W stronę socjologii artystki

Ewelina Wejbert-Wąsiewicz

doi:10.18778/0208-600X.66.02

Autor

Ewelina Wejbert-Wąsiewicz Katedra Socjologii Sztuki i Edukacji, Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny Uniwersytetu Łódzkiego

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-600X.66.02

Słowa kluczowe:

socjologia artystki, sztuka, literatura, kobiety, feminizm

Abstrakt

Artykuł jest szkicem odwołującym się do płaszczyzny socjologii kultury i sztuki, historii sztuki. Materiał źródłowy stanowiły różnego rodzaju studia i teksty: opracowania historyczne, artykuły naukowe, wystawy malarstwa i albumy, recenzje, biografie. Celem artykułu jest analiza funkcjonowania artystek z Europy w polu sztuki w przeszłości i współcześnie na przykładzie literatury i sztuk plastycznych. Tekst ma charakter szkicu, dotyczy socjologii artystki, w tym powiązań sztuki i feminizmu. W rozważaniach zwrócono szczególną uwagę na kwestię roli społeczno-kulturowej kobiet, zwłaszcza w aspekcie autonomii, autorytetu i zobowiązań.

Bibliografia

Badinter E. (1998), Historia miłości macierzyńskiej, tłum. K. Choiński, Volumen, Warszawa.
Google Scholar

Baigell R. (2001), Peeling, Potatoes, Painting Pictures: Women Artists in Post-Soviet Russia. Estonia and Latvia: The First Decade, The Jane Voorhees Zimmer Art Museum, New Brunswick.
Google Scholar

Baker E. (2015). From 1971: Sexual Art-Politics, http://www.artnews.com/2015/06/02/sexual-art-politics/ [dostęp 02.01.2017].
Google Scholar

Batowski Z. (1951), Malarki Stanisława Augusta, Ossolineum, Kraków.
Google Scholar

Becker H. (1982), Art Worlds, University of California Press, Berkeley – Los Angeles – London.
Google Scholar

Borkowska G. (2001), Metafora drożdży. Co to jest literatura/poezja kobieca?, [w:] A. Nasiłowska (red.), Ciało i tekst. Feminizm w literaturoznawstwie – antologia szkiców, IBL PAN, Warszawa, s. 65–76.
Google Scholar

Borkowska G., Sikorska L. (red.) (2000), Krytyka feministyczna. Siostra teorii i historii literatury, IBL PAN, Warszawa.
Google Scholar

Budrowska B. (2000), Macierzyństwo jako punkt zwrotny w życiu kobiety, Fundacja na Rzecz Nauki Polskiej, Kraków.
Google Scholar

Budrowska B., Duch D., Titkow A. (2003), Nieodpłatna praca kobiet: mity, realia, perspektywy, IFiS PAN, Warszawa.
Google Scholar

Chadwick W. (1991), Women, Art, and Society, Thames and Hudson, New York.
Google Scholar

Chutnik S. (2017), „Sztuka Matek” i „Zapisane w ciele” jako przykłady wystaw feministyczno-macierzyńskich, „Sztuka i Dokumentacja”, nr 15, s. 126–133.
Google Scholar

Cyranowicz M., Mueller J., Radczyńska J. (red.) (2009), Solistki. Antologia poezji kobiet (1989–2009), SDK, Warszawa.
Google Scholar

Czajkowska I. (2004), Sztuka kobiet jako zjawisko społeczne, „Kobieta i Biznes. Akademicko-Gospodarcze Forum”, nr 1–4, s. 12–16.
Google Scholar

Czapliński P. (2004), Efekt bierności. Literatura w czasie normalnym, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Google Scholar

Desperak I., Sikorska-Kowalska M., Matuszak G. (2009), Emancypantki, włókniarki i ich bohaterki. Znikające kobiety, czyli białe plamy naszej historii, Omega Praxis, Pabianice.
Google Scholar

Duch-Krzystoszek D. (2007), Kto rządzi w rodzinie. Socjologiczna analiza relacji w małżeństwie, IFiS PAN, Warszawa.
Google Scholar

Fik I. (1939), Dwadzieścia lat literatury polskiej (1918–1939), Czytelnik, Kraków.
Google Scholar

Filipiak I. (2007), Obszary odmienności. Rzecz o Marii Komornickiej, Słowo/obraz terytoria, Gdańsk.
Google Scholar

Frąckowiak-Sochańska M. (2011), Postawy polskich kobiet wobec feminizmu. O samoograniczającej się świadomości feministycznej kobiet, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica”, nr 39, s. 149–170.
Google Scholar

Galant A. (2011), W instytucjach… Na marginesie literackiej aktywności autorek najmłodszych, [w:] D. Nowacki, K. Uniłowski (red.), Dwadzieścia lat literatury polskiej 1989–2009, Wydawnictwo UŚ, Katowice, s. 247–256.
Google Scholar

Golczyńska-Grondas A., Dunajew-Tarnowska Ł. (2006) (red.), Metoda biograficzna w doradztwie zawodowym i pracy socjalnej, Wydawnictwo UŁ, Łódź.
Google Scholar

Golka M. (1995), Socjologia artysty, Ars Nova, Poznań.
Google Scholar

Gołaszewska M. (1972), Kim jest artysta, WSiP, Warszawa.
Google Scholar

Graczyk E., Graban-Pomirska M., Cierzan K., Biczkowska P. (2011), Dwudziestolecie mniej znane. O kobietach piszących w latach 1918–1939, Libron, Kraków.
Google Scholar

Gray S. E. (2009), The Dictionary of British Women Artists, Lutterworth Press, London.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.2307/j.ctt1cgdwwm

Grądziel-Wójcik J., Kwiatkowska A., Marzec L. (red.) (2015), Twórczość niepozorna. Szkice o literaturze, Wyd. Pasaże, Poznań.
Google Scholar

Gromada A,. Budacz G., Kawalerowicz J., Walewska A., Marne szanse na awanse. Raport z badania na temat obecności kobiet na uczelniach artystycznych, http://katarzynakozyrafoundation.pl/projekty/badanie-dotyczace-obecnosci-kobiet-w-srodowisku-panstwowych-wyzszych-uczelni-artystycznych-w-polsce [dostęp 16.07.2018].
Google Scholar

Heinich N. (2007), Być artystą. Rzecz o przekształceniach statusu malarzy i rzeźbiarzy, tłum. L. Mazur, Vizja Press&it, Warszawa.
Google Scholar

Hurnikowa E., Wypych-Gawrońska A. (red.) (2005), Czytanie Dwudziestolecia, AJD, Częstochowa.
Google Scholar

Iwasiów I. (2008), Być kobietą. Literatura feministyczna w Polsce, http://www.instytutksiazki.pl/pl,ik,site,8,8,1.php [dostęp 05.10.2011].
Google Scholar

Iwasiów I. (2011), Pisarstwo kobiet pomiędzy dwoma dwudziestoleciami, Universitas, Kraków.
Google Scholar

Jakubowska A. (2011), Artystki polskie, PWN, Warszawa.
Google Scholar

Jakubowska A. (2017), Historia wystaw sztuki kobiet w Polsce, „Sztuka i Dokumentacja”, nr 15, s. 142–144.
Google Scholar

Janion M. (1996), Kobiety i duch inności, Sic!, Warszawa.
Google Scholar

Kasperowicz R., Wolicka W. (red.) (2005), Biografia. Historiografia dawniej i dziś. Biografia nowoczesna, nowoczesność biografii, Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin.
Google Scholar

Kłoskowska A. (1973), Społeczne ramy kultury, PWN, Warszawa.
Google Scholar

Kowalczyk I. (2010), Matki-Polki, Chłopcy i Cyborgi… Sztuka i feminizm w Polsce, GM Arsenał, Poznań.
Google Scholar

Kowalczykowa A. (2008), Świadectwo autoportretu, PAN, Warszawa.
Google Scholar

Lapierre A. (2002), Artemizja, tłum. S. Kroszczyński, Rebis, Poznań.
Google Scholar

Legeżyńska A. (2009), Od kochanki do psalmistki… Sylwetki, tematy i konwencje liryki kobiecej, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań.
Google Scholar

Magnone L. (2011), Konopnicka. Lustra i symptomy, Słowo/obraz terytoria, Gdańsk.
Google Scholar

Malinowska E. (2001), Kobiety i Feminizm, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 2, s. 21–38.
Google Scholar

Morawińska A. (1991), Artystki polskie. Katalog wystawy, Muzeum Narodowe w Warszawie, Warszawa.
Google Scholar

Mrozik A. (2012), Feminokracja? Recepcja polskiej prozy po 1989 roku, http://www.badanialiterackie.pl/zaangazowana/Literatura_093-107.pdf [dostęp 02.10.2013].
Google Scholar

Mucha J. (2012), On the Sociology of Women and Women in Sociology, „Studia AGH”, nr 11, s. 35–44, http://dx.doi.org/10.7494/human.2012.11.2.35 [dostęp 02.11.2015].
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.7494/human.2012.11.2.35

Nasiłowska A. (red.) (2001), Ciało i tekst. Feminizm w literaturoznawstwie – antologia szkiców, IBL PAN, Warszawa.
Google Scholar

Nochlin L. (2007), Dlaczego nie było wielkich artystek?, http://www.unigender.org/?page=biezacy&issue=02&article=07 [dostęp 05.10.2010].
Google Scholar

Okońska A. (1976), Artystki polskie, Nasza Księgarnia, Warszawa.
Google Scholar

Okońska A. (1981), Żywoty pań malujących, Nasza Księgarnia, Warszawa.
Google Scholar

Osęka A. (1987), Mitologie artysty, PWN, Warszawa.
Google Scholar

Osiatyński W. (2009), A czy ty jesteś feministą?, http://wyborcza.pl/1,82949,6737623,A_czy_ty_jestes_feminista_.html [dostęp 01.01.2010].
Google Scholar

Pierzchalski F., Smyczyńska K., Gębarowska K., Szatlach M. (2011), Feminizm po polsku, Elipsa, Bydgoszcz.
Google Scholar

Piotr C. (2012), Pokolenie Ikea, Novae Res, Gdynia.
Google Scholar

Pollock G. (1999), Differencing the Canon: Feminist Desire and the Writing of Art’s Histories, Routledge, New York.
Google Scholar

Poprzęcka M. (1991), Inne? Kobiety i historia sztuki, [w:] Artystki polskie. Katalog wystawy, Muzeum Narodowe w Warszawie, Warszawa, s. 17–19.
Google Scholar

Poprzęcka M. (1996), Boznańska i inne, [w:] A. Żarnowska, A. Szwarc (red.), Kobieta i kultura. Kobiety wśród twórców kultury intelektualnej i artystycznej w dobie rozbiorów i w niepodległym państwie polskim. Zbiór studiów, Wydawnictwo DiG, Warszawa, s. 189–207.
Google Scholar

Reckitt H. (2001), Art and Feminism, Phaidon, London.
Google Scholar

Reilly M. (2015), Taking the Measure: Facts, Figures and Fixes, http://www.artnews.com/2015/05/26/taking-the-measure-of-sexism-facts-figures-and-fixes/ [dostęp 05.02.2017].
Google Scholar

Rich A. (2000), Zrodzone z kobiety. Macierzyństwo jako doświadczenie i instytucja, tłum. J. Mizielińska, Sic!, Warszawa.
Google Scholar

Smolka I. (1997), Lęki, ucieczki, akceptacje. Dziewięć światów. Współczesne poetki polskie, IBL, Warszawa.
Google Scholar

Sosnowska J. (2003), Poza kanonem. Sztuka polskich artystek 1880–1939, Instytut Sztuki PAN, Warszawa.
Google Scholar

Sułkowski B. (2011), Społeczne ramy kultury czterdzieści lat później. Pięć modeli komunikacji kulturowej, „Kultura i Społeczeństwo”, t. LV (2–30), s. 5–35.
Google Scholar

Sutherland A. (1981), Women Artists, 1550–1950, Alfred A. Knopf, New York.
Google Scholar

Szczuka K. (2008), Rewolucja jest kobietą, http://www.polityka.pl/kultura/276030,1,rewolucja-jest-kobieta.read [dostęp 22.10.2010].
Google Scholar

Ślęczka K. (1999), Feminizm. Ideologie i koncepcje społeczne współczesnego feminizmu, Wyd. Książnica, Katowice.
Google Scholar

Toniak E. (1992), Tylko nie feminizm. O pierwszej powojennej wystawie polskich artystek, [w:] S. Walczewska (red.), Głos mają kobiety, eFKa, Kraków, s. 106–118.
Google Scholar

Toniak E. (2008), Olbrzymki: kobiety i socrealizm, Ha art!, Warszawa.
Google Scholar

Toniak E. (2010), Kobiety i sztuka około 1960 roku: Jestem artystką, we wszystkim, co niepotrzebne, Neriton, Warszawa.
Google Scholar

Wallis A. (1962), Niektóre zagadnienia socjologiczne środowiska plastyków, „Studia Socjologiczne”, nr 3, s. 153–183.
Google Scholar

Wallis M. (1966), Autoportret, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa.
Google Scholar

Wejbert-Wąsiewicz E. (2007), Macierzyństwo a aborcja – społeczny obraz sztuki kobiet, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica”, nr 32, s. 75–92.
Google Scholar

Wejbert-Wąsiewicz E. (2009a), Kim jest artysta?, „Dwumiesięcznik społeczno-polityczny. Realia i co dalej…”, nr 3 (12), s. 122–132.
Google Scholar

Wejbert-Wąsiewicz E. (2009b), Rola artysty w społeczeństwie, „Dwumiesięcznik społeczno-polityczny. Realia i co dalej…”, nr 4 (13), s. 109–120.
Google Scholar

Wejbert-Wąsiewicz E. (2014), Anarchia w sztuce kobiet na przykładzie wystawy „Sztuka Matek”, [w:] M. Jeziński, Ł. Wojtkowski (red.), Sztuka i polityka. Sztuki wizualne, Wydawnictwo UMK, Toruń, s. 23–38.
Google Scholar

Wejbert-Wąsiewicz E. (2014), Emocje w sztuce kobiet (na przykładzie prac polskich plastyczek współczesnych), [w:] K. Konecki, B. Pawłowska (red.), Emocje w życiu codziennym, Wydawnictwo UŁ, Łódź, s. 111–124.
Google Scholar

Wejbert-Wąsiewicz E. (2015), Edukacja – emancypacja – emigracja. Sytuacja polskich artystek na przełomie XIX/XX wieku, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica”, nr 52, s. 103–124.
Google Scholar

Wejbert-Wąsiewicz E. (2017), Feminizm w literaturze polskiej, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska”, Sectio L. Artes, nr 2, s. 97–109.
Google Scholar

Wierzbicka A. (2012), „Jak tu nie być feministą?”. O zapomnianych malarkach polskich w Paryżu w latach 1900–1914, „Archiwum Emigracji. Studia – Szkice– Dokumenty”, nr 1–2, s. 45–68; http://dx.doi.org/10.12775/AE.2012.004 [dostęp 22.11.2014].
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.12775/AE.2012.004

Witkiewicz S. I. (1974), 622 upadki Bunga, PIW, Warszawa.
Google Scholar

Woolf V. (1997), Własny pokój, tłum. A. Graff, Wyd. Sic!, Warszawa.
Google Scholar

Yablonskaya M. N. (1990), Women Artists of Russia’s New Age 1900–1935, Rizzoli, New York.
Google Scholar

Zientara M. (2009), Artystki polskie i ich sztuka, „Krzysztofory. Zeszyty Naukowe Muzeum Historycznego Miasta Krakowa”, nr 27, s. 257–290.
Google Scholar

Zimnica-Kuzioła E. (2017), Krytyka teatralna – pomiędzy mainstreamem a demokratycznym Hyde Parkiem, „Sztuka i Dokumentacja”, nr 16, s. 91–99.
Google Scholar

Zolberg V. (1990), Constructing a Sociology of Arts, Cambridge Press, New York.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9780511557712