bieganie ‒ perspektywa nietzscheańska

Jakub Ryszard Stempień

doi:10.18778/0208-600X.58.03

Autor

Jakub Ryszard Stempień Uniwersytet Medyczny w Łodzi, Katedra Nauk Humanistycznych, Zakład Socjologii

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-600X.58.03

Słowa kluczowe:

moda na bieganie, rekreacja ruchowa, sport czasu wolnego, zdrowie, ciało, nietzscheanizm

Abstrakt

Artykuł dotyczy współczesnego fenomenu polskiej mody na bieganie. Zaproponowana jest tu próba syntetycznego opisu sekwencji przemian stosunku biegaczy-amatorów do swojego ciała w toku kariery biegowej. Zebrany materiał empiryczny (badania własne oraz przegląd dostępnej literatury) wskazuje, że u źródeł „przygody z bieganiem” leży troska o własne ciało i chęć zadbania o zdrowie. W miarę postępów treningu biegowego pierwotna prozdrowotna motywacja często ustępuje jednak motywacji sportowej. Pojawiająca się potrzeba testowania możliwości własnego ciała – w konfrontacji z innymi zawodnikami-amatorami oraz własnymi wcześniejszymi rekordami życiowymi – może być opisywana w kategoriach filozofii nietzscheańskiej. W artykule wykorzystywane są m.in. wyniki własnych badań ankietowych, wykonanych wśród uczestników DOZ Maraton Łódź z PZU. Prezentowane wyniki są syntetyzowane w postaci sekwencyjnego ujęcia przemian stosunku biegaczy-amatorów do własnego ciała.

Bibliografia

Balcerek T., Rynkowski M., Lutomski P., Smorawiński J. (2014), Wyniki antydopingowych badań ankietowych przeprowadzonych podczas biegów masowych w latach 2010 i 2012, „Medicina Sportiva Practica”, nr 1, s. 10–16.
Google Scholar

Coreth E., Ehlen P., Schmidt J. (2006), Filozofia XIX wieku, Wydawnictwo Marek Derewiecki, Kęty.
Google Scholar

Dróżdż R., Olszewski-Strzyżowski J. (2015), Wpływ aktywności fizycznej na styl życia maratończyków, [w:] M. Zowiło, J. Kosiewicz (red.), Sport i turystyka w zwierciadle wartości społecznych, Akademia Wychowania Fizycznego, Kraków, s. 469–486.
Google Scholar

Kasperska E., Kasperski M. (2015), Ekonomiczne aspekty turystyki biegowej, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego – Ekonomiczne Problemy Turystyki”, nr 2, s. 9–24.
Google Scholar

Kaszyński K. (2002), Wybrane elementy filozofii człowieka, Uniwersytet Zielonogórski, Zielona Góra.
Google Scholar

Krawczyk Z. (2000), Sport w zmieniającym się społeczeństwie, Akademia Wychowania Fizycznego im. J. Piłsudskiego, Warszawa.
Google Scholar

Leszczyńska A. (2015), Wokół zagadnienia dopingu w sporcie masowym, [w:] M. Wieczorkowska, J.R. Stempień (red.), Ciało, medycyna, sport w kontekstach kulturowych i społecznych, Uniwersytet Medyczny w Łodzi, Łódź, s. 244–257.
Google Scholar

Nowak P.F., Supiński J. (2014), Uczestnictwo w biegach maratońskich a zdrowotność polskich biegaczy, „Rozprawy Naukowe Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu”, nr 45, s. 41–47.
Google Scholar

Nowak P. (2010), Sport rekreacyjny na pograniczu wartości prozdrowotnych, „Zdrowie – Kultura Zdrowotna – Edukacja”, nr 6, s. 129–134.
Google Scholar

Omyła-Rudzka M. (2013), Aktywność fizyczna Polaków, komunikat CBOS nr 4887.
Google Scholar

Poczta J. (2015), Wpływ biegowych wydarzeń sportowych na promocję zdrowia, aktywności fizycznej i rozwój turystyki w regionie. [w:] M. Zowisło, J. Kosiewicz (red.), Sport i turystyka w zwierciadle wartości społecznych, Akademia Wychowania Fizycznego, Kraków, s. 345–355.
Google Scholar

Raport Polska Biega – Narodowy Spis Biegaczy 2014, www.spisbiegaczy.pl [dostęp: 28.12.2015].
Google Scholar

Sahaj T. (2013), Moda na aktywność fizyczną, rekreację ruchową i sport w ujęciu społecznym, [w:] W. Moska, M. Brodnicki, Z. Tylewska-Ostrowska (red.), Moda na sport, Wydawnictwo Athenae Gedanenses, Gdańsk, s. 157–168.
Google Scholar

Sahaj T. (w druku), Między terapią a wolnością. Bieganie we współczesnej prozie polskiej, [w:] J.R. Stempień (red.), Moda na bieganie – zapiski socjologiczne, Uniwersytet Medyczny w Łodzi, Łódź.
Google Scholar

Scheerder J., Breedveld K., Borgers J. (2015), Who Is Doing a Run with the Running Boom? The Growth and Governance of One of Europe’s Most Popular Sport Activities, [w:] J. Scheerder, K. Breedveld (red.), Running across Europe. The Rise and Size of one of the Largest Sport Markets, Palgrave Macmillan, Hampshire, s. 1–27.
Google Scholar

Stempień J. R. (2014), Dziecięce i młodzieżowe zawody biegowe w Polsce w perspektywie socjologii kultury fizycznej, [w:] B. Wiśniewska-Paź (red.), Rynek szkół, uczelni i zajęć sportowych oraz jego aktorzy w rzeczywistości wielkomiejskiej, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław, s. 197–210.
Google Scholar

Stempień J. R. (2015a), Ladies and gentlemen… On your marks, get set, go! About leisure time sport and the popularity of running among men and women, „Acta Universitatis Lodziensis”, Folia Sociologica, nr 4, s. 185–209.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/0208-600X.55.11

Stempień J. R. (2015b), “Must be healthy, must be sporty” – experiences of Poland and selected European countries. The case of popularity of running, [w:] B. Sawicki (red.), Promotion of healthy lifestyle in European countries, Katedra Turystyki i Rekreacji Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie, Lublin, s. 162–174.
Google Scholar

Stempień J. R. (2015c), Polska moda na bieganie w świetle analizy kohort. Perspektywa socjologiczna, [w:] M. Zowisło, J. Kosiewicz (red.), Sport i turystyka w zwierciadle wartości społecznych, Akademia Wychowania Fizycznego, Kraków, s. 450–460.
Google Scholar

Stempień J.R. (2016), Wartość poznawcza kulturowej kliszy „samotnego długodystansowca”, [w:] B. Wiśniewska-Paź, P. Wróblewski (red.), Społeczeństwo – sport – edukacja, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, Katowice, s. 97‒116.
Google Scholar

Tatarkiewicz W. (1970), Historia filozofii, t. 3, PWN, Warszawa.
Google Scholar

Toczek-Werner S. (2008), Podstawowe pojęcia z dziedziny rekreacji, [w:] S. Toczek-Werner (red.), Podstawy rekreacji i turystyki, Akademia Wychowania Fizycznego, Wrocław, s. 38–45.
Google Scholar

Waśkowski Z. (2014a), Profil polskiego biegacza. Raport z badań, http://sm.nauka.ehost.pl/pdf/Biegacze.pdf [dostęp: 28.12.2015].
Google Scholar

Waśkowski Z. (2014b), Rynek biegowy w Polsce, [w:] Z. Waśkowski (red.), Marketing imprez biegowych, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań, s. 9–17.
Google Scholar

Wolańska T. (1971), Rekreacja fizyczna, Centralny Ośrodek Metodyki Upowszechniania Kultury, Warszawa.
Google Scholar

www.biegrzeznika.pl (Bieg Rzeźnika w Bieszczadach).
Google Scholar